Từ bản sao số đến bản sao xã hội số

Digital Twin là gì?

Nói ngắn gọn, Digital Twin là quá trình mà một thực thể trong thế giới vật lý được thể hiện bằng một bản sao trong thế giới ảo. Bản chính và bản sao trao đổi thông tin hai chiều liên tục qua đó thực thể vật lý được giám sát, phân tích, tối ưu hóa và thể dự báo được quá trình vận động ở thực tại và tương lai.
Mặc dù đã được đưa vào thực tế sử dụng tại một số cường quốc số như Hàn Quốc, Trung Quốc, Hoa Kỳ nhưng trên thế giới và tại Việt Nam, Digital Twin vẫn là một công nghệ khá mới mẻ.

Digital Twin hướng đến một thành phố phát triển bền vững, quản lý tốt không gian, tối ưu hóa quá trình vận hành

Theo ông Nguyễn Đình Chiến, Phó TGĐ Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel), trong phát triển, ứng dụng công nghệ, Viettel xác định phải làm chủ được trên 80% và quan trọng nhất là bám sát thị trường.

Thế hệ tương lai xây công nghệ tương lai

TS Trịnh Đình Hoàn, Giám đốc Sản phẩm, Trung tâm Không gian mạng Viettel (Viettel Cyberspace) cho biết, Viettel đang phát triển Digital Twin cho thành phố thông minh. Điểm mới là Viettel định hướng xây dựng Bản sao xã hội số (Social Digital Twin) làm nền tảng để xây dựng vũ trụ ảo trong tương lai mà ở đó chủ quyền quốc gia và phát luật được thực thi.

Theo đại diện Viettel Cyberspace, xét về từng ngành, lĩnh vực thì chuyển đổi số là theo chiều dọc, do đó tính liên thông, kết nối sẽ khó khăn. Tuy nhiên xét về địa lý và dòng chảy xã hội thì tính liên thông liên kết giữa các ngành, lĩnh vực rất mạnh. Vì thế Digital Twin tích hợp tất cả các chuyên ngành, lĩnh vực khác nhau vào chung một nền tảng quản lý.

Ví dụ, một khu phố có hệ thống ngầm, giao thông, năng lượng, đất đai, các tòa nhà, các trụ sở cơ quan cung cấp dịch vụ công, dân cư, môi trường sống (nước, không khí), hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội. Trong mỗi tòa nhà lại có các yếu tố như điện nước, rác thải… được ảo hóa để quản lý.

“Digital Twin hướng đến một thành phố phát triển bền vững, quản lý tốt không gian, tối ưu hóa quá trình vận hành”, TS Hoàn giải thích.

Bài toán nan giải hàng đầu đối với Digital Twin chính là yếu tố nhân sự với yêu cầu chuyên môn tốt, khả năng thích nghi và đặc biệt là khả năng làm việc nhóm. Digital Twin liên quan rất nhiều lĩnh vực khác nhau như công nghệ thông tin địa không gian, AI, dữ liệu lớn (Big Data), blockchain, tính toán mô phỏng, thiết kế và vận hành hệ thống lớn, an ninh mạng… Đội ngũ phát triển phải có nền tảng vững từ các cấu phần đó mới làm chủ được Digital Twin cho cả một thành phố với rất nhiều khía cạnh, ngành nghề.

Tiết lộ từ Viettel Cyberspace cho biết, 80% lực lượng tham gia dự án Digital Twin của Viettel là các nhân sự trẻ thuộc Gen Z. Có trình độ chuyên môn giỏi, thích ứng nhanh và đầy quyết tâm là những nét phác họa nhanh về thế hệ tương lai đang đứng sau một dự án mang tầm quốc gia. Đặc biệt các kĩ sư trẻ này có động lực, khát vọng lớn trong chinh phục đỉnh cao.

Tháng 5/2022, trong giai đoạn đầu của dự án, khi mới chỉ có 3 người nhưngchỉ trong 3 tuần, các chuyên gia GenZ của Viettel đã hoàn thành bản mẫu Digital Twin “Make-in-Vietnam” cho một thành phố lớn và gây ấn tượng mạnh với đội ngũ lãnh đạo của thành phố này.

Điều quan trọng, theo TS Hoàn là đội ngũ chuyên gia trẻ đã nhanh chóng thấm nhuần tinh thần máu lửa, cách làm quyết đi đến cùng của Viettel. “Văn hóa này đã ăn sâu vào mỗi người Viettel, từ ban lãnh đạo đến các kỹ sư triển khai trực tiếp”.

Đi lên từ những nền tảng công nghệ cốt lõi

Theo TS Hoàn, Social Digital Twin được phát triển thành công sẽ là một nền tảng rất lớn, tạo ra một cuộc cách mạng. Đây sẽ là một dạng vũ trụ ảo (Metaverse) được xây dựng dựa trên thế giới thực, với hàng triệu người dùng cùng lúc, mở ra nhiều không gian việc làm mới, lực lượng lao động mới.

Làm chủ các công nghệ quan trọng như IoT, Big Data và AI, giúp Viettel có lợi thế trong phát triển Digital Twin

“Nền tảng này sẽ phân tích dữ liệu ở dạng vĩ mô, thay đổi cách nhìn nhận và hỗ trợ ra quyết định, quyết sách dựa trên số liệu và cơ sở khoa học rõ ràng, không cảm tính. Đặc biệt những chính sách lớn, có tác động sâu rộng thì càng thấy rõ vai trò”, đại diện Viettel chia sẻ.

Là chuyên gia nghiên cứu về Toán ứng dụng, Big Data, AI trở về từ Pháp, TS Hoàn đánh giá Viettel là nơi rất phù hợp để nghiên cứu dự án này. Ở Viettel, có những yếu tố quan trọng để nghiên cứu công nghệ mới. Digital Twin là sự tổng hòa của các công nghệ như Internet vạn vật (IoT), Big Data và AI. “Viettel hiện đều làm chủ các công nghệ này, đặc biệt là AI, linh hồn của Digital Twin, đồng thời có lực lượng nhân sự ICT chất lượng cao ở nhiều lĩnh vực”, TS Hòa cho biết.

Trong lĩnh vực AI, Viettel tập trung xây dựng hệ sinh thái Viettel AI bao gồm 6 dòng sản phẩm chính: Nền tảng robot thông minh; nền tảng trợ lý ảo; nền tảng giám sát không gian mạng; nền tảng Tổng hợp và phân tích dữ liệu; nền tảng AI và nền tảng Bản sao số.

Trong 6 tháng đầu 2022, số lượng tài khoản đăng ký sử dụng mới các dịch vụ trong nền tảng Viettel AI tăng trưởng 94% so với cả năm 2021. Số lượng khách hàng thuộc các bộ, ngành, chính quyền tỉnh và các doanh nghiệp lớn nhóm VNR 2000 ký hợp đồng các dịch vụ AI của Viettel đã tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ 2021.

“Là một doanh nghiệp đang trẻ hóa việc Viettel tìm một không gian mới để phát triển là tất yếu. Digital Twin hay Metaverse là những công nghệ mới đang được thế giới đang quan tâm và Viettel với vai trò tiên phong, chủ lực của mình không thể đứng ngoài”, TS Hoàn nhấn mạnh. 

Hòa Nguyễn