Trong rất nhiều vấn đề tranh cãi về bôxit Tây Nguyên, nỗi lo ngại về bùn đỏ có lẽ là điều ám ảnh nhất. Nhiều người đã nói về nguy cơ từ "túi bùn đỏ như quả bom treo lơ lửng trên Tây Nguyên"có thể trở thành thảm họa khi xảy ra sự cố hoặc chất thải bùn đỏ ngấm xuống nước ngầm gây họa lâu dài.
Nỗi lo lắng này là có thực và càng trở nên đáng quan ngại khi vụ vỡ đập hồ chứa bùn đỏ ở Hunggary năm 2010 gây ra những tác hại trên quy mô rộng lớn. Lúc đó, theo các nhà khoa học, nếu điều này xảy ra Việt Nam thì sẽ thực sự là thảm họa vì hồ bùn đỏ nằm trên cao nguyên sẽ tràn xuống với tốc độ cao và phá hủy một vùng rộng lớn. Điều đó thật không thể xem thường.
Tuy nhiên, với công nghệ đang thực hiện ở Tân Rai (Lâm Đồng) đã phần nào hóa giải cho những nghi ngờ và lo lắng ấy. Bùn đỏ do nhà máy sản xuất alumin Tân Rai thải ra trong quá trình chạy thử đã khô cứng sau khi thải độ một tuần đến 10 ngày. Nó cúng đến mức người ta có thể đi lại trên khu thải mà không ai có khái niệm đó là bùn.
Những người đã từng đến đây đều ngạc nhiên, khác với công nghệ cũ của thế giới, ở đây cái thải ra chứa trong khu thải không phải là...bùn mà là chất rắn. Tất nhiên, với thể rắn thì thảm họa như bùn đỏ ở Hungary đã gần như được loại trừ.
 |
Một điều đáng ngại còn lại là nước có ngậm xút được thải cùng bùn ra khu chứa cũng đã được giải quyết khi tại nhà máy đang chạy thử, nước thải ra được thu hồi lại hầu hết. Theo các chuyên gia ở đây, việc này không chỉ có lợi ích môi trường mà còn có lợi ích kinh tế vì xút rất đắt, cần thu hồi lại để tái sử dụng là nhu cầu của nhà máy. Công nghệ hiện đại đã làm được một công đôi việc.
Những lo ngại liên quan đến nguồn nước cũng đã được giải quyết cơ bản. Đầu tiên, đối với nguồn nước để rửa quặng thô, ở Nhân Cơ, hồ Cầu Tư với dung tích 1,2 triệu mét khối đã được thiết kế để nâng độ cao thân đập, tăng dung tích lên 9 triệu mét khối, lượng nước bổ sung hàng năm mà nhà máy tuyển quặng cần là 7 triệu mét khối, phần còn lại 2 triệu mét khối sẽ được sử dụng cho mục đích dân sinh khác như tưới tiêu, nước sinh hoạt. Như vậy, nguồn nước được đảm bảo không chỉ cho sản xuất công nghiệp mà còn đáp ứng thêm cho nhu cầu xã hội cho thấy tính đa mục tiêu trong quá trình thực hiện dự án đã được thể hiện trong từng hạng mục.
Mặc dù các dự án sản xuất alumina và khai thác bô xít mới ở giai đoạn đầu, còn rất nhiều việc phải làm để rút kinh nghiệm cho các dự án sau này. Nhưng với những gì được tận thấy ở công trường khai khoáng và nhà máy đầu tiên đi vào vận hành hành có thể thấy nhà đầu tư đang nỗ lực để đưa các cam kết trước đây thành hiện thực.
Là những người từng mang nặng nỗi lo lắng về thảm họa bùn đỏ nhưng khi đến đến các công trình xây dựng ở Nhân Cơ và nhà máy đang chạy thử ở Tân Rai, đứng chân trên khu chứa bùn đỏ đã đóng rắn sau hơn chục ngày thải ra không ít người đã được hóa giải nỗi lo và có thêm cơ sở về tính hiệu quả dài hạn của dự án qua những nỗ lực và thành quả bước đầu đang vận hành trên thực tế.
Trong lúc nền kinh tế khó khăn, khi các doanh nghiệp đang vật lộn để tìm đường đầu tư kinh doanh, khi các doanh nhân đang mệt mỏi và có thể đã lung lay niềm tin trước những lực cản và thách thức thì điều cần nhất mà ai cũng có thể làm là hãy thẳng thắn trao đổi, cùng tìm giải pháp và đặt niềm tin vào những người đang trực tiếp trên mặt trận kinh doanh.
Hoàng Anh
.svg){kind=icon}
