Nhật ký của một con người thừa

NXB Văn học vừa gửi tới bạn đọc bản dịch 5 truyện ngắn và truyện vừa khác của cố nhà văn Ivan Sergeevitr Turgenev: Nhật ký của một con người thừa, Ba bức chân dung, Mumu, Giấc mơ, Bài ca tình yêu chiến thắng. 

Trong Nhật ký của một con người thừa Turgenev đã khắc họa trạng thái tâm lý - xã hội đặc biệt của nhân vật chính, mà sau này được giới phê bình sử dụng nhằm nói về một dạng nhân vật tiêu biểu không chỉ trong sáng tác Turgenev mà của cả một thế kỷ văn học.

Trulkaturin trong Nhật ký của một con người thừa là sự tiếp nối với đường nét rõ hơn cho các bức phác thảo về kiểu nhân vật này trong một số tác phẩm trước đó của Turgenev, như Steno (1834), Andrei Kolosov (1844), Hamlet huyện Sigrovsky (1849) và một số truyện ngắn khác trong Bút ký người đi săn, Turgenev khẳng định một trạng thái tinh thần phổ biến của xã hội quý tộc Nga thời đại đó, trạng thái của những con người có tâm hồn già trước tuổi, ưa mổ xẻ tâm tư của chính mình. 

Tác phẩm kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Turgenev.

Họ có thể khác biệt với đại bộ phận thanh niên quý tộc cùng thời nhưng cũng không thể trở thành “anh hùng thời đại”. Họ bất lực lùi bước trước số phận ngay ở chỗ đáng lý cần nhiều nhất sự kiên định và quyết đoán, mải tranh cãi luận bàn vào những thời điểm đáng ra cần hành động nhất.

Turgenev đã tinh tường bắt lấy ở các nhân vật đau khổ ấy những triệu chứng của “căn bệnh” đã bén rễ trong xã hội, “căn bệnh” của những con người loay hoay tìm kiếm nhưng không sao định vị được chỗ đứng của mình trong cộng đồng xã hội.

Mumu kể về các nhân vật và sự kiện có thật trong gia đình Turgenev, nhưng được nhà văn làm sâu sắc hơn nhằm phơi bày thực trạng đời sống nặng nề của tầng lớp nông nô Nga và lối ứng xử chuyên quyền của tầng lớp địa chủ đối với họ.

Nhân vật Gheraxim trong truyện là hiện thân cho nhân dân Nga với nhiều đức tính tốt đẹp song lại nhẫn nhục chấp nhận và chịu đựng bị chà đạp, chỉ trong tình thế bị tước đoạt hết mọi thứ quý giá nhất mới vùng thoát tìm đến tự do.

Mumu được xem là truyện ngắn xúc động và u buồn nhất của Turgenev đọng lại trong ký ức văn hóa Nga về một thời đại chuyên chế nông nô hà khắc, phi nhân tính.

Ivan Sergeevitr Turgenev (1818-1883) là một trong những nhà văn có đóng góp quan trọng cho sự phát triển của văn học Nga thế kỷ XIX. Các tác phẩm của ông được xem như cuốn biên niên sử ghi lại đời sống tinh thần của nhân dân Nga, của giới trí thức quý tộc Nga suốt 40 năm, từ những năm 1840 đến 1870.

Đánh giá về các đóng góp của ông, có thể nói, Turgenev là người đầu tiên trong văn học Nga viết cuốn sách mà ở đó thông qua bức tranh sinh hoạt thường nhật của cuộc sống Nga nơi thôn dã, thông qua hình ảnh vô số các nông phu Nga lam lũ lao động kiếm sống đã khẳng định không chút hoài nghi rằng nhân dân mới chính là động lực và cội rễ làm nên lịch sử, làm nên linh hồn sống của cả dân tộc (Bút ký người đi săn).

Ông cũng là người đầu tiên có sáng kiến xây dựng thử nghiệm hình ảnh một nhà hoạt động xã hội năng nổ, một nhà dân chủ lý tưởng, một “con người mới” của thời đại những năm 1860 khi chế độ quân chủ phong kiến bắt đầu tan rã, phản biện về các phẩm chất đạo đức và đặc điểm tâm lý của con người ấy (Đêm trước, Cha và con).

Cũng chính Turgenev, một lần nữa, lại là người đầu tiên trong văn học Nga đưa ra lời đánh giá về ý nghĩa của một vận động xã hội khác diễn ra ở Nga những năm 1860 - đó là sự thay đổi vai trò người phụ nữ trong đời sống xã hội và mẫu hình của người phụ nữ tiến bộ thoát ra khỏi các định kiến gò ép của môi trường nông nô gia trưởng.

Ở Việt Nam, các tác phẩm của Turgenev được dịch chưa nhiều, gồm tập: Bút ký người đi săn, các truyện vừa Mối tình đầu, Axia, Lũ xuân, các tiểu thuyết: Một tổ quý tộc, Đêm trước, Cha và con.

Tình Lê

Cuốn sách đặc biệt về chiến tranh Biên giới

Sách do Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông ấn hành, nhằm tôn vinh, tri ân những anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống tại mặt trận Lạng Sơn nói riêng và các tỉnh biên giới phía Bắc nói chung