Định vị Việt Nam với thế giới trong thời đại Trí tuệ nhân tạo

 - Trí tuệ nhân tạo (AI) đang là một trong những chủ đề nóng nhất toàn cầu, không chỉ bởi sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ 4.0 nói chung mà còn do các bước tiến đổi mới vượt bậc nói riêng. Những chiếc xe tự lái, máy trợ lí cá nhân, ứng dụng thông minh AlphaGo… – sự hiện diện của AI có thể ở khắp mọi nơi, ảnh hưởng tới ngày càng nhiều lĩnh vực.

Cơ hội của Việt Nam

Việt Nam hiện có hơn 93 triệu người, trong đó chỉ tính riêng nhóm dân số trẻ từ 10 đến 24 tuổi đã chiếm tới gần 40% dân số (theo Báo cáo Tình trạng dân số thế giới của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc). Về cơ bản, đây là thế hệ có khả năng đưa Việt Nam tiếp cận với công nghệ chất lượng cao và nguồn tri thức tiến bộ: Họ có hứng thú với công nghệ mới, có tư duy cởi mở, sẵn sàng đón nhận cái mới với điều kiện về nền tảng học vấn tốt hơn thế hệ trước

Trong những năm gần đây, cùng với sự ủng hộ từ Chính phủ, hạ tầng công nghệ thông tin, viễn thông và Internet của nước ta phát triển khá ổn định. Những doanh nghiệp CNTT như Viettel, FPT... bước đầu được thế giới biết đến. Nhiều doanh nghiệp đang tích cực phát triển mở rộng thị phần trong lĩnh vực AI ở các mảng như ngân hàng, y tế, giáo dục, giao thông…

Bên cạnh đó, tuy chưa có kết quả nghiên cứu cơ bản hoặc sáng tạo công nghệ nguồn, đặc biệt là về AI, nhưng Việt Nam có lợi thế lớn trong khả năng cài đặt, ứng dụng, phát triển dịch vụ gia tăng trên nền sản phẩm, dịch vụ có sẵn. Sức tiêu thụ của thị trường nước ta hiện nay khá tốt, trở thành điểm đến hấp dẫn nguồn đầu tư từ các công ty công nghệ cao hàng đầu thế giới như Google, Facebook, Apple, Samsung… Theo công bố năm ngoái của hãng tư vấn AT Kearney về Top 55 quốc gia hấp dẫn nhất về gia công phần mềm toàn cầu (GSLI), Việt Nam xếp hạng 6, cho thấy sức hút của một trong những điểm đến hấp dẫn nhất trong việc thuê ngoài (outsourcing).

Rõ ràng, Việt Nam đã hội nhập quốc tế và nắm bắt công nghệ thông tin nhanh hơn. Với những lợi thế đã có, dù là nước đi sau trong cuộc Cách mạng công nghệ 4.0, chúng ta vẫn có thể tự tin phát triển mạnh mẽ trong thời đại kĩ thuật số, nắm bắt xu hướng AI toàn cầu nếu có một chiển lược đúng đắn, một chương trình hành động cụ thể và khả năng triển khai hiệu quả.

Phát triển chiến lược kinh tế Trí tuệ nhân tạo cho Việt Nam

Thứ nhất, phát triển sản phẩm, dịch vụ trên nền AI.

Với điều kiện hiện nay, chúng ta cần có cách đi sáng tạo, vừa kế thừa vừa phát triển được những thành quả của các nước tiên tiến, đặc biệt là quốc gia đi đầu về AI hiện nay như Mỹ, Nhật Bản... Vừa học hỏi, vừa hợp tác với những “gã khổng lồ” để định hướng xây dựng website đánh giá, giới thiệu về công nghệ AIthiết lập chính sách ưu đãi đặc biệt cho các sản phẩm mới trên nền AI đối với các công ty start-up AI mới của các nước phát triển công nghệ khi vào thị trường Việt Nam, tìm phương án đàm phán, thỏa thuận để Việt Nam là đầu cầu triển khai cho cả thị trường Đông Nam Á... Giải pháp này cũng cần gắn liền với việc khuyến khích các công ty tư nhân Việt Nam tham gia nhóm phát triển, thúc đẩy công ty start-up Việt sử dụng các nền tảng AI của Google, Facebook để phát triển dịch vụ mới, và tạo cầu nối để các công ty nước ngoài khi cho ra sản phẩm mới sẽ hợp tác cùng công ty trong nước.

Thứ hai, ứng dụng AI trong các ngành kinh tế, tổ chức xã hội để nâng cao năng lực cạnh tranh.

AI có thể được áp dụng vào nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp, du lịch, thủ công mỹ nghệ… là những “thế mạnh” của Việt Nam, vào phát triển kinh tế biển và các sản phẩm có gắn kết với giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc, đặc biệt là lịch sử giữ nước hào hùng.

Thứ ba, giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực cho chiến lược phát triển, đồng thời thu hút nguồn lực để dẫn dắt công cuộc phát triển này.

Theo khảo sát các doanh nghiệp tăng trưởng và thịnh vượng Việt Nam của Vietnam Report trong tháng 04/2018, thực tế nước ta còn rất nhiều rào cản đối với xây dựng hệ thống kĩ thuật số như: thiếu tầm nhìn lãnh đạo và quản lí (22%), thiếu chính sách hỗ trợ (16%), thiếu nhân lực chất lượng cao (16%), thiếu vốn đầu tư (16%)...

Hình 1. Những khó khăn, rào cản lớn nhất để xây dựng hệ thống kĩ thuật số cho doanh nghiệp trong thời gian tới

Nguồn: Vietnam Report

Do vậy, ngay từ bước đầu, một chương trình học tập về Trí tuệ nhân tạo rất cần được đưa vào môi trường giáo dục cho toàn thể xã hội, nhất là cấp lãnh đạo doanh nghiệp hiện nay và các vùng sâu vùng xa, nông thôn và miền núi, từ đó mới có thể mở ra nguồn lực trí tuệ mới trên khắp cả nước. Song song với đó, Chính phủ cùng những doanh nghiệp lớn với vai trò là “đầu tàu” nền kinh tế cần tạo dựng quan hệ với giới tinh hoa AI, thu hút các chuyên gia hàng đầu về công nghệ và sáng tạo xây dựng chiến lược kinh tế AI cho Việt Nam.

Đặc biệt, ngày 25/07/2018 tới đây, Hội nghị Vietnam CEO Summit 2018 do Vietnam Report và VietNamNet phối hợp tổ chức sẽ trở thành điểm sáng khi quy tụ những diễn giả hàng đầu, những nhà sáng tạo tiên phong về công nghệ cùng xây dựng chiến lược kinh tế Trí tuệ nhân tạo và giải pháp đột phá cho Việt Nam: GS. Jason Furman – Chủ tịch Hội đồng Cố vấn kinh tế cho Tổng thống Obama, người đã góp công lớn trong những chính sách kinh tế AI trong suốt hai nhiệm kì Tổng thống; TS. Kazuo Yano – Kĩ sư trưởng Tập đoàn Hitachi, nhà tiên phong về AI ở Nhật Bản với bộ cảm biến đeo tay ra đời trước 10 năm khái niệm về Big Data trở nên phổ biến; ông Nguyễn Anh Tuấn – nguyên Tổng Biên tập Báo VietNamNet, người đi tiên phong trong nhiều xu hướng then chốt về phát triển cơ sở hạ tầng Internet và ngành công nghiệp truyền thông số tại Việt Nam, hiện đang cùng nhóm học giả Viện Michael Dukakis phát triển Sáng kiến Xã Hội Trí Tuệ Nhân Tạo (AIWS); TS. Masahiro Fukuhara – CEO Tổ chức Xã hội Toàn cầu, nơi ra đời Grow360 – điển cứu đầu tiên được Harvard Business School chọn về ứng dụng AI trong lĩnh vực nhân sự.

Trí tuệ nhân tạo đang mở ra một vận hội mới cho sự phát triển đất nước, đặc biệt là về kinh tế - xã hội. Nhiều quốc gia đã nắm bắt được cơ hội này để bứt phá vươn lên, nhưng cũng không ít nước đang bỏ lỡ, trì trệ. Chính bởi vậy, mỗi công dân, mỗi doanh nhân Việt cần khẩn trương tận dụng thời cơ để phát triển Việt Nam nhanh và bền vững, qua đó ghi danh trên bản đồ công nghệ của thế giới.

Vietnam Report