Xây dựng văn hóa, con người Hòa Bình đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững

Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa, con người đã được thể hiện qua nhiều kỳ Đại hội của Đảng ta. 

Gần đây nhất, Văn kiện Đại hội Đảng XIII nêu rõ, về thành tựu: “Các lĩnh vực, loại hình, sản phẩm văn hóa phát triển ngày càng đa dạng, đáp ứng nhu cầu mới, nhiều mặt của đời sống xã hội”, “Phát triển toàn diện con người Việt Nam đang từng bước trở thành trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội".

Trong những năm qua, tỉnh Hòa Bình đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển văn hóa, con người Hòa Bình, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước gắn với thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Nghị quyết Trung ương 4 Khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Qua đó, nêu cao tinh thần, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhất là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Đồng thời, việc thực hiện Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Hòa Bình đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xu thế hội nhập quốc tế được UBND tỉnh xác định là nhiệm vụ quan trọng, cần tập trung chỉ đạo thực hiện.

Tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp

Cụ thể, về xây dựng và phát triển toàn diện nhân cách con người, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành và các tổ chức chính trị - xã hội quan tâm đến công tác tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Thực hiện tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý văn hóa. Tập huấn nâng cao nghiệp vụ; tạo điều kiện cho cán bộ học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ các chuyên ngành. Tổ chức các hoạt động văn hóa, giáo dục về nhân cách - thẩm mỹ - tri thức nhằm xây dựng con người hướng tới những giá trị chân - thiện - mỹ. Thực hiện hiệu quả công tác đấu tranh chống âm mưu "diễn biến hòa bình" trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa và chống quan điểm sai trái trong văn học, nghệ thuật trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng chỉ đạo quản lý tổ chức các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đảm bảo trang trọng, đúng quy định, đảm bảo an ninh trật tự, phòng, chống cháy nổ, mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc và tín ngưỡng với những nội dung đặc sắc, thu hút đông đảo nhân dân đến tham quan, chiêm bái. 

UBND tỉnh đã chỉ đạo đẩy mạnh phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. Nâng cao chất lượng thực hiện các tiêu chí công nhận "Gia đình văn hóa", "Làng văn hóa", "Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa" gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, đi vào chiều sâu. Chú trọng nhân rộng gia đình văn hóa, xóm, bản, khu dân cư văn hóa.

Toàn tỉnh có gần 90% hộ gia đình được công nhận danh hiệu "Gia đình văn hóa", trên 90% khu dân cư đạt tiêu chuẩn khu dân cư văn hóa, trên 90% cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa; có 11 nhà văn hóa cấp huyện, 120 nhà văn hóa xã, 1.550 nhà văn hóa thôn, xóm, tổ dân phố và khu thể thao thôn, xóm, tổ dân phố.

Hiện, nhiệm vụ xây dựng môi trường văn hóa được gắn với phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, Chương trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh từng bước đi vào chiều sâu. 

Công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá vật thể, phi vật thể, xây dựng các thiết chế văn hoá được quan tâm đầu tư xây dựng và được đông đảo quần chúng nhân dân đồng tình ủng hộ. 

Toàn tỉnh hiện có 41 di tích xếp hạng cấp Quốc gia, 61 di tích cấp tỉnh, hơn 102 điểm di tích được bảo vệ. Các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số được chú trọng gìn giữ, phát huy. Đến nay, tỉnh đã có 4 di sản văn hóa phi vật thể được trao bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia như: Mo Mường Hòa Bình; Nghệ thuật Chiêng Mường Hòa Bình; Lễ hội Khai Hạ; Lịch Tre của người Mường Hòa Bình.

Hoạt động văn hoá đi vào nề nếp, tình làng, nghĩa xóm ngày càng được gắn kết, từng bước hạn chế và đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực trong đời sống xã hội. Từ đó góp phần giáo dục các thế hệ có lập trường tư tưởng kiên định, vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, năng lực lao động sáng tạo, đáp ứng yêu, cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Với sự lãnh đạo sâu sát của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự phối, kết hợp tích cực tuyên truyền, vận động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội về xây dựng nếp sống văn minh, thực hành tiết kiệm trong việc cưới, việc tang, lễ hội, bài trừ mê tín dị đoan theo các chỉ thị, kết luận, kế hoạch của Trung ương và Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã tạo sự chuyển biến trong nhận thức, hành động của đại bộ phận nhân dân trên địa bàn tỉnh, góp phần giữ vững trật tự xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Việc cưới, việc tang và lễ hội được đổi mới theo hướng ngày càng tiến bộ nhưng vẫn đảm bảo giữ gìn, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống, bản sắc dân tộc và tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật. Việc tổ chức tang lễ đảm bảo đúng giờ giấc, an ninh trật tự, dần loại bỏ các hủ tục rườm rà, tốn kém, lạc hậu. 

Nhận thức được vị trí, vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội, củng cố hệ thống chính trị là nhiệm vụ quan trọng để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đã được Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp đề ra, việc xây dựng văn hóa trong kinh tế được các cấp, các ngành đẩy mạnh thực hiện, nhất là cải thiện môi trường đầu tư, cải cách hành chính, tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp đầu tư phát triển kinh tế, tạo lập môi trường pháp lý, thị trường sản phẩm văn hóa minh bạch, tiến bộ, hiện đại.

Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp được quan tâm chỉ đạo trên cơ sở ý thức tôn trọng pháp luật, giữ chữ tín, cạnh tranh lành mạnh, hiệu quả, quan tâm đến quyền lợi người lao động, nghĩa vụ với Nhà nước, địa phương, giữ uy tín đối với các đối tác để sản xuất, kinh doanh phát triển bền vững. Hoạt động xây dựng phát triển thương hiệu cho các sản phẩm hàng hóa tại địa phương được xác định là hướng đi chiến lược nhằm tăng khả năng cạnh tranh trong thương mại, thúc đẩy khai thác tiềm năng phát triển kinh tế của địa phương.  

UBND tỉnh cũng chỉ đạo tiếp tục đổi mới và nâng cao năng lực công tác quản lý Nhà nước về văn hóa, văn nghệ trên địa bàn tỉnh; gắn nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh với nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hoá.

Phát triển thị trường văn hóa gắn với thu hút đầu tư phát triển du lịch từng bước được đẩy mạnh. Cụ thể, triển khai nghiên cứu, xây dựng và phê chuẩn Bộ chữ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình năm 2016 đi liền với việc tổ chức các lớp truyền dạy bộ chữ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình. Triển khai kế hoạch bảo tồn di sản văn hóa Mo Mường Hòa Bình; chủ trì phối hợp với các tỉnh, thành phố liên quan lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường đệ trình UNESCO ghi danh trong danh mục di sản văn hóa phí vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Toàn tỉnh đã có 1.482 đội văn nghệ tại thôn, xóm, tổ dân phố với hàng chục nghìn diễn viên, nghệ nhân không chuyên, bình quân mỗi năm các đội văn nghệ quần chúng đã tổ chức biểu diễn khoảng 10.000 buổi phục vụ trên 2 triệu lượt người xem. Tiêu biểu có những xóm làm du lịch cộng đồng có đến 6 đội văn nghệ thường xuyên biểu diễn phục vụ khách du lịch.

Thông qua các hoạt động văn hóa văn nghệ quần chúng đã từng bước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân, góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của đồng bào dân tộc Hòa Bình. Đồng thời khai thác phát triển du lịch nâng cao đời sống cho người dân vùng sâu, vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn.

Nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả "Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030", ngày 12/4/2017, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 39/KH-UBND thực hiện Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình". Theo đó, đề ra các nhiệm vụ cụ thể cho từng lĩnh vực như: Quảng cáo, thủ công mỹ nghệ, thiết kế thời trang, điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm. Trong đó, du lịch văn hóa trở thành ngành kinh tế dịch vụ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh.

Hiện nay, tỉnh đang mời gọi, thu hút đầu tư các dự án phát triển du lịch để hình thành các khu, điểm du lịch có chất lượng cao, trọng tâm là phát triển khu du lịch quốc gia hồ Hòa Bình và các địa phương có tiềm năng như Kim Bôi, Lạc Sơn, Lạc Thủy...

Quỳnh Nga