Diệt gọn máy bay tàng hình bằng cách nào?

Tuy nhiên, vẫn có những giải pháp để chống lại loại phương tiện này một cách hiệu quả.

Giải pháp kỹ thuật

Sử dụng radar sóng mét: Để nâng cao độ chính xác định vị và đo cự ly, các radar hiện đại chủ yếu hoạt động ở băng sóng xăng-ti-mét (kể cả radar của MBTH). Các nghiên cứu cho thấy, dùng công nghệ tiên tiến và máy tính tốc độ cao để nâng cấp radar sóng mét hiện có của hệ thống cảnh báo, sẽ tạo ra uy hiếp rất lớn đối với MBTH.

Máy bay tàng hình F-117. Ảnh: Airforce Technology

Sử dụng radar không nguồn: Thiết kế MBTH sử dụng công nghệ và vật liệu tàng hình làm cho cự ly bắt mục tiêu của radar cảnh báo bị rút ngắn. Hệ thống radar không nguồn thu tín hiệu bức xạ từ mục tiêu để phát hiện chúng, nên thám sát MBTH hoặc không tàng hình không khác nhau về bản chất.

MBTH khi chuyển hướng đường bay, khi sục sạo mục tiêu và khi công kích cũng có thể làm bộc lộ chính mình. Trong tác chiến lấy mạng làm trung tâm, nếu loại máy bay này không phát tín hiệu thì không thể trở thành một bộ phận của mạng, nhưng khi “lên tiếng”, sẽ tạo cơ hội cho hệ thống radar không nguồn bắt được nó.

Sử dụng phương tiện bay không người lái: Nguyên lý phát hiện MBTH của máy bay không người lái cũng giống như máy bay cảnh báo trên không và khí cầu “đứng” tại chỗ. Phương tiện bay không người lái dễ triển khai, có thể lắp đặt radar và thiết bị quang điện, thiết bị thám sát ảnh nhiệt, khu vực giám sát rộng, thời gian thám sát liên tục, trong khi giá thành lại rẻ.

Sử dụng radar nhiều chiều: Dù ứng dụng công nghệ tiên tiến trong thiết kế, MBTH vẫn phát một lượng nhất định sóng vô tuyến về hướng radar của đối phương. Trong khi bay, phi công sử dụng thiết bị cảnh báo radar để theo dõi radar đối phương. Khi máy bay bị radar đối phương “bắt”, phi công thường dùng biện pháp chuyển hướng và đổi tư thế bay để sóng radar phản xạ nhỏ nhất.

Nhưng trong quá trình chuyển hướng và vọt lên cao, MBTH sẽ gây ra sóng phản xạ ngắn, mạnh, như một quả cầu gắn kính phản xạ lao đi các hướng. Những trắc thủ radar cảnh báo có kinh nghiệm có thể bắt được tín hiệu này, bám sát và theo dõi. Một cách làm hiệu quả để bắt tín hiệu là sử dụng radar nhiều chiều/nhiều căn cứ, máy phát và máy thu đặt tách biệt, dùng máy tính tốc độ cao xử lý dữ liệu từ các radar khác nhau, tổng hợp thành đường bay và dự báo quỹ đạo bay chính xác của MBTH.

Sử dụng radar lắp trên máy bay cảnh báo đường không và radar sóng vũ trụ: Máy bay cảnh báo trên không có khu vực phủ sóng lớn, khả năng cơ động cao, tầm nhìn xuống, tầm nhìn xa và khả năng chỉ huy kiểm soát đều tốt. Còn hệ thống radar sóng vũ trụ vượt tầm nhìn là một loại radar công nghệ cao, hoạt động ở băng cao tần, có thể làm mất hiệu quả của cơ chế tàng hình.

Trong khi đó, mức độ tàng hình của MBTH chủ yếu tập trung ở mũi chóp nón phía trước, trong phạm vi 45 độ, tiếp đến là cạnh sườn và phía đuôi, còn khả năng tàng hình ở phía lưng tương đối ít. Do đó sử dụng radar trên máy cảnh báo hoặc radar sóng vũ trụ thám sát từ phía trên xuống, có thể nâng cao hiệu quả bắt mục tiêu đối với MBTH.

Sử dụng kết hợp các loại radar, có nguồn và không nguồn, trên không và mặt đất, trong tầm nhìn và vượt tầm nhìn, độc lập và nhiều căn cứ, radar có tần số khác nhau, cơ chế hoạt động khác nhau, radar của các quân binh chủng khác nhau… tổ chức lại thành mạng với một trung tâm điều khiển.

Mạng radar sẽ thực hiện thám sát cả phía dưới bụng, trên lưng, cạnh sườn… MBTH. Trung tâm điều khiển sẽ tổng hợp, xử lý, phát hiện, nhận biết chính xác mục tiêu. Phương án này giúp mở rộng vùng phủ sóng radar, nâng cao hiệu suất bám sát, theo dõi MBTH.

Giải pháp chiến thuật

Chiến thuật “tiếp sức”: Do cự ly thám sát MBTH của radar cảnh báo bị rút ngắn, một đài radar đơn lẻ rất khó bắt được mục tiêu; còn nếu tăng công suất máy phát radar lại dễ bị đối phương trinh sát, gây nhiễu và phá huỷ. Có thể dùng hình thức “tiếp sức”, sử dụng radar cảnh báo tầm xa hoặc máy bay cảnh báo trên không và radar đặt trong vũ trụ sục sạo phát hiện mục tiêu, chỉ thị mục tiêu cho radar dẫn đường, tổ chức cho radar luân phiên phát sóng ở hai bên sườn đường bay của MBTH, từ đó, chỉ thị mục tiêu cho lực lượng không quân và phòng không công kích.

Trong cuộc chiến Nam Tư năm 1999, lực lượng phòng không Nam Tư đã sử dụng radar cảnh báo tần số thấp và radar cao tần tầm gần “tiếp sức” cho nhau, kết quả đã bắn rơi MBTH F-117 của Mỹ.

Suy đoán mục tiêu: MBTH sử dụng tổng hợp nhiều loại công nghệ tàng hình, sử dụng đường bay khuất để tập kích bất ngờ, trong khi đa số radar cảnh báo vẫn còn hạn chế trong việc phát hiện mục tiêu tàng hình, phần lớn dữ liệu tình báo thu thập được là những thông tin không liên tục.

Phía phòng thủ phải biết lợi dụng những mẩu thông tin đó kết hợp với những thông tin tình báo khác, như vị trí MBTH xuất phát, mục tiêu có thể bị tập kích, quy luật hoạt động... để từ đó xác định đường bay của MBTH. Đồng thời sử dụng nhiều biện pháp mở rộng nguồn tình báo, như thiết lập mạng quan sát âm thanh, tự hoạt trong phạm vi tương đối lớn, để bù vào thiếu sót về năng lực phát hiện của radar.

Cơ động tác chiến: Trong tác chiến trên không hiện đại, radar cảnh báo là mục tiêu quan trọng đầu tiên phải hứng chịu đòn công kích của đối phương. MBTH sẽ tìm đường bay qua góc “mù”, khu tiếp giáp của radar hoặc khu vực lực lượng radar không với tới. Do đó, cơ động tác chiến có ý nghĩa rất quan trọng.

Trong lúc đối phương tiến hành trinh sát liên tục, toàn không phận và bằng mọi thủ đoạn, thì việc cơ động lực lượng phải nhanh chóng bí mật, sử dụng nhiều biện pháp ngụy trang, gây nhiễu khác nhau, lợi dụng thời tiết xấu, giữ im lặng vô tuyến điện, cơ động bằng nhiều phương tiện ở nhiều hướng...

Trong những tình huống quan trọng, có thể sử dụng các biện pháp đặc biệt như di chuyển trận địa mà không di chuyển đài radar. Khi MBTH bay vào cự ly phát hiện tốt nhất mới bất ngờ mở máy sục sạo mục tiêu, qua đó nâng cao khả năng sống còn của radar và đạt được hiệu quả bí mật, bất ngờ.

Nguyên Phong

Điểm yếu trên chiến cơ tàng hình Trung Quốc

Máy bay chiến đấu tàng hình hai động cơ J-31 được cho là sẽ sánh ngang với F-35 lừng danh của Mỹ. Tuy nhiên, báo Mỹ đã chỉ ra điểm yếu trên chiến cơ Trung Quốc.

Hé lộ lý do Mỹ điều hàng chục 'chim ăn thịt' ra Thái Bình Dương

Theo giới chuyên gia quân sự, động thái Mỹ triển khai các tiêm kích F-22 ra Thái Bình Dương là nhằm diễn tập đối phó máy bay ném bom của Trung Quốc.