Việt Nam thực hiện ghép tay từ người cho sống đầu tiên trên thế giới

Sáng 24/2, GS Mai Hồng Bàng, Giám đốc BV Trung ương quân đội 108 cho biết, nam bệnh nhân may mắn là anh Phạm Văn Vương, 31 tuổi ở Thanh Trì, Hà Nội.

Năm 2016, anh Vương không may bị tai nạn lao động, dập nát toàn bộ 1/3 dưới cẳng tay và bàn tay trái. Do vết thương dập nát quá nặng, không có khả năng bảo tồn, nên các bác sĩ buộc phải cắt cụt 1/3 tay trái cho anh.

Dù vết thương mỏm cụt liền sẹo và anh được xuất viện sau 2 tuần điều trị nhưng nỗi đau bị tàn phế khi còn trẻ khiến anh luôn ám ảnh, cuộc sống gặp nhiều khó khăn.

Anh Vương đã có thể bắt tay, cầm nắm nhiều đồ vật sau hơn 1 tháng ghép cẳng tay

Ngày 3/1/2020, BV 108 tiếp nhận một nam bệnh nhân bị tai nạn phức tạp do băng chuyền máy tải gạch cuốn và đè ép trực tiếp 1/3 dưới cẳng tay đến sát nách.

Trong 3 tuần điều trị với 3 lần mổ, các bác sĩ  đã nỗ lực cứu cánh tay bệnh nhân nhưng tình trạng hoại tử vùng khuỷu tay và cơ, nhiễm trùng không cứu vãn được, đe doạ tính mạng.

Sau nhiều lần hội chẩn, các bác sĩ chỉ định phải cắt cụt chi thể ngang 1/3 trên cánh tay.

Khi thăm khám bệnh nhân, các bác sĩ nhận thấy, phần thừa của chi thể khi cắt cụt còn tương đối bình thường và có thể sử dụng để ghép cho những bệnh nhân bị cụt ở vị trí tương ứng.

Gia đình và bệnh nhân sau đó đã đồng ý và tự nguyện hiến một phần chi thể của mình cho anh Vương như một nghĩa cử nhân văn.

Tuy nhiên, phần cánh tay của người hiến đang hoại tử và bội nhiễm thứ phát nên khi ghép, bàn tay có nguy cơ nhiễm trùng rất cao.

Sau khi cân nhắc cẩn thận và kĩ lưỡng mọi nguy cơ có thể xảy ra, với sự chuẩn bị kĩ lưỡng, GS Nguyễn Thế Hoàng, Phó giám đốc BV 108 cùng ekip bác sĩ khoa Chấn thương chi trên và Vi phẫu quyết định thực hiện ca ghép tay cho bệnh nhân Vương.

GS Mai Hồng Bàng thông tin về ca phẫu thuật 

Ca mổ thành công sau 8 giờ căng thẳng, tất cả cấu trúc giải phẫu đã phục hồi và bàn tay ghép đồng loại được tưới máu đầy đủ giống như tay lành.

Ngay sau ca phẫu thuật, anh Vương đã có thể tự vận động nhúc nhích được các ngón tay của bàn tay ghép. Sau ghép hơn 1 tháng, hiện bệnh nhân đã có thể cầm nắm các đồ vật thô.

GS Bàng cho biết, đây là ca ghép chi thể đầu tiên của khu vực Đông Nam Á và là ca ghép chi thể từ người cho sống đầu tiên trên thế giới.

Từ năm 1998 đến nay, trên thế giới hiện mới thực hiện 89 ca ghép chi thể, chủ yếu tại các quốc gia phát triển. Tất cả những ca ghép này đều được lấy từ nguồn cho chết não. Số ca ghép hạn chế do kĩ thuật khó và nguồn cho hạn chế.

Cánh tay có thể hồi phục hoàn toàn

Trực tiếp thực hiện ca phẫu thuật, GS Hoàng cho biết, ca ghép này có nhiều khó khăn từ người cho, người nhận, kĩ thuật đến chăm sóc sau mổ, chống thải ghép, chống nhiễm khuẩn và phục hồi chức năng.

Trước khi phẫu thuật, bản thân bệnh nhân và bác sĩ cũng phải cân nhắc rất nhiều, do cẳng tay người hiến tặng bị hoại tử rất nặng, khi ghép vào không loại trừ nguy cơ nhiễm trùng máu, nguy hiểm tính mạng. Trường hợp chi thể ghép sống nhưng không phục hồi được chức năng cũng không có tác dụng.

Bệnh nhân hạnh phúc với phần chi thể mới

Ngoài ra, bệnh nhân đã cụt cẳng tay 4 năm nay, khối cơ chằng chịt không hoạt động là một khó khăn lớn với các thầy thuốc.

“Kĩ thuật ghép tay khó hơn nhiều các ca ghép khác với tổng cộng 43 cơ ở vùng cẳng tay, bàn tay kèm theo cấu trúc da, mạch, gân, cơ, khớp, sụn, dây thần kinh. Khi ghép, bác sĩ phải kết nối tỉ mỉ toàn bộ để đảm bảo chức năng cho bệnh nhân sau ghép”, GS Hoàng chia sẻ.

Khi quyết định thực hiện ca ghép, Giám đốc BV nói: “Đây là quyết định vô cùng bản lĩnh, chúng ta phải chịu trách nhiệm rất lớn”.

So với ghép tạng, bệnh nhân ghép chi thể phải dùng thuốc thải ghép phức tạp hơn rất nhiều. 10 ngày đầu dùng thuốc ức chế miễn dịch mạch, sau đó sẽ giảm dần. Sau đó, bệnh nhân sẽ tiếp tục dùng thuốc thải ghép suốt đời nhưng liều giảm dần.

Khi hỏi về khả năng hồi phục của bệnh nhân, GS Hoàng cho biết, bệnh nhân sẽ tiếp tục hồi phục chức năng thêm 6-12 tháng tới.

“Theo kinh nghiệm trên thế giới, nếu ca ghép chi thể vượt qua được giai đoạn đầu dùng thuốc chống thải ghép, chức năng vận động, độ tinh tế trong vận động trong tương lai có thể tương đương chi thể lành”, GS Hoàng nhấn mạnh.

Với thành công của ca ghép nói trên, GS Bàng cho biết sẽ mở ra nhiều cơ hội cho những bệnh nhân không may bị cụt chi thể do tai nạn sinh hoạt, tai nạn giao thông, do chiến tránh.

“Trước đây chúng ta chưa làm được kĩ thuật này, phần lớn chân, tay bị tai nạn không may bị hỏng sẽ bị cắt, chôn hoặc thiêu trong khi những phần thừa này hoàn toàn có thể ghép được cho người khác, là nguồn cho chi rất lớn”, GS Bàng chia sẻ.

Bản thân người hiến tặng cẳng tay cho anh Vương cũng đã được đưa vào danh sách chờ ghép khi có người hiến tặng cánh tay.

Thúy Hạnh

Việt Nam lần đầu thực hiện vá tim, ghép phổi cùng lúc

 - Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức vừa thực hiện thành công 2 ca ghép tạng rất đặc biệt, trong đó có ghép hai phổi cùng lúc với mổ tim hở, sửa chữa bệnh tim bẩm sinh.