Nhật, Đài 'bắt tay' tại Hoa Đông, TQ nổi giận

Nhật Bản và Đài Loan hôm qua đã bất ngờ bắt đầu một thỏa thuận đánh bắt cá mới gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông.

Tàu cá của Đài Loan hoạt động trên vùng biển Hoa Đông. Ảnh: CNA

Hai bên đi đến thỏa thuận này sau khi nối lại các đàm phán lần đầu tiên sau bốn năm qua.

Trước đó, các nguồn tin cho biết thỏa thuận này cho phép các tàu đánh cá bằng lưới rà của Đài Loan có thể hoạt động trong một phần khu vực đặc quyền kinh tế (EEZ) rộng 200 hải lý của Nhật Bản gần Senkaku.

Theo thỏa thuận, Nhật và Đài Loan sẽ định rõ một vùng biển trong khu vực EEZ này mà cả hai cùng quản lý, tàu cá của hai bên sẽ cùng khai thác. Vùng biển được phân định rộng 4.530 km2.

Tuy nhiên, Trung Quốc ngay lập tức bày tỏ lo ngại trước thỏa thuận này khi mà cả Bắc Kinh, Tokyo và Đài Loan cùng tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo mà ba bên cùng tuyên bố chủ quyền.

Trung Quốc gọi quần đảo này là Điếu Ngư, Đài Loan gọi là Điếu Ngư Đài, Nhật Bản gọi là Senkaku.

"Chúng tôi cực kỳ lo ngại về việc Nhật Bản và Đài Loan cùng thảo luận và ký kế thỏa thuận đánh bắt cá" - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nói trong một buổi họp báo.

Suốt từ tháng 9 năm ngoái tới nay, căng thẳng giữa Bắc Kinh và Tokyo đã lên tới đỉnh điểm vì tranh chấp quần đảo này, khi mà Nhật quốc hữu hóa ba trong số năm đảo tại đây.

"Chúng tôi hy vọng rằng Nhật Bản nghiêm túc thực hiện lời hứa của mình về vấn đề Đài Loan và hành động một cách cẩn trọng và phù hợp" - ông Hồng nói thêm.

Nhật Bản có quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và thừa nhận rằng Đài Loan thuộc về Trung Quốc. Dù không có quan hệ ngoại giao nhưng Tokyo vẫn duy trì quan hệ kinh tế và văn hóa chặt chẽ với Đài Loan.

'Theo nguyên tắc công bằng và đôi bên cùng có lợi, thỏa thuận này đã giải quyết được các vấn đề đánh bắt cá kéo dài suốt 17 năm qua" - ông Liao Liao-yi, người đứng đầu Hiệp hội Quan hệ Đông Á của Đài Loan - cơ quan phụ trách trao đổi với Nhật Bản, cho biết.

Những năm gần đây, tàu tuần tra ven biển của Nhật Bản liên tục bắt các tàu cá đánh bắt gần quần đảo Senkaku hiện đang do Nhật kiểm soát.

"Từ lúc này trở đi, các tàu cá của Đài Loan hoạt động ở vùng biển trên sẽ được bảo vệ tốt hơn" - ông Liao nói.

Tuy nhiên, các tàu cá này vẫn bị cấm đi vào vùng biển cách quần đảo tranh chấp 12 hải lý. Còn các lực lượng tuần tra ven biển của Đài Loan vẫn có thể đi vào khu vực này nếu cần thiết.

Lê Thu (theo CNA/Kyodo/AP)