Tờ báo Guardian của Anh đã xác định danh tính một cựu nhân viên kỹ thuật của tình báo Mỹ CIA - người được cho là nguồn tin tiết lộ chương trình do thám bí mật của Mỹ.

{keywords}
Edward Snowden
Edward Snowden năm nay 29 tuổi, là trợ lý kỹ thuật tại CIA, hiện đang làm việc cho nhà thầu quốc phòng Booz Allen Hamilton.

Tờ Guardian cho biết việc tiết lộ danh tính này thể theo đúng yêu cầu của Edward Snowden.

Theo các dữ liệu do Edward Snowden tiết lộ, cơ quan tình báo Mỹ đã thu thập hàng triệu băng ghi âm điện thoại và kiểm soát dữ liệu internet.

Những thông tin ban đầu được tiết lộ vào đêm thứ Tư tuần qua. Tờ Guardian đã đưa tin rằng một phiên tòa bí mật tại Mỹ đã yêu cầu công ty điện thoại Verizon chuyển giao lại cho Cơ quan An ninh Nội địa (NSA) hàng triệu băng ghi âm các cuộc điện thoại 'dữ liệu khổng lồ'.

Kho dữ liệu khổng lồ này bao gồm các thông số về tất cả các số điện thoại tiến hành cuộc gọi, thời lượng, thời gian, ngày và địa điểm (với các số điện thoại di động sẽ được xác định từ các tháp truyền tín hiệu).

Ngay sau các tiết lộ này là một báo cáo đăng tải trên cả Washington Post và Guardian, trong đó cho biết NSA đã thâm nhập vào các máy chủ của chín hãng internet lớn - gồm có Facebook, Google, Microsoft và Yahoo để theo dõi các trao đổi trực tuyến trong chương trình Prism.

Tất cả các công ty internet đều phủ nhận việc cho phép chính phủ Mỹ thâm nhập vào máy chủ của họ.

NSA đã đệ trình một báo cáo với Bộ Tư pháp về các vụ rò rỉ này.

Hiện, vụ việc đang được chuyển sang Bộ Tư pháp xử lý.

Phần mềm Prism được cho là đã giúp cho NSA và Cơ quan điều tra Liên bang Mỹ (FBI) thâm nhập trực tiếp vào các email, các đoạn hội thoại và các hình thức liên lạc khác từ các máy chủ của các công ty internet lớn của Mỹ.

Dữ liệu này được sử dụng để theo dõi các nghi phạm khủng bố hoặc do thám nước ngoài. NSA cũng đang thu thập các ghi âm điện thoại của khách hàng Mỹ, nhưng không ghi lại nội dung của các cuộc điện thoại.

Hôm thứ Bảy tuần qua, giám đốc tình báo quốc gia Mỹ James Clapper phát biểu: "Tôi hy vọng là chúng ta sẽ tìm ra kẻ nào đang làm việc này, bởi vì việc đó vô cùng nguy hiểm, và nó ảnh hưởng tới an toàn và an ninh của đất nước".

Prism được thành lập năm 2007, cho phép do thám sâu hơn vào các cuộc trao đổi trực tiếp và lưu trữ thông tin về những người nước ngoài ở bên ngoài nước Mỹ.

Nội dung của các cuộc trao đổi qua điện thoại - bất kể mọi người nói với nhau điều gì trên điện thoại - đều được bảo vệ trong Tu chính án thứ Tư của Hiến pháp Mỹ.

Các thông tin cia sẻ với bên thứ ba - như là các công ty điện thoại - cũng không nằm ngoài giới hạn này.

Điều đó cũng có nghĩa là dữ liệu về các cuộc điện thoại - chẳng hạn như thời điểm và thời lượng vẫn có thể bị các quan chức chính phủ tiếp cận.

Snowden đã bay sang Hong Kong hôm 20/5, và thuê một phòng khách sạn tại đây.

"Tôi không muốn sống trong một xã hội làm những chuyện như thế này... Tôi không muốn sống trong một thế giới nơi mà mọi thứ tôi làm và nói đều bị ghi lại" - Snowden nói.

Chương trình Prism được ủy quyền theo các thay đổi đối với luật theo dõi tại Mỹ, được thông qua dưới thời Tổng thống Bush và được tiếp tục lại vào năm ngoái dưới thời Tổng thống Obama.

Tổng thống Obama đã bảo vệ chương trình theo dõi này là một sự 'xâm phạm vừa phải' vào đời sống riêng tư, nhưng cần thiết để bảo vệ Mỹ khỏi các cuộc tấn công khủng bố.

"Không ai nghe các cuộc điện thoại của các bạn. Chương trình này không phải như vậy" - ông Obama nói và nhấn mạnh rằng các chương trình này đều được Quốc hội ủy quyền.

Diễn biến sự việc

Ngày 5/6: Tờ Guardian đưa tin Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA) đang thu thập dữ liệu điện thoại của hàng triệu khách hàng Mỹ của công ty Verizon theo lệnh của một phiên tòa đặc biệt.

Ngày 6/6: Tờ Guardian và Washington Post đưa tin NSA và FBI đang thâm nhập vào các công ty Internet của Mỹ để theo dõi việc liên lạc trực tuyến trong một chương trình được biết đến với tên gọi Prism.

Ngày 7/6: Tờ Guardian đưa tin Tổng thống Obama đã yêu cầu cơ quan tình báo phác thảo một danh sách các mục tiêu tiềm năng tại nước ngoài cho các cuộc tấn công mạng của Mỹ.

Ngày 7/6: Tổng thống Obama bảo vệ chương trình này, nói rằng các hoạt động này được Quốc hội và các phiên tòa giám sát chặt chẽ.

Ngày 8/6: Giám đốc cơ quan tình báo quốc gia Mỹ James Clapper đã gọi việc tiết lộ thông tin này là 'thật sự đau đớn'.

Ngày 9/6: Tờ Guardian đã xác định danh tính người tiết lộ thông tin này là Edward Snowden.

Lê Thu (theo BBC/Asia One/CNA)