Nhà báo Trần Mai Hạnh: Sức hút lớn nhất của 'Biên bản chiến tranh' là sự thật

Tham gia Hội sách trực tuyến quốc gia 2020, nhà báo Trần Mai Hạnh - tác giả của một số tác phẩm viết về chiến tranh Việt Nam như Sụp đổ và tự thú (1985), Ngày tận thế (1987). Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75 (2014) - tiểu thuyết đã giành được giải thưởng của Hội nhà văn Việt Nam năm 2014 hạng mục văn xuôi đã có những chia sẻ xung quanh câu chuyện thu thập tư liệu và viết của mình.

Ông quan niệm rằng, làm sao có được sự rung động sâu xa và niềm tin cậy bạn đọc dành cho tác phẩm của mình, đó mới là điều quan trọng mà với tư cách là một người viết văn ông phải vươn tới.

Biên bản chiến tranh 1-2-3-4-75 được dịch nhiều thứ tiếng.

6 năm liên tiếp Biên bản chiến tranh 1-2-3-4-75 được tái bản tới 5 lần in với số lượng rất lớn, sức hút của cuốn sách là không thể phụ nhận. Nhá báo Trần Mai Hạnh tiết lộ, ông may mắn được sắm một lúc hai vai là nhà văn, nhà báo chứ nếu chỉ nhà báo rất có thể sự kiện 30/4/1975 trở thành phóng sự. Hoặc nếu chỉ là nhà văn thì sẽ dùng khả năng hư cấu và trí tưởng tượng giải quyết luôn. "Cơ may của lịch sử và cơ duyên của cuộc sống" đã giúp ông hoàn thành Biên bản chiến tranh 1-2-3-4-75.

Ông là người may mắn được sống trong thời khắc lịch sử vô giá đó, chứng kiến một Sài Gòn vừa giải phóng như thế nào, một Sài Gòn bước sang ngày hôm sau của tháng 5 ra sao. Ông ý thức được giây phút đã qua có giá trị như thế nào và đã nung nấu ý định phục dựng lại.

"Tôi may mắn được tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh, có mặt tại Dinh Độc Lập trưa 30/4/1975, chứng kiến và viết bài tường thuật đầu tiên về những giờ phút lịch sử trọng đại của dân tộc. Ngay trong giờ phút huy hoàng ấy, tôi bỗng nhận ra rằng, những sự kiện lịch sử vừa diễn ra, phút chốc đã trở thành quá khứ, và sẽ ngày một lùi xa trong lớp bụi thời gian.

Có một học giả đã cảnh báo rằng: "Chúng ta cần phải có các chứng cứ về vật chất để củng cố các tuyên bố của mình. Chúng ta phải cảnh giác trước rằng, trí nhớ sẽ tàn tạ theo năm tháng, và con người ta có thể sẽ sử dụng các ký ức mập mờ để khôi phục các sự kiện trở thành một câu chuyện mà người ta muốn tin và muốn làm hài lòng người khác", nhà báo Trần Mai Hạnh chia sẻ.

Với tư cách là người viết, nhà báo Trần Mai Hạnh cho rằng, sức hút lớn nhất của cuốn sách là sự thật.

"Cuốn sách tái bản lần thứ 5 có tất cả 285 nhân vật là người thật việt thật, chính xác cả họ lẫn tên. Vậy nên sức hút lớn nhất của cuốn sách là sự thật, để ta biết được thời điểm đó đã diễn ra như thế nào. Sức mạnh của sự thật rất lớn, nhất là đối với phía bên kia", nhà báo Trần Mai Hạnh chia sẻ. 

Nhà báo Trần Mai Hạnh.

Ông chia sẻ: "Lịch sử là tự nó viết ra – đó chính là sự thật. Lịch sử không phải do bên thắng trận muốn nói thế nào cũng được, và bên thua trận muốn giải thích thế nào cũng xong. Điều cốt lõi của lịch sử chính là sự thật. Sự thật lịch sử không hề bị hoen gỉ bởi thời gian, nó thách thức những mưu toan xuyên tạc, bóp méo của con người. Sự thật cuối cùng rồi cũng trở về với sự thật.

Phục dựng sự thật sụp đổ của Việt Nam Cộng Hòa (chính quyền Nguyễn Văn Thiệu) trong 4 tháng cuối cùng của chiến tranh trong khuôn khổ một cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử, tôi quan niệm rằng, trước hết sự sụp đổ đó phải được minh chứng bằng các tài liệu nguyên bản tuyệt mật về cuộc chiến, các văn bản gốc, những bức điện chỉ huy tác chiến, nhân chứng của các sự kiện lịch sử thuộc phía bên kia chứ không phải do nhà văn tưởng tượng, hư cấu ra.

Nhà báo Trần Mai Hạnh chia sẻ, muốn phục dựng được sự thật thì tài liệu quan trọng vô cùng. Ông đã thu thập tài liệu cả một quá trình kéo dài 39 năm.

"Khi bắt đầu xây dựng cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử này, ngay khi chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc thắng lợi, tôi đã hiểu rằng, dù dữ dội và đau đớn đến đâu, cuộc chiến tranh nào rồi cũng qua đi. Những năm tháng khổ đau, máu và nước mắt của bất cứ bên tham chiến nào cũng không bao giờ bị lãng quên và tất yếu trở thành một phần của lịch sử. Nhưng lịch sử không yên nghỉ, mà nó luôn thức với ánh sáng chiếu rọi mách bảo chúng ta cần phải làm gì trong cuộc đấu tranh bảo vệ những phẩm giá tốt đẹp của hiện tại và tương lai trong một thế giới đang lên cơn sốt, trĩu nặng âu lo vì những tham vọng, chiến tranh và xung đột", nhà báo Trần Mai Hạnh chia sẻ.

Tình Lê

'Nhà thơ best-seller' Nguyễn Phong Việt: 'Bạn đọc đau 1, tôi đau 10'

- Nhà thơ Nguyễn Phong Việt - hiện tượng xuất bản khi bán chục nghìn bản thơ chia sẻ về cảm xúc khi anh viết những câu thơ khiến nhiều người đọc cảm thấy 'đau'.