- "Truyện Kiều" là thi phẩm duy nhất đọc ngược từ cuối lên đầu về cuộc đời nàng Kiều theo chiều thời gian ngược và là thi phẩm dài có nhiều bản dịch nhất ra cùng một ngoại ngữ.

Tổ chức kỷ lục VN tìm thấy và xác lập 5 kỷ lục của Truyện Kiều nhân kỷ niệm 192 năm ngày mất của Đại thi hào Nguyễn Du (16.9.1820 – 16.9.2012).

Thi phẩm vĩ đại của văn chương VN luôn là nguồn khơi hứng cho nhiều thế hệ nghệ sĩ sáng tạo những tác phẩm có liên quan. Bản thân nhiều tác phẩm lấy cảm hứng từ Truyện Kiều gần đây cũng đạt được sự độc đáo nhất định để trở thành kỷ lục VN như Quyển thư pháp Truyện Kiều nặng nhất của tác giả Nguyệt Đình, Bản hợp xướng Truyện Kiều dài nhất của nhạc sĩ Vũ Đình Ân, vở cải lương “Kim Vân Kiều” được đầu tư lớn nhất với dàn diễn viên đông nhất, sử dụng dàn giao hưởng và có số lượng phục trang được thiết kế nhiều nhất…


Cung đàn bạc mệnh, tranh của họa sĩ Ngọc Mai.

Nhưng những kỷ lục của riêng Truyện Kiều thì hôm nay mới được tìm hiểu và xác lập nhân kỷ niệm 192 năm ngày mất của Đại thi hào Nguyễn Du (16.9.1820 – 16.9.2012). Đơn vị sở hữu những kỷ lục này là Bảo tàng Nguyễn Du ở Hà Tĩnh. Cụ thể các kỷ lục như sau:

Thi phẩm duy nhất chắp nhặt những câu thơ thành nhiều bài thơ mới


Đáng giá nghìn vàng

Truyện Kiều là thi phẩm duy nhất có được hiện tượng chắp nhặt những câu thơ ở các chỗ khác nhau để thành nhiều bài thơ mới, đây gọi là hiện tượng Tập Kiều. Công việc này đã thu hút văn nhân, thi sĩ thuộc nhiều thế hệ tham gia, từ thời vua Tự Đức (1847) cho đến Phan Mạnh Danh, Tản Đà, Vũ Hoàng Chương, Nguyễn Bính, Hoàng Trung Thông… với hàng trăm thi phẩm đủ loại từ lục bát, ngũ ngôn, tứ tự, thất ngôn, đến văn tế, hoặc Tập Kiều để dịch Hán thi…
 
Như vậy, Truyện Kiều đã chuyển vào đời sống văn hóa một hình thái hoạt động văn chương mới mà trước đó chưa có và tồn tại qua hàng thế kỷ. Đó là hiện tượng cần ghi nhận đậm nét không chỉ trong lịch sử văn học nước ta, và cả trên văn đàn thế giới. Quyển “Tập Kiều - một thú chơi tao nhã” (1994) đã được tái bản tới 5 lần và về sau với nhan đề Thú chơi tập Kiều.
 
Thi phẩm dài có nhiều bản dịch nhất ra cùng một ngoại ngữ


Phím đàn dìu dặt tay tiên.

Truyện Kiều là thi phẩm dài có nhiều bản dịch nhất ra cùng một ngoại ngữ. Người ta đếm được có tới 10 bản dịch khác nhau ra tiếng Pháp thành thơ tự do, thể Alexandrins (thơ 12 chân) hoặc văn xuôi, từ Abel des Michels (2 tập) in tại Paris 1884 - 1885 đến bản Thu Giang (Paris 1915), René Crayssac và Léon Masse (Hà Nội 1926), hoặc bản của Nguyễn Văn Vĩnh thực hiện trong 28 năm (Hà Nội 1942) và của Nguyễn Khắc Viện, Xuân Phúc - Xuân Việt, Lê Cao Phan, Lưu Hoài…

Thi phẩm có nhiều người viết phần tiếp theo nhất


Trơ như đá vững như đồng.

Truyện Kiều là thi phẩm có nhiều người viết về phần tiếp theo nhất mà đặc điểm là tất cả đều viết bằng thơ, trong đó xưa nhất có Đào Hoa Mộng ký của Mộng Liên Đình với khoảng 3.000 câu lục bát, Đào Hoa Mộng ký diễn ca của Hà Đạm Hiên với 1.190 câu lục bát (Hà Nội 1917), Đoạn trường vô thanh của Phạm Thiên Thư với 3.296 câu (Sài Gòn 1972)…. Để minh chứng xin xem quyển Lục bát hậu Truyện Kiều, giới thiệu khá kỹ cả 7 quyển Hậu Kiều này.

Thi phẩm duy nhất đọc ngược từ cuối lên đầu về cuộc đời nàng Kiều theo chiều thời gian ngược

Thả một bè lau rước người.

Truyện Kiều là thi phẩm duy nhất mà người ta có thể đọc ngược từ cuối lên đến đầu để câu chuyện về nàng Kiều (đúng như nội dung trong tác phẩm của Nguyễn Du) diễn ra theo chiều của thời gian ngược lại như ta được xem một cuốn phim “tua” ngược chiều. Nhà nghiên cứu Phạm Đan Quế đã làm một việc khá kỳ công là gỡ ra và sắp xếp lại toàn bộ các câu thơ trong truyện mà “tập Kiều” với cả 3.254 câu Kiều để có cuốn Truyện Kiều đọc ngược và Truyện Kiều như được đọc ngược từ cuối lên đến đầu sao cho câu thơ lục bát của Nguyễn Du vẫn hợp vần mà người đọc vẫn thấy thú vị.

Thi phẩm duy nhất tạo ra loại hình văn hóa Kiều


Khúc đâu đầm ấm dương hòa.

Truyện Kiều là thi phẩm duy nhất tạo ra quanh nó cả một loạt những loại hình văn hóa – tạm gọi là Văn hóa Kiều – với các hình thức thật phong phú như: bình Kiều, vịnh Kiều, bói Kiều, tập Kiều, đố Kiều, câu đối Kiều, hát nói tập Kiều, phú - văn tế Kiều, án Kim Vân Kiều, giai thoại quanh Truyện Kiều…

Khải Trí