Sách quý về Tết Việt Nam xưa

Tết Việt Nam xưa tập hợp bài viết của các học giả Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh, Trần Văn Giáp, Paul Boudet, Jean Marquet, Georges Pisier, Nguyễn Tiến Lãng, Mạnh Quỳnh... Những tư liệu quý này được PGS Nguyễn Mạnh Hùng (Viện Nghiên cứu Việt Nam học) sưu tầm và lưu giữ trong nhiều năm qua.

Đặc biệt, các bài viết được minh họa bằng hơn 50 bức tranh Tết ngộ nghĩnh, sống động. Cuốn sách Tết Việt Nam xưa gói trong gần 200 trang, được chia thành 3 phần chính: Nghi lễ Tết, Phong tục Tết và Thú chơi Tết.

Phần 1 - Nghi lễ Tết là những bài viết về các chủ đề: Tết và thờ cúng gia tiên; Ông Tam Đa; Lễ nghinh xuân ở Huế; Đại lễ Nam Giao; Lễ tế Đất Trời tại kinh đô Huế; Lịch của người An Nam; Tâm lý ngày Tết.

Phần 2 - Phong tục Tết hiện lên đầy màu sắc trong phần 2 với: Lá thư Đêm Giao Thừa; Tết ở làng quê qua góc nhìn của nhà văn Pháp Jean Marquet; Tết qua cái nhìn của một người An Nam; Tết qua câu chuyện của những du khách và nhà truyền giáo người Âu (thế kỷ XVII và XVIII); Tết Việt Nam trong mắt sử gia Georges Pisier.

Phần 3 - Thú chơi Tết xoay quanh các chủ đề: Hoa thủy tiên trong ngày Tết; Đối liễn; Phúc và Thọ; Nguồn gốc và ý nghĩa của tranh dân gian ngày Tết; Hội Lim…

Ở ngay phần mở đầu cuốn sách là một bài nghiên cứu sâu sắc, cũng là góc nhìn tổng quan về Tết cổ truyền Việt Nam của học giả Nguyễn Văn Huyên. Ông khẳng định, Tết theo lịch âm ở châu Á là một ngày lễ được người An Nam tổ chức long trọng nhất năm. Lý giải và giới thiệu bằng lối viết hấp dẫn, học giả Nguyễn Văn Huyên đã đem đến những mô tả rõ ràng, chi tiết và sinh động về Tết Nguyên đán.

Thời điểm đón Tết, ý nghĩa thiêng liêng của Tết với từng cá nhân, với dân tộc, chuẩn bị cho ngày Tết, lễ cúng thần ông Táo ngày 23 tháng Chạp, đón Tết, vui Tết, suy nghĩ của người dân về Tết… được nhà văn hoá Nguyễn Văn Huyên kể lại vô cùng chi tiết và thi vị. Cũng bởi ý nghĩa thiêng liêng của Tết, ông cho rằng Tết vẫn tồn tại mãi mãi với chúng ta, bất chấp sự khắc nghiệt của thời đại và sự đóng góp ít nhiều rời rạc của những quan niệm mới về đạo đức hay về những phản xạ tâm lý mới.

Nhà văn hóa Phạm Quỳnh có bài viết thú vị Tâm lý ngày Tết lý giải ý nghĩa diệu kỳ, thiêng liêng của Tết. Theo đó, ông cho rằng, Tết là sự náo nức vô cùng của những người con An Nam.
Một trong những điểm thú vị của Tết Việt Nam xưa là những bài viết về những nghi lễ Tết gần như không còn nữa hoặc mới được phục dựng.

Chẳng hạn, Lễ nghinh xuân ở Huế hay đúng hơn là lễ cầu khấn các thần nông nghiệp để xin họ bảo vệ đất đai trồng trọt, mang lại sự phì nhiêu và vụ mùa bội thu. Hay, Đại lễ Nam Giao qua lời kể của nhà văn hóa Phạm Quỳnh - là buổi lễ gây ấn tượng mạnh, thu hút sự tò mò chú ý của người dân nhưng ít người biết đến ý nghĩa sâu xa của nó. Lễ tế đất trời tại Kinh đô Huế qua góc nhìn của giáo sư, nhà nghiên cứu người Pháp Paul Boudet cũng rất chi tiết về những ý nghĩa và từng nghi thức.

Phần 2 - Phong tục Tết có lẽ là phần thú vị nhất đối với độc giả bởi ở đó có những bài viết về Tết qua góc nhìn của nhà văn, du khách, học giả người Pháp và quốc tế. Họ có cái nhìn mới mẻ, lạ lẫm, đôi khi là sai lầm, giống như sự tưởng tượng xa lạ về Tết Việt.

Sống và làm việc nhiều năm ở Đông Dương, nhà văn Pháp Jean Marquet có bài viết thú vị - Tết ở làng quê. "Thật ngọt ngào biết bao khi thấy trước được những bữa tiệc linh đình, những cuộc nhậu nhẹt, những ván bài, những trận chọi gà, là những lời chúc thân tình mà những ngày Tết sẽ lan tỏa trên các gia đình ở phương nam thái bình!". Nhà văn Jean Marquet mở đầu ấn tượng như thế, rồi tiếp tục kể câu chuyện về nhân vật Minh và những người xung quanh đã chuẩn bị cho Tết, đón Tết và chơi Tết như thế nào.

Tiến sĩ Trần Đoàn Lâm và PGS.TS. Nguyễn Mạnh Hùng.

Chia sẻ thêm về cuốn sách, Tiến sĩ Trần Đoàn Lâm, Giám đốc - Tổng biên tập Nhà xuất bản Thế giới, cho hay: "Tết Việt Nam xưa tập hợp những bài viết của những tác giả nước ngoài và Việt Nam về Tết cổ truyền. Dung lượng cuốn sách không quá lớn, gần 200 trang, thích hợp cho bạn đọc phổ thông. Dù ngắn gọn nhưng những bài viết chứa hàm lượng nội dung lớn vì cách biết súc tích, gói ghém nhiều tư liệu, phục vụ công tác nghiên cứu về Tết cổ truyền Việt Nam với những nghi lễ, phong tục, thú chơi…

Những bài viết của những học giả, du khách phương Tây về Tết Việt Nam là phần rất thú vị và đặc sắc của cuốn sách Tết Việt Nam xưa. Chúng ta có nhiều những ấn phẩm về phong tục, thú chơi Tết nhưng không phải lúc nào cũng có cơ hội tiếp cận những tài liệu quý như thế này. Giống như một người khách đi du lịch, tới một đất nước xa lạ, tiếp xúc nền văn hóa mới thường có sự so sánh với văn hóa bản địa. Quá trình quan sát và so sánh đó đã làm bật ra sự khác biệt thú vị". 

PGS.TS. Nguyễn Mạnh Hùng - Viện trưởng Viện nghiên cứu Việt Nam học, nhận xét: "Cuốn sách Tết Việt Nam xưa tập hợp những bài viết của những nhà Đông phương học quen thuộc với chúng ta, họ nhận xét rất chi tiết cách ăn Tết với tác phong, cử chỉ, nghi thức, tùy theo góc nhìn cá nhân. Lại có những nhà Việt Nam học bậc thầy như Trần Văn Giáp, Nguyễn Văn Huyên, Nguyễn Văn Vĩnh… có những nhận xét, những góc nhìn quen thuộc về Tết của dân tộc mình. Cuốn sách rất đáng đọc để thấy rằng phương Tây họ đã ngưỡng mộ về Tết truyền thống của ta ra sao, họ đã ngắm nhìn những điều đặc sắc của chúng ta như thế nào".

Thu Hằng

Bìa truyện tranh đạt kỷ lục đấu giá gần 90 tỷ

Bìa một cuốn truyện tranh xoay quanh những cuộc phiêu lưu của Tintin đã vừa lập kỷ lục thế giới về mức giá, khi được trả giá lên tới 3,2 triệu Euro (tương đương gần 89,5 tỷ đồng).