Tương lai nào cho Tổng thống Zimbabwe?

Sau 37 năm lãnh đạo Zimbabwe, ông Robert Mugabe hiện đang bị quản thúc tại gia sau khi quân đội giành quyền kiểm soát thủ đô Harare.

Các đặc sứ Nam Phi và một lãnh đạo Nhà thờ của Zimbabwe hiện đang cố gắng làm trung gian hòa giải giữa ông và quân đội. Câu hỏi đặt ra là điều gì xảy ra tiếp theo, với ông Mugabe và với Zimbabwe?

Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe. (Ảnh: Reuters)

BBC nêu ra 6 viễn cảnh có thể xảy ra với Tổng thống Zimbabwe:

Ông Mugabe từ chức

Chỉ ít giờ sau khi Tướng Sibusiso Moyo thông báo quân đội tiếp quản Đài truyền hình quốc gia, xuất hiện tin đồn rằng Tổng thống Mugabe, năm nay 93 tuổi, sẽ có có bài phát biểu ngắn tới toàn dân, thông báo ông sẽ bước sang một bên.

Nhưng điều đó không xảy ra.

Nếu ông Mugabe từ chức, thì điều này sẽ dọn đường cho cựu Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa trở thành lãnh đạo của Đảng Zanu-PF cầm quyền. Nhiều người tin rằng quyết định của ông Mugabe sa thải viên phó tuần trước chính là sự xúc tác cho hành động của quân đội.

Ông Mugabe tại vị

Đến giờ, quân đội vẫn gọi ông Robert Mugabe là Tổng thống. Nhiều người trong lực lượng này, và cả đảng Zanu-PF, trung thành với ông từ lâu. Vấn đề không phải là với ông Mugabe, mà là về những gì họ cho là sự thâu tóm quyền lực của vợ ông, bà Grace, nhằm kế nhiệm chồng.

Đại diện của Zanu-PF Nick Mangwana cho rằng, ông Mugabe có thể vẫn ngồi ghế lãnh đạo cho đến khi đại hội của đảng diễn ra trong tháng 12, khi ông Mnangagwa có thể chính thức được chọn làm lãnh đạo đảng và quốc gia.

Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, Tổng thống Mugabe khẳng định ông sẽ tiếp tục phần còn lại của nhiệm kỳ. Viễn cảnh này có nghĩa ông sẽ nắm giữ quyền lực cho đến cuộc bầu cử năm tới. 

Ông Mugabe buộc phải tị nạn

Điều gì xảy ra nếu nội bộ Zanu-PF không đạt được thỏa thuận? Ông Mugabe có thể bị buộc phải đi lưu vong.

Cho đến gần đây, quốc gia láng giềng Nam Phi vẫn là nơi mà ông có thể đến tùy thích. Ở đó, ông nhận được sự tôn trọng cao, chủ yếu bởi ông đã hỗ trợ cho cuộc chiến chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc Apartheid ở đó. Đảng EFF đối lập thậm chí kêu gọi chính phủ "sẵn sàng đón Tổng thống Mugabe tị nạn chính trị".

Gia đình ông Mugabe cũng được cho là có nhiều cơ ngơi ở Nam Phi.

Nhưng điều đáng chú ý là điều gì sẽ xảy ra với vợ ông. Bà đã được miễn trừ ngoại giao sau khi tấn công một người mẫu tại phòng khách sạn ở Johannesburg hồi tháng 8. Nhưng người mẫu Gabriella Engels vẫn đang nỗ lực hành động để tước bỏ quyền này của bà. Nếu thành công thì có nghĩa là Grace Mugabe có thể bị khởi tố nếu bà tới Nam Phi.

Ngoài Nam Phi còn nơi nào khác?

Các lựa chọn có thể khác là Singapore và Malaysia, nơi gia đình ông Mugabe cũng có nhiều tài sản.

Chính phủ đoàn kết quốc gia và bầu cử

Lãnh đạo đảng Phong trào MDC-T đối lập đã trở lại ở Harare sau khi được điều trị ung thư ở Nam Phi, càng dấy lên tin đồn về các cuộc đàm phán nhằm thành lập một chính phủ đoàn kết.

Đây là viễn cảnh mà nhiều người ở phương Tây, tất nhiên cả phe đối lập, mong muốn.

Một lãnh đạo đối lập khác là Tendai Biti tuyên bố sẽ gia nhập một chính phủ đoàn kết quốc gia nếu đảng của ông cũng góp mặt.

Một ông Mugabe mới

Nhưng sự tiếp quản của quân đội không phải nhằm thay đổi thay đổi chế độ. Thực chất đó là cuộc tranh cãi nội bộ trong đảng Zanu-PF, và đảng này vẫn rất mạnh.

Quân đội là cánh tay nối dài của Zanu-PF. Và người họ ủng hộ làm lãnh đạo - Emmerson Mnangagwa – chính là người đã giúp ông Mugabe thực hiện một số chính sách gây tranh cãi nhất. 

Vì vậy, khó có thể chắc chắn việc thay thế Tổng thống Mugabe sẽ khiến cho cuộc sống của người dân Zimbabwe được cải thiện.

Ông Mugabe lật ngược tình thế 

Lực lượng Bảo vệ Tổng thống là một phần của quân đội và trung thành nhất với ông Mugabe. Trụ sở của họ bị bao vây khi quân đội giành quyền kiểm soát.

Và điều bất thường là hành động của quân đội lại chính là từ lệnh của các vị tướng. Tuần trước, khoảng 90 nhân vật cấp cao trong quân đội Zimbabwe đứng cùng tướng Constantino Chiwenga khi ông cảnh báo về hậu quả của "các cuộc thanh trừng" sau khi Phó Tổng thống Mnangagwa bị sa thải.

Không gì là không có thể, nhưng viễn cảnh ông Mugabe lật ngược tình thế rất khó xảy ra.

Thanh Hảo

Thế giới 24h: Tình hình Zimbabwe tiếp tục nóng

Ngoại trưởng các nước Cộng đồng Phát triển miền Nam châu Phi (SADC) hôm 16/11 đã họp khẩn cấp tại Gaborone (Botswana) để thảo luận về tình hình Zimbabwe.

Thủ đô Zimbabwe 'dày đặc' xe tăng, dân ùn ùn rút tiền

Zimbabwe đang lâm vào cuộc khủng hoảng tồi tệ với tình trạng siêu lạm phát, thiếu đói nghiêm trọng trong khi quân đội kiểm soát nhiều địa điểm then chốt ở thủ đô Harare.

Điều gì đang diễn ra ở Zimbabwe?

Ông Robert Mugabe đã lãnh đạo Zimbabwe gần 4 thập niên liên tục nhưng phải nếm trải cú ngã ngựa của chính mình chỉ trong vòng 10 ngày.

Đệ nhất phu nhân tham vọng của Zimbabwe

Trước khi quân đội nắm quyền kiểm soát Zimbabwe, Đệ nhất phu nhân Grace Mugabe cũng đã thể hiện tham vọng muốn ngồi lên chiếc ghế quyền lực của chồng mình.

Thế giới 24h: Quân đội kiểm soát Zimbabwe, Tổng thống bị 'quản thúc tại gia'

Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma cho biết, quân đội Zimbabwe hiện đang quản thúc tại gia vợ chồng Tổng thống Robert Mugabe tại thủ đô Harare.