- “Ngày ấy, tin lãnh tụ Fidel Castro qua thăm, chỉ những đồng chí trong tỉnh ủy và huyện ủy mới được biết, vì sợ địch theo dõi…”, nguyên bí thư huyện Cam Lộ (Quảng Trị) nhớ lại.

Ông Dương Tú Anh (80 tuổi, trú khu phố 8, phường Đông Giang, TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị), nguyên Bí thư Huyện ủy huyện Cam Lộ vẫn nhớ ngày mà ông được là một trong những người vinh dự tham gia đoàn đón tiếp lãnh tụ Cuba Fidel Castro.

Đó là vào tháng 9/1973, lãnh tụ Cuba Fidel Castro - vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam.

{keywords}

Nguyên Bí thư huyện ủy Cam Lộ Dương Tú Anh

Thời điểm Chủ tịch Cuba Fidel Castro cùng đồng chí Phạm Văn Đồng vượt vĩ tuyến 17, qua cầu Hiền Lương để đến với nhân dân nơi vùng khói lửa, đoàn chỉ cách khu căn cứ quân sự Mỹ hơn chục km.

“Vào gần cầu Đông Hà, đoàn xe dừng lại, ông Fidel xuống xe, rồi đi bộ gần 3km để chào, bắt tay hàng ngàn người dân đang cầm cờ hoa đứng hai bên đường đón ông”, ông Tú Anh nhớ lại.

Đoàn của ông Fidel Castro sau đó bí mật lên cao điểm 241 Tân Lâm (thuộc xã Cam Thành, huyện Cam Lộ) - đây vốn là căn cứ lớn của Mỹ mới được ta giải phóng nhưng vẫn còn ngổn ngang xác xe tăng, thiết giáp, đại bác của địch. 

Đoàn không lên cao điểm mà đứng phía bên phải đồi để tham dự buổi mít-tinh chỉ diễn ra trong vòng chưa đầy 40 phút.

Cảm phục trước sự anh dũng chiến đấu giành thắng lợi của nhân dân Quảng Trị, Chủ tịch Cuba đã ôm hôn lấy những anh hùng, chiến sĩ trong cuộc kháng chiến.

Rưng rưng hồi ức

{keywords}

Cầm trên tay tấm ảnh Chủ tịch Fidel Castro, ông Tú Anh rưng rưng nước mắt.

“Chắc sẽ chẳng ai có thể quên được hình ảnh người đàn ông cao lớn ở bên kia Tây bán cầu, đi hàng vạn cây số, thăm vùng đất lửa Việt Nam khi đất nước đang còn bom đạn".

Ông Dương Tú Anh vẫn nhớ như in bài diễn thuyết dài chừng 10 phút của Chủ tịch Fidel với câu nói đầy tình cảm: “Cuba ở một bên Mỹ nhưng đã làm cách mạng thắng Mỹ, và Việt Nam cũng thế, nhất định sẽ thắng. Máu của Cuba sẵn sàng đổ cho nhân dân Việt Nam giành thắng lợi”. 

Ông Tú Anh nói thêm, sau cuộc mít-tinh sớm, vị lãnh tụ Cuba cùng đồng chí Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Ủy ban mặt trận dân tộc giải phóng Việt Nam lúc bấy giờ và ông Hồ Sĩ Thản, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị đi qua thêm một số vùng ở mảnh đất lửa Quảng Trị.

Nhìn thấy cảnh tan hoang do bom napan, pháo, mìn tàn phá, Chủ tịch Cuba lặng đi một lúc rồi nói với cụ Thản rằng “khốc liệt, tan hoang hết, giờ cố gắng xây thêm mấy căn nhà màu đỏ để người ta nhìn đỡ cái cảnh tàn phá khốc liệt…”.

Quang Thành