Động vật có dễ mắc virus SARS-CoV-2 như con người?

Theo báo The Economist, SARS-CoV-2 tìm được cách xâm nhập vào cơ thể của các loài khác cũng giống như cách virus lây truyền sang người. Virus di chuyển theo đường khí dung vào hệ thống hô hấp trên của động vật, nơi một số tế bào sở hữu những protein nhất định trên bề mặt mà nó có thể bám dính. Do đó, sau khi bám dính, virus xâm chiếm tế bào và tạo ra hàng loạt các bản sao tiếp tục tấn công các tế bào khác gần đó.

Mức độ dễ mắc virus SARS-CoV-2 ở các loài động vật theo nhiều nghiên cứu, trong đó màu xanh cổ vịt chỉ mức độ cao, xanh dương là trung bình, tím là thấp và xám là chưa có thông tin; chấm tròn đen chỉ các trường hợp mắc đã được ghi nhận và chấm tròn trắng là chưa phát hiện ca mắc. Đồ họa: The Economist

Yếu tố quan trọng là liệu các tế bào của các loài có protein thụ thể dễ liên kết với SARS-CoV-2 hay không. Trong nhiều trường hợp, câu trả lời là có.

Thụ thể được đề cập đến còn gọi là enzym chuyển đổi angiotensin 2 hoặc ACE2. Nó được cơ thể sử dụng để điều chỉnh huyết áp và vì hầu hết các loài động vật có máu cần được kiểm soát ở một áp suất nhất định, nên ACE2 thường được tìm thấy ở nhiều loài. Tuy nhiên, không phải thụ thể ACE2 của mọi loài đều giống nhau.

Nếu thụ thể thiếu các thành phần mà virus cần để tạo kết nối tốt, nó sẽ gặp khó khăn trong việc bám dính. Đây là điều xảy ra với loài chuột nhà thông thường, giúp chúng khó bị nhiễm SARS-CoV-2. Ngược lại, những con chuột hamster vàng thường được nuôi nhốt làm thú cưng lại sở hữu các thụ thể ACE2 lý tưởng cho việc liên kết với virus. Một số nghiên cứu chỉ ra, những con vật gặm nhấm này rất dễ mắc SARS-CoV-2 và các chuyên gia tin chúng cũng có khả năng lây truyền bệnh cao.

Chuột hamster vàng không phải là động vật duy nhất dễ lây nhiễm virus. Theo nghiên cứu của chuyên gia Barbara Han thuộc Viện Nghiên cứu Hệ sinh thái Cary (New York, Mỹ), hơn 540 loài có khả năng sở hữu loại thụ thể phù hợp. Tinh tinh, khỉ, khỉ đuôi sóc và khỉ đuôi dài, những loài có quan hệ họ hàng gần với con người, đều có các thụ thể dễ bị tổn thương.

Ngoài ra, nhiều loài động vật thuộc họ mèo bao gồm cả hổ, sư tử, báo và mèo nhà cũng có ACE2 dễ liên kết với virus. Chó, bò, chồn và hươu cũng có thể mắc bệnh. Thực tế, virus đã lây lan rộng ở loài hươu đuôi trắng ở Bắc Mỹ.

Giới khoa học vẫn cần tiếp tục xác định liệu có bất kỳ cá thể nào trong số những con hươu này bị tổn thương hoặc chết vì nhiễm SARS-CoV-2 hay không. Song, điều đáng quan tâm hơn sức khỏe của các động vật là cách thức virus có thể biến đổi nếu nó bắt đầu lan truyền trong các quần thể khác.

Cũng giống như việc SARS-CoV-2 được thúc đẩy tiến hóa thành các chủng dễ lây lan hơn khi phải đối mặt với những thách thức do việc con người đeo khẩu trang, giãn cách xã hội và tiêm vắc xin, virus cũng sẽ phát triển theo những cách không thể đoán trước nếu xâm nhập vào loài khác và đối mặt với hệ miễn dịch của loài này.

Hiện chưa rõ liệu quá trình tiến hóa xa hơn như vậy có tạo ra một loại virus nguy hiểm hơn và có khả năng tìm được cách lây nhiễm trở lại con người hay không. Tuy nhiên, đó là nguy cơ nghiêm trọng mà chính quyền đặc khu Hong Kong (Trung Quốc) muốn tránh và họ tin việc tiêu hủy chuột hamster là giải pháp an toàn nhất. Những người yêu thú cưng trên toàn cầu cũng hy vọng virus không lây truyền rộng rãi ở chó và mèo.

Tuấn Anh

>>> Đọc tin thế giới mới nhất trên Vietnamnet

Khả năng Omicron tiến hóa từ chuột, Pháp có thêm nửa triệu ca nhiễm Covid-19

Trong 24 giờ qua, thế giới có thêm gần 2,8 triệu người nhiễm mới và khoảng 8.000 ca tử vong khi Covid-19 tiếp tục tấn công 223 quốc gia và vùng lãnh thổ.