Chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ 2020 đã khép lại với một cuộc tranh luận bắt buộc giữa Tổng thống Donald Trump và ứng viên Dân chủ Joe Biden. Thêm một cuộc tranh luận giữa Phó Tổng thống Mike Pence và đối thủ Kamala Harris, đều khá lãng phí. 

Tổng thống Trump cần một màn trình diễn tranh luận tuyệt vời để thu hút những cử tri chưa quyết định và truyền cảm hứng cho các cử tri đi bầu cao trong số những người ủng hộ. Truyền thông, những người ủng hộ Đảng Dân chủ áp đảo, đã tuyên bố Biden là người chiến thắng cuộc ngay cả trước cuộc tranh luận. 

Ông Trump thất bại trong sứ mệnh của mình. 

Ông Trump có vẻ bị kích động, đến mức liên tục gây hấn với Biden. Ông Biden sau đó được nhìn nhận có phần thiện cảm. Biden cũng dùng đến cách gọi tên, biến cuộc tranh luận thành một cuộc cãi vã. Ông Trump đã để đối thủ của mình mắc kẹt bằng cách không để cho ông đáp trả. 

Chris Wallace, người giữ vai trò điều phối trận so găng đầu tiên bình luận: "Ông Trump đã lấy đi chiếc bánh tranh luận đẹp đẽ của tôi và giẫm chân vào đó". Trước tranh luận, Wallace bị ông Trump buộc tội có thành kiến với ông. 

Cơ hội bị vuột mất và “phản lưới nhà”. 

Cuộc tranh luận thứ hai bị hủy bỏ trong hoàn cảnh kỳ lạ. 

Uỷ ban Tranh luận Tổng thống Mỹ, một tổ chức phi chính phủ độc lập, ngay trước cuộc tranh luận lần hai, đã yêu cầu cả ông Trump và Biden tranh luận từ những địa điểm cách xa vì lo ngại virus corona. Tổng thống Mỹ trước đó đã nhiễm virus và phải nhập viện, họ lo ngại lây nhiễm bệnh khi tổ chức tranh luận. 

Ứng viên Dân chủ Biden ủng hộ định dạng tranh luận ảo vì nó sẽ khuếch đại thông điệp của ông ràng, các nhà lãnh đạo chính trị thận trọng - như Biden - rất cẩn trọng với đại dịch chưa không bất cẩn như ông Trump. Ông Biden cũng tin rằng, hình thức ảo sẽ thuận lợi cho ông trong việc ngăn chặn khẩu chiến với ông Trump. 

Nhưng ông Trump đã phục hồi chỉ sau 10 ngày có lẽ do dùng thuốc thử nghiệm và được các bác sĩ giỏi nhất ở Mỹ chăm sóc. Ông yêu cầu khôi phục hình thức tranh luận ban đầu. Ủy ban từ chối và cuộc tranh luận bị hủy bỏ. Tổng thống Trump nhận thấy các thành viên của ủy ban kể cả những người Cộng hòa “không bao giờ là Trumper” và nghi ngờ về thiên kiến của họ. 

Hai ông Trump và Biden sau đó xuất hiện trên truyền hình trong cuộc tranh luận “town halls”  (giao lưu và trả lời câu hỏi cử tri). Tại đó, ông Trump trở thành mục tiêu tấn công từ người điều phối còn Biden thì được cư xử nhẹ nhàng. Rõ ràng là “khó nhằn” với Tổng thống Trump. 

Trong cuộc đối mặt kỳ lạ này, người điều phối tranh luận bị phát hiện thông đồng với những người không ưa ông Trump qua Twitter, xin lời khuyên về cách ứng phó với ông Trump. Người điều phối sau đó bị sa thải. Trước đó, ông Trump cũng mạnh mẽ chỉ trích người này. 

Việc không tranh luận trực tiếp gây tổn thất lớn cho ông Trump. Ông ấy bị mất cơ hội để bù đắp cho màn trình diễn của mình ở tranh luận lần đầu và thất bại trong việc tạo điển hình cho nhiệm kỳ tổng thống của mình trước hơn 80 triệu khán giả. 

Mike Pence, Phó Tổng thống của ông Trump và Kamala Harris, nữ "phó tướng" của ông Biden đã đối đầu trong một cuộc tranh luận duy nhất, thu hút rất nhiều khán giả. Ông Pence cần phải biện giải cho những sai lầm trong chính sách của tổng thống trong khi bà Harris cần thuyết phục cử tri rằng bà và cựu Phó Tổng thống Dân chủ thực sự không phải là những người theo chủ nghĩa xã hội. 

Ông Pence đã đánh bại bà Harris và rõ ràng đã thắng trong cuộc tranh luận, hoàn thành nhiệm vụ của mình. Không giống như tổng thống, ông Pence bình tĩnh, lý trí, rành mạch và lịch thiệp. Bà Harris có vẻ không đáng tin, nói chuyện vòng vo và có những biểu hiện kỳ lạ trên khuôn mặt suốt trận so găng.Không may, sự phấn khích trước chiến thắng của ông Pence chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, vì những tranh cãi về cuộc tranh luận không trực tiếp thứ hai này đã chiếm sóng truyền thông suốt hơn một tuần. 

Sau hai cuộc tranh luận trước đó, ông Trump đối mặt với cơ hội cuối cùng để gây ấn tượng với cử tri. Như với cuộc tranh luận không trực tiếp thứ hai, Ủy ban tranh luận tổng thống Mỹ và một người dẫn dắt sự kiện khác đã áp dụng các quy tắc và định dạng mới mà không cần sự cho phép từ chiến dịch tranh cử của ông Trump hay ông Biden. 

Ủy ban đã phê duyệt định dạng tranh luận trực tiếp nhưng họ trang bị cho một nhân viên nút tắt tiếng trên micro của cả hai ứng cử viên để ngăn họ ngắt lời người kia. Những người chỉ trích cho rằng đây là hành động thiếu tôn trọng tổng thống Mỹ. Ông Trump yêu cầu một trong những nhân viên của mình phải có mặt để giám sát người này tắt micro. 

Theo truyền thống, cuộc tranh luận cuối cùng trong một cuộc bầu cử tổng thống liên quan đến chính sách đối ngoại. Song, người dẫn dắt sự kiện đã chọn các chủ đề về đại dịch, môi trường và gia đình có lợi cho ông Biden. Ông Trump có một danh sách các thành tựu ấn tượng ấn tượng về chính sách đối ngoại, trong khi đối thủ Biden có nhiều sai lầm: ủng hộ Mỹ xâm chiếm Libya, can thiệp vào tổng thống Iraq, thất bại trong việc tiêu diệt tổ chức khủng bố ISIS, mắc kẹt với Trung Quốc và hơn thế nữa. 

Ông Trump đã chỉ trích mạnh mẽ người dẫn chương trình trước cuộc tranh luận. Ông cũng chỉ trích những người điều phối tranh luận khác và Ủy ban tranh luận tổng thống Mỹ. Theo những người chỉ trích, lãnh đạo Nhà Trắng đương nhiệm nên tập trung vào các chính sách của mình chứ không phải vào những bất bình của bản thân.

Mỗi cuộc bầu cử tổng thống đều có “Điều bất ngờ tháng 10”, một sự kiện được giữ bí mật, sau đó xảy ra với một ứng cử viên đối lập chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử. Điều bất ngờ trong tháng 10 của Hillary Clinton là việc các đặc vụ Nga công bố những thư điện tử cá nhân trong chiến dịch vận động tranh cử của bà thông qua trang Wikileaks. 

Những người ủng hộ Trump đã công bố các thư điện tử của Hunter Biden, con trai ông Biden, tiết lộ khả năng đã xảy ra tham nhũng và thông đồng với các tỷ phú Nga và Trung Quốc để giành được sự ủng hộ từ chính quyền Obama - Biden. 

Ông Trump đã hủy hoại đối thủ Biden về vấn đề tham nhũng đang bùng phát ở Mỹ. 

Tôi tin ông Trump sẽ chiến thắng trước ông Biden. Trump đã ngăn chặn mọi cuộc công kích từ ông Biden một cách thuyết phục. Ông Trump thường xuyên lật ngược tình thế, chĩa mũi rìu về phía Biden dựa trên những gì đã làm được. 

Cả ông Trump và ông Biden đều tôn trọng nhau trong các câu hỏi và câu trả lời. Bằng cách làm như vậy, Trump đã đưa ra những tuyên bố thuyết phục. 

Không may, các phương tiện truyền thông đại chúng có thể sẽ tuyên bố ông Biden là người chiến thắng. Họ đã làm tất cả những gì có thể để cách ly ông Biden khỏi những lời chỉ trích, đồng thời tán dương ông Biden ở mọi bước ngoặt. 

Trong vài tuần qua, một bê bối nổ ra xung quanh việc liệu có nên cho phép “bầu cử sớm qua thư tín” hay bỏ phiếu trực tiếp. Ông Biden thích vế trước vì những người Dân chủ nghĩ đó là lợi thế của họ. Còn ông Trump thích vế sau. 

Vấn đề với các cuộc tranh luận là khi cuộc tranh luận thứ 3 được tổ chức thì ít nhất 1/3 cử tri (40) triệu người đã bỏ phiếu. Họ không có cơ hội thay đổi ý định về một màn tranh luận. Vì vậy, dù ông Trump rất thành công, cũng sẽ không dẫn tới có số lượng cử tri được bổ sung  đáng kể. May thay là cuộc bầu cử đang đến rất gần. 

Ông Trump và ông Biden đã chuẩn bị các cuộc tranh luận theo những cách rất khác nhau. 

Ông Trump không chuẩn bị, cho rằng trở thành tổng thống là đủ. Nên những ngày trước các cuộc tranh luận, ông tổ chức những cuộc vận động tranh cử ở khắp đất nước với lịch trình dày đặc. 

Ông Biden thì tự nhốt mình, đúng theo nghĩa đen trong ngôi nhà ở Delaware để né tránh truyền thông. Bốn ngày trước cuộc tranh luận thứ 3, ông hầu như không xuất hiện. Một số người cho rằng ông né báo chí đang muốn có câu trả lời về vụ Hunter Biden. 

Cử tri cần quyết định hành xử của ứng viên nào mang tính tổng thống hơn. 

Cuộc tranh luận này làm sống lại giá trị của những tranh cãi công khai trong các chiến dịch tranh cử tổng thống. Thật tệ là chúng ta chỉ có 3 cuộc tranh luận để xem. 

Tiến sĩ Terry Buss

Chuyển ngữ: Thái An - Quỳnh Anh - Ảnh: Reuters

Tranh luận Phó Tổng thống: Hai ứng viên, hai nửa màn hình đối lập

Nước Mỹ vừa chứng kiến cuộc tranh luận đầu tiên và duy nhất giữa Phó Tổng thống Cộng hòa Mike Pence và đối thủ Dân chủ Kamala Harris. Rất có thể đây lại là cuộc tranh luận giữa hai ứng viên tổng thống Mỹ năm 2024.