Kết quả của đêm bầu cử nghẹt thở 8 tháng 11 cho thấy phần nào nguyên nhân chính đưa 1 người chưa từng giữ một chức vụ nhà nước vào vị trí cao nhất của ngành hành pháp.

Nhà tỉ phú địa ốc nhiều tai tiếng Donald Trump sẽ bước vào Nhà Trắng vào năm tới, trở thành Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ.

Tất cả những mô hình thăm dò ý kiến cử tri, bình luận của các nhà báo, các chính trị gia, đều sai. Tất cả đều đoán rằng bà Hillary Clinton sẽ trở thành Tổng thống nữ đầu tiên của Hoa Kỳ.

Kết quả của đêm bầu cử nghẹt thở 8 tháng 11 cho thấy phần nào nguyên nhân chính đưa 1 người chưa từng giữ một chức vụ nhà nước vào vị trí cao nhất của ngành hành pháp. Đó là tầng lớp lao động công nghiệp đông đúc tại các bang Wisconsin, Michigan, Ohio, Pennsylvania. Những câu chuyện về lầm lỗi của bà Clinton có lẽ chỉ đóng vai trò nhỏ.

{keywords}
Tổng thống Donald Trump sẽ đưa nước Mỹ xích lại gần nước Nga?

Những người công nhân ủng hộ ông Trump chính là “nạn nhân” của toàn cầu hóa và tự động hóa. Máy móc nhanh chóng thay thế cơ bắp, sức lao động rẻ tại các nước đang phát triển ngày càng dồi dào trong khung cảnh nền kinh tế tòan cầu. Những người thợ này bơ vơ lạc lõng, và như David Axelrod từng là cố vấn của Tổng thống Obama nói rằng những người thợ đó giận dữ. Họ giận dữ với những nhà chính trị tại Washington DC, bất kể phe Cộng hòa, hay Dân chủ. Họ muốn thay đổi.

Ông Trump xuất hiện như một vị cứu tinh, và người ta tin ngay những gì ông ấy nói.

Tuy nhiên có nhiều thách thức đang chờ ông tại Nhà Trắng.

Khó khăn đầu tiên của Tổng thống Trump, và của bất kỳ Tổng thống Mỹ nào vào thời buổi này là tìm việc làm cho những người công nhân bị bơ vơ vì toàn cầu hóa, những người đã ủng hộ ông Trump. Những người thợ mỏ ở Tây Virginia sẽ giao cho ông Trump than đá để bán, và ông bán đi đâu?

Khó khăn thứ hai xuất phát từ vấn đề đầu. Đó là một nửa nước Mỹ sống ở hai bờ biển có một nền kinh tế tri thức sẽ đòi hỏi mở rộng biên giới để họat động, vì họ cần thị trường thế giới, cần chất xám của cả thế giới. Nên nhớ đây là những người ủng hộ bà Clinton, và họ cũng rất đông, vì số phiếu phổ thông của bà cao hơn ông Trump. Tức là hàn gắn sự chia rẽ trong lòng nước Mỹ không hề dễ dàng.

Ông Trump hứa cắt giảm thuế mạnh mẽ, nhưng lại muốn xây dựng quân đội hùng mạnh. Ông chưa nói rằng ông sẽ lấy tiền ở đâu để làm chuyện đó. Người ta dự đoán rằng chính quyền Mỹ thời ông Trump sẽ lui khỏi châu Á, nhường vùng ảnh hưởng này cho Trung quốc.

Một chuyện quan trọng nữa trong chương trình hành động của ông Trump là hủy bỏ chương trình bảo hiểm y tế dành cho người nghèo, gọi nôm na là Obamacare. 20 triệu người sẽ mất bảo hiểm.

Cũng chuyện đối ngoại, chưa biết ông Trump sẽ xử cuộc khủng hoảng Trung Đông như thế nào. Ông muốn làm lành với ông Putin, tức là sẽ không làm căng chuyện với ông Assad Tổng thống Syria, nhưng ông ghét Iran lắm, mà Iran là đồng minh rất đáng tin của ông Assad.

Một điều thuận lợi có thể thấy ngay của chính quyền Tổng thống Donald Trump là, lần đầu tiên phe Cộng Hòa kiểm soát cả Tòa Bạch Ốc và Quốc Hội, vì vậy họ sẽ dễ dàng đồng thuận với nhau để thông qua các đạo luật mới. Nhưng cơ chế của nước Mỹ còn có chuyện bầu giữa nhiệm kỳ để tạo nên một sự đối lập cần thiết. Mà sau cuộc chiến kinh hòang vừa rồi, phe dân chủ chắc còn khá lâu mới quen được ông Trump. Đó là nói một cách lạc quan.

Joaquin Nguyễn, Virginia, Hoa Kỳ