Trước đó, hồi cuối tháng 12/2023, Tòa án quân sự Thủ đô Hà Nội đưa vụ án ra xét xử theo trình tự sơ thẩm.
Theo bản án sơ thẩm, thời điểm dịch bệnh Covid-19 xuất hiện ở nước ngoài và có nguy cơ cao lây lan vào Việt Nam, Ban Giám đốc Học viện Quân y (HVQY) có công văn gửi Bộ KH&CN về việc đề xuất nhiệm vụ phát triển kit chẩn đoán viêm phổi do virus Corona.
Từ tháng 1/2020, ông Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH&CN) đã thông đồng với Chủ tịch Công ty Việt Á Phan Quốc Việt và cựu Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự (HVQY) Hồ Anh Sơn để đưa Công ty Việt Á vào tham gia đề tài với vai trò là cơ quan phối hợp, sản xuất 20.000 test kit thử nghiệm; sau đó để Công ty Việt Á được cấp phép và sản xuất thương mại trái pháp luật bộ kit.
Ngày 6/2/2020, HVQY ký hợp đồng thực hiện Đề tài KH&CN với Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp Nhà nước và Vụ Khoa học Công nghệ các ngành kinh tế kỹ thuật với tổng kinh phí đề tài là 18,98 tỷ đồng.
Quá trình nghiên cứu đề tài, các ông Trịnh Thanh Hùng, Hồ Anh Sơn và ông Phan Quốc Việt xác định kit của Công ty Việt Á cung cấp tốt hơn nên 3 người thống nhất không đặt ra vấn đề để HVQY chuyển giao quy trình nghiên cứu của mình cho Công ty Việt Á sản xuất 20.000 test kit thử nghiệm.
Chủ tịch Việt Á cũng không yêu cầu HVQY chuyển giao quy trình nghiên cứu để Công ty Việt Á sản xuất kit thử nghiệm theo nhiệm vụ đề tài.
Cáo buộc cho rằng, ông Trịnh Thanh Hùng đã thông đồng với các ông Phan Quốc Việt, Hồ Anh Sơn đưa bộ kit do Công ty Việt Á cung cấp (không được sản xuất theo quy trình nghiên cứu của HVQY) để đi thử nghiệm tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và sử dụng sản phẩm này để nghiệm thu giai đoạn 1 của đề tài và nghiệm thu đề tài.
Việc này khiến quy trình nghiên cứu của HVQY không có sản phẩm được thử nghiệm, đánh giá và hậu quả là đề tài của HVQY không hoàn thành.
Trong vụ án này, bị cáo Phan Quốc Việt đã gian dối trong việc làm thủ tục cấp phép bộ sản phẩm kit tại Bộ Y tế để được Bộ này ra quyết định cấp phép tạm thời và quyết định cấp phép lưu hành bộ kit cho Công ty Việt Á trái pháp luật.
Hành vi gian dối này của các bị cáo trong việc tiếp nhận, nghiên cứu, nghiệm thu, quyết toán số tiền mà Bộ KH&CN giao cho HVQY nghiên cứu đề tài, đã gây thiệt hại hơn 18 tỷ đồng.
Ngoài ra, các ông Trịnh Thanh Hùng, Phan Quốc Việt còn thông đồng trong việc gian dối để Công ty Việt Á được cấp phép và sản xuất thương mại trái phép bộ kit.
Ông Hồ Anh Sơn còn bị cho là đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vụ lợi cá nhân trong việc mua, bán tăm bông, ống môi trường dán nhãn Viện Nghiên cứu y dược học quân sự và cung cấp cho Công ty Việt Á để bán cho các cơ quan, tổ chức sử dụng trong phòng, chống dịch. Việc này giúp ông Sơn được hưởng lợi trái phép hơn 2,1 tỷ đồng.
HĐXX cấp sơ thẩm tuyên phạt Chủ tịch Việt Á Phan Quốc Việt mức án 25 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
Bị cáo Vũ Đình Hiệp (Phó TGĐ Công ty Việt Á): 6 năm tù về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
Hồ Anh Sơn (cựu Phó Giám đốc Viện nghiên cứu y dược học quân sự, HVQY): 12 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng, Vụ KH&CN các ngành Kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học Công nghệ): 15 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Nguyễn Văn Hiệu (cựu Trưởng phòng Trang bị - vật tư, HVQY): 7 năm tù về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
Ngô Anh Tuấn (cựu Trưởng phòng Tài chính, HVQY): 4 năm tù về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
Lê Trường Minh (cựu Trưởng ban Hóa dược, Phòng Trang bị - vật tư, HVQY): 6 năm tù về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".