Cứ 15 học sinh trường công thì có 1 em trường chuyên
Mỹ có một hệ thống trường chuyên (gọi là “magnet high school”) cung cấp chương trình giảng dạy tập trung vào các môn học cụ thể như khoa học, toán học, công nghệ, nghệ thuật hay nhân văn.
Các trường chuyên ở Mỹ thường là trường công lập và là một phần của hệ thống giáo dục công lập tại các quận hoặc khu vực tương ứng. Trường tuyển sinh học sinh có sở thích hoặc tài năng nổi trội trong các lĩnh vực, sử dụng các phương pháp giảng dạy, tài nguyên và quan hệ đối tác chuyên biệt với các tổ chức và cơ sở khác để nuôi dưỡng đặc biệt những nhân tài trẻ.
Có hơn 4.300 trường chuyên đào tạo khoảng 3,5 triệu học sinh ở khắp 46 tiểu bang và thủ đô Washington, D.C của Mỹ, nghĩa là cứ 15 học sinh trường công thì có 1 em trường chuyên, theo báo cáo năm 2017 của Magnet Schools of America. Trường chuyên thường là cấp THPT nhưng hệ này cũng có ở các trường tiểu học và THCS trên khắp nước Mỹ, theo US News.
Giám đốc điều hành của Hệ thống trường chuyên Mỹ (MSA) Todd Mann cho biết: “Trường chuyên tiếp tục là một lựa chọn rất hấp dẫn đối với học sinh Mỹ vì sự công bằng, xuất sắc và phổ biến. Nhiều gia đình đang tìm kiếm những trường có hiệu suất cao, đáp ứng cho sở thích, tài năng và khả năng của con cái họ".
Các trường THPT chuyên ở Mỹ từ lâu đã được ghi nhận vì thành tích đào tạo, bồi dưỡng tài năng cho những học sinh xuất sắc. Mặc dù là giáo dục THPT nhưng các trường này tiếp nhận nhiều đối tượng học sinh khác nhau, bất kể tuổi tác, thông qua các lớp học và qua những chương trình chuyên biệt.
Phát triển nhân tài qua các chương trình chuyên biệt
Học viện Bồi dưỡng Nhà văn Trẻ, ở quận Brooklyn, là một trường THPT chuyên công lập trực thuộc Sở Giáo dục Thành phố New York với trọng tâm đào tạo kỹ năng viết chuyên sâu cho người học. Trường tiếp nhận học sinh ngay từ lớp 6, giúp các em sớm tiếp xúc với chương trình giảng dạy nghiêm ngặt và nuôi dưỡng văn hóa học tập xuất sắc ngay từ đầu.
Học viện Davidson, thành lập năm 2006, tọa lạc tại thành phố Reno, bang Nevada, là trường công lập đầu tiên ở Mỹ dành cho học sinh có năng khiếu xuất sắc (IQ cao), theo Tạp chí Times. Tờ Washington Post bình chọn đây là trường chuyên “có thành tích tốt nhất trong đào tạo học sinh ưu tú” ở Mỹ. Trường tuyển sinh học sinh bắt đầu từ cấp THCS đến cấp THPT.
“Các ứng viên hiện đang theo học từ lớp 6 trở xuống cần phải nộp Bài kiểm tra xếp lớp vào đại học (SAT, ACT hoặc PSAT). Học viện Davidson sẽ xác định ứng viên đủ điều kiện, bất kể tuổi tác” theo thông báo trên website trường.
Học viện Khoa học và Toán học Illinois (IMSA) ở thành phố Aurora, môt trường chuyên trọng điểm bang Illinois, cũng phát triển tài năng ở nhiều nhóm tuổi. Mặc dù yêu cầu đầu vào của IMSA là học sinh lớp 8 hoặc lớp 9 nhưng trường cung cấp chương trình đặc biệt cho học sinh nhỏ tuổi tài năng thông qua sáng kiến IMSA Fusion. IMSA Fusion là chương trình bồi dưỡng sâu STEM dành cho học sinh lớp 3-5 và 6-8 tập trung vào định hướng năng lực và thúc đẩy tư duy toán học và tư duy khoa học thực nghiệm, theo thông tin trên website trường.
Trường chuyên Trung học Khoa học và Công nghệ Thomas Jefferson (TJHSST) ở thành phố Alexandria, bang Virginia nổi tiếng với chương trình giảng dạy tập trung vào STEM. TJHSST cũng thu hút những tài năng trẻ hàng đầu trên nước Mỹ.
Ngoài phương thức tuyển sinh truyền thống với các đối tượng đã học lớp 8 để đăng ký xét tuyển vào lớp 9, TJHSST còn có sáng kiến như Trường Khoa học và Công nghệ của Thống đốc- được ủng hộ bởi cơ quan giáo dục bang, tuyển sinh học sinh vào cấp trung học cơ sở.
Tuyển sinh vào các trường trung học chuyên không giới hạn độ tuổi đang đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy văn hóa xuất sắc và đổi mới trong giáo dục Mỹ. Việc này phản ánh sự thừa nhận nhu cầu giáo dục đa dạng của học sinh năng khiếu và đòi hỏi một cách tiếp cận khác để các em được đáp ứng nhu cầu phát triển của mình.
Bằng cách cung cấp các chương trình chuyên biệt cho học sinh ở nhiều độ tuổi khác nhau, các trường chuyên ở Mỹ đảm bảo rằng học sinh năng khiếu nhận được sự hỗ trợ và nguồn lực cần thiết để phát triển hết mức tài năng của bản thân.
Tử Huy