Ở cực nam của Nam Mỹ, ngoài dãy Andes còn có thành phố Ushuaia xinh đẹp và đầy màu sắc. Nơi đây được nhiều người mệnh danh là "thành phố cực nam của thế giới". Ngay bên ngoài vùng ngoại ô của thành phố này có một tuyến đường sắt hơi nước nhỏ ban đầu được xây dựng để phục vụ từ thời thuộc địa.
Isla Grande de Tierra del Fuego, hòn đảo nơi thành phố Ushuaia tọa lạc, là một trong những vùng đất cuối cùng ở châu Mỹ bị đô hộ. Nơi đây được Ferdinand Magellan phát hiện lần đầu tiên vào năm 1520 và cũng chính ông đã đặt tên cho quần đảo là “Tierra del Fuego”, nghĩa là "Vùng đất của Lửa". Bởi Magellan thường xuyên nhìn thấy khói lửa bốc lên từ các khu định cư bản địa trên quần đảo.
Khi đó rất ít người châu Âu hiện diện tại đây. Người dân địa phương thì bị ảnh hưởng nhiều bởi các bệnh mà họ không có khả năng miễn dịch như đậu mùa và sởi. Mãi đến nửa sau của thế kỷ 19, những người định cư và truyền giáo đầu tiên bắt đầu di cư tới đây, và thành phố, như chúng ta biết ngày nay, mới bắt đầu được hình thành.
Vào cuối thế kỷ 19, Isla Grande de Tierra del Fuego bị chính phủ Argentina biến thành thuộc địa hình sự để giam giữ những tên tội phạm nguy hiểm. Nhà tù được thiết kế theo kiểu panopticon (tròn đảo ngược) với các cánh tỏa ra như nan hoa từ bánh xe và một tháp trung tâm để từ đó quản giáo quan sát các tù nhân. Vì sự biệt lập của hòn đảo nên việc trốn thoát khỏi đây gần như là không thể. Sau đó, một thị trấn với những ngôi nhà bằng gỗ dần được hình thành xung quanh nhà tù. Họ cũng xây dựng một tuyến đường sắt để phục vụ việc di chuyển và vận chuyển vật liệu.
Tuyến đường sắt ban đầu sử dụng các đường ray bằng gỗ trên đó là các toa xe bò kéo. Năm 1909, các quan chức nhà tù đã nâng cấp thành đường ray thép và đầu máy hơi nước. Đường ray này chạy dọc theo bờ biển từ nhà tù đến trại lâm nghiệp, để tù nhân có thể mang củi về sưởi ấm và nấu ăn cũng như có gỗ để xây dựng. Chuyến tàu này được biết đến với tên gọi là "Tren de los Presos" hay "Chuyến tàu của những người tù".
Tuyến đường sắt này dần dần được kéo dài vào rừng đến những vùng xa xôi hơn vì gỗ ngày càng cạn kiệt. Nó đi theo thung lũng của sông Pipo tới những nơi có địa hình cao hơn. Việc xây dựng diễn ra liên tục vì quy mô của nhà tù và thị trấn đã mở rộng hơn, bên cạnh đó các tù nhân cũng phải cung cấp nhiều dịch vụ và hàng hóa.
Nhà tù đóng cửa vào năm 1947 và vào năm 1950, một căn cứ hải quân được thành lập ở Ushuaia. Thành phố vẫn tách biệt với phần còn lại của thế giới cho đến khi Chiến tranh Falkland kết thúc năm 1982 và sự tái lập nền dân chủ ở Argentina. Tuyến đường sắt bị lãng quên từ lâu này đã được xây dựng và đưa vào hoạt động trở lại như một tuyến đường sắt du lịch. Nó được đổi tên thành Đường sắt Nam Fuegian hay Tren del Fin del Mundo (Chuyến tàu của ngày tận thế) bởi đây là tuyến đường sắt duy nhất hoạt động ở cực nam của thế giới.
Tren del Fin del Mundo đưa hành khách đi qua những cảnh quan tuyệt đẹp của Vườn Quốc gia Tierra del Fuego, những cánh đồng xanh hay qua các cánh rừng rập rạp. Du khách cũng có cơ hội đến thăm nhà tù cũ, hiện là nhà ga chính của tuyến đường sắt, sau đó đi dọc theo tuyến đường cũ do các tù nhân xây dựng trước kia.
Đỗ An (Theo Amusing Planet)