Hàng loạt giao dịch lan đột biến (giới chơi lan gọi là lan var) trong thời gian qua đã làm rúng động xã hội.
Những giao dịch này được quay video hoặc phát trực tiếp lên mạng (live stream) với hình ảnh những cọc tiền được xếp thành chồng cao, đổi lấy một giò lan khi đó mới chỉ là một cái mầm nhú vài cm.
Giá trị một kie lan var lên tới tiền tỷ khiến không ít người bàng hoàng, nghĩ rằng “giá trị bị đảo lộn”, bởi nó là khối tài sản lớn mà một gia đình nông dân tằn tiện cả đời, nếu bán hết nhà cửa, ruộng vườn cũng chỉ đủ để đổi một nhánh cây nói trên.
 |
| Loại lan đột biến được đặt tên "5 cánh trắng Bạch Tuyết" |
Vài ba năm trước, những cái tên “hot” nhất được nhắc tới trong giới chơi lan như: 5 cánh trắng Phú Thọ, 5 cánh trắng Di Linh; Mắt nai; Gái nhảy, Hiển Oanh (H.O)… “làm mưa làm gió” thị trường lan var.
Tuy nhiên, chỉ một thời gian ngắn sau đó, cơn sốt H.O, 5 cánh trắng, Gái nhảy… bị “hạ nhiệt”, dần được thay thế bởi những cái tên mới. Từ giá trị tiền trăm triệu hay vài chục triệu một “kie”, giá bán hiện tại trên thị trường của những loại này đang ở mức trên dưới 1 triệu đồng/kie – ngưỡng giá trị mà một người yêu cây có thể mở hầu bao để mua.
Thời điểm hiện tại, các “thương hiệu” mới nổi đang được lên ngôi có tên như Ngọc sơn cước, Bảo Duy, Bạch tuyết, Bướm đại ngàn, Hồng Yên thủy… Giá trị đang giao dịch lên tới tiền tỷ một giò lan.
 |
| Thương vụ giao dịch 5.000 kie lan Ngọc Sơn Cước tại Quảng Ninh lên tới 250 tỷ vào cuối tháng 3/2021 khiến loại lan này được xếp vào hàng "hiếm - hót" thời điểm hiện tại |
Thương vụ giao dịch 250 tỷ diễn ra vào cuối tháng 3 vừa qua tại Quảng Ninh liên quan tới giao dịch mua bán giống lan Ngọc Sơn cước.
Vì sao giá trị của lan var được đẩy “lên trời”, dù nó không có thước đo, không có “chuẩn mực” để so sánh? Nhiều bi kịch đã xảy ra khi những người “khát làm giàu” cầm cố tài sản, vay mượn ngân hàng để lấy tiền tỷ “đầu tư vào lan”, nghĩ thú chơi là một cơ hội làm giàu!
"Lan đột biến là lan rừng"
Ông Chử Văn Cao (huyện Văn Giang, Hưng Yên) – một người có thâm niên chơi lan hơn 20 năm lý giải, tất cả những loại “lan đột biến” nói trên, trước tiên, đều là lan rừng.
 |
| Ông Chử Văn Cao - một người yêu lan, chơi lan hơn 20 năm là người may mắn sở hữu một giò lan có mặt hoa khác biệt, và lấy tên mình đặt tên cho giò hoa tình cờ mình có được |
Lấy mình làm minh chứng, ông Cao cho biết, năm 2016, ông mua 30 kg lan rừng (mua theo cân) với giá vài trăm ngàn đồng/kg về chia thành các giò lan để chăm sóc.
Những giống lan phổ biến, nhiều người chơi có giá vài trăm ngàn hoặc lên tới tiền triệu (tùy thuộc vào độ to, nhỏ của giò lan) có tên chung như phi điệp, đai trâu, lan trầm, hoàng phi hạc, lan giả hạc, long tu…, số lượng lên tới hàng trăm loại.
Đây là những loại cây sống tầm gửi, phổ biến ở vùng rừng nhiệt đới. Tùy theo khí hậu, thổ nhưỡng của các vùng, chúng biến đổi màu sắc hoặc có hình thái khác nhau.
 |
| Mặt hoa của cây lan rừng có tên "Văn Cao" của ông Chử Văn Cao (huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên) |
 |
| Ông Cao đã tự tay nhân giống được nhiều giò khác từ cây lan mẹ |
Sau một thời gian, các giò lan ra hoa. Trong số đó, nếu may mắn có một loại lan có mặt hoa khác biệt so với những loài phổ biến, chủ vườn sẽ chọn riêng ra, cho chế độ chăm sóc đặc biệt và nhân giống.
“Trong số 30 kg lan rừng tôi mua về, có một khóm lan ra hoa màu trắng rất đẹp, mặt hoa khác biệt hẳn những loại lan thông thường. Tôi đưa riêng ra và đặt tên là lan Văn Cao – lấy tên của chính mình đặt cho nó. Nó cũng là lan đột biến như các loại lan có tên Hiển Oanh, Bảo Duy, Năm cánh trắng, Mắt nai, Gái nhảy…
 |
| Ông Chử Văn Cao lấy tên mình đặt cho giò lan ra mặt hoa đẹp mà mình phát hiện |
 |
| "Tên như nào là do người chủ tự đặt như thế, theo đặc điểm nhận dạng hoặc theo sở thích của họ, chứ không phải là tên khoa học của cây" - ông Cao giải thích |
Đến thời điểm hiện tại, ông Cao đã bán được khoảng chục giò lan “thương hiệu” tên của mình. Giò có giá trị cao nhất là hơn 400 triệu đồng, các giò còn lại từ vài chục đến vài trăm triệu.
“Giá cả do mình tự đặt ra, theo cảm hứng, theo sự thoả thuận của bên mua, bên bán, không có ai định giá cả. Những người cùng đam mê, yêu cái đẹp, mình cao hứng thì có thể tặng cho nhau” – ông Cao thật thà.
Giải thích về những cái tên lan đột biến đang là “hàng hot” trong giới chơi lan, ông Cao nói, cũng như lan Văn Cao tôi đặt theo tên của mình, các loại lan khác được đặt tên theo đặc điểm, sắc thái hoa. Người ta thích đặt tên nào thì đặt, như Hiển Oanh (H.O), Bảo Duy là tên của chủ vườn lan phát hiện ra mặt hoa đẹp này.
 |
| Giò lan có tên " 5 cánh trắng Đại tướng", theo giải thích của ông Cao, là do nó xuất phát từ nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp, được người yêu cây xin 1 nhánh về trồng và nhân lên |
 |
| Cây có mặt hoa rất đẹp, khác biệt với những cây lan rừng thông thường |
“Gái nhảy” là loại lan biến đổi màu sắc, đặt ở góc này thì thấy hoa màu này, đặt ở chỗ khác lại nhìn ra màu khác, người phát hiện ra đặt cho nó tên như vậy, ý là “lẳng lơ” như “gái nhảy”. “Mắt nai” là loại lan ra hoa cánh trắng muốt, trong số đó có 2 cánh điểm màu khác, chấm tròn xếch như mắt nai nên đặt là “mắt nai”; “bướm đại ngàn” mặt hoa to như cánh bướm, nên gọi là “bướm đại ngàn”…
Những loại “lan đột biến” khác như 5 cánh trắng Phú Thọ, Hồng Yên Thủy, 6 mắt Thái Bình… người trồng lấy tên địa danh để đặt cho cây. Sau dần thành quen, giới chơi lan gọi tên như thế thành tên của dòng hoa đó…
 |
| Cách thức nhân giống từ thân cây lan mẹ để ra nhiều những giò lan khác của ông Cao |
 |
| Khay chứa lan nhân giống của ông Chử Văn Cao |
“Mẫu số chung của những loại lan này là nó khác biệt so với thông thường, rất đẹp và hiếm. Vì đẹp, hiếm, nhiều người thích sưu tầm nên nó được săn đón, nhiều người mê. Giá trị của nó do chủ nhà vườn đưa ra, sau đó, giới thương mại tiếp tục đẩy lên, là câu chuyện về sau, nhà vườn chân chính không kiểm soát được” – ông Cao lý giải.
Giải thích về giống lan “Đại tướng”, “Đa Hòa”, ông Cao cho biết: lan “Đại tướng” là loại lan xuất phát từ nhà của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Một người tặng cho Đại tướng một giò lan, sau đó giò lan đó ra mặt hoa rất đẹp, người ta xin một nhánh về nhân giống, và đặt tên hoa là “5 cánh trắng Đại tướng” để làm ký hiệu riêng.
 |
| Cây lan mẹ "Văn Cao" mà ông Cao may mắn sở hữu trong số 30kg lan rừng ông mua về từ năm 2016 |
Tương tự, “lan Đa Hòa” là giò lan lấy giống từ giò lan trong đình làng Đa Hòa, hay “6 mắt Thái Bình” là loại lan lấy từ tỉnh Thái Bình để nhân giống.
“Có rất nhiều loại, nhiều tên khác nhau, tên gọi là do nhà vườn, người trồng đặt, gọi tên theo đặc điểm nhận dạng hoặc theo cách ký hiệu của họ (với mục đích để phân biệt, dễ nhớ) chứ không có giống loài nào đột biến và có tên khoa học cả.
100% các loại lan trên đều là lan rừng, nó “đột biến” là do tự nhiên, do thay đổi khí hậu, thổ nhưỡng mà ra mặt hoa đẹp. Nếu như có sự can thiệp của khoa học, của con người như cấy mô… thì đó không thể gọi là đột biến” – ông Chử Văn Cao giải thích.
Công an xác minh vụ chủ vườn lan đột biến ôm trăm tỷ bỏ trốn
Công an huyện Ứng Hòa (Hà Nội) đang vào cuộc xác minh thông tin một nhà vườn lan đột biến ôm hàng trăm tỷ đồng bỏ trốn đang gây xôn xao trên mạng xã hội.
Thái Bình
.svg){kind=icon}
