Với điều kiện thời tiết và thổ nhưỡng thuận lợi nên Bình Thuận là tỉnh có diện tích và sản lượng thanh long đứng đầu cả nước. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có khoảng 27.000 ha với sản lượng trên 600.000 tấn/năm. Cây thanh long là một trong những cây trồng có lợi thế và là ngành hàng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp và nông thôn của tỉnh Bình Thuận.
Phát biểu tại hội thảo “Từ trang trại đến bàn ăn: Thanh long xanh và bền vững ở Bình Thuận” do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) tổ chức ngày 29/1/2024, ông Đoàn Anh Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận cho biết: Để sản xuất được bền vững và mang lại hiệu quả kinh tế đáp ứng tốt các yêu cầu về chất lượng hàng hóa xuất khẩu và tiêu dùng trong nước, từ năm 2009, UBND tỉnh Bình Thuận đã tập trung chỉ đạo thực hiện chương trình sản xuất thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm thanh long Bình Thuận trong và ngoài nước; thành lập các HTX để liên kết với các doanh nghiệp sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; chỉ đạo thực hiện các đề tài nghiên cứu, chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, bảo quản và chế biến thanh long.
Trong giai đoạn 2021-2023, Bình Thuận được Bộ Bộ NN&PTNT, UNDP hỗ trợ tham gia Chương trình thí điểm thu hút sự tham gia của các nông dân từ các HTX và doanh nghiệp trong việc xanh hóa chuỗi cung ứng thanh long. Sau các đánh giá chuyên sâu về chuỗi cung ứng, sử dụng công nghệ giảm phát thải, thích ứng với biến đổi khí hậu do Bộ NN&PTNT, UNDP thực hiện, tỉnh Bình Thuận đã xây dựng kế hoạch ban đầu để phục hồi xanh sau COVID-19, đồng thời tiếp tục chuyển chuỗi cung ứng thanh long sang các hoạt động với mục tiêu bền vững như: sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ; sản xuất và chế biến được áp dụng hệ thống truy suất nguồn gốc và mã QR để cung cấp thông tin về nguồn gốc, chất lượng và trách nhiệm môi trường của sản phẩm; sử dụng bóng đèn LED tiết kiệm năng lượng; tập huấn, đào tạo nông dân chuyển đổi thực hành sản xuất canh tác theo hướng bền vững và phát thải các bon thấp.
Theo ông Dũng, qua dự án, đã có trên 80.000 bóng đèn LED 9W tiết kiệm năng lượng được chuyển đổi từ bóng đèn Compact, với 100% hộ thành viên tại các HTX tham gia, tiết kiệm được hơn 50% điện năng tiêu thụ, góp phần giảm tới 68% lượng khí thải; áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm nước đã giảm 41,67% lượng nước sử dụng; đẩy mạnh công nghệ năng lượng tái tạo, năng lượng xanh qua lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời để phục vụ đóng gói sản phẩm và phục vụ tưới.
Đặc biệt, dự án đã triển khai áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử tại các HTX, doanh nghiệp thanh long, từ đó các HTX, doanh nghiệp đã chứng minh chất lượng sản phẩm nâng cao khả năng cạnh tranh thị trường thông qua một hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch và có trách nhiệm; từ 50 ha ban đầu có thể truy xuất nguồn gốc, đã mở rộng lên 269 ha và đã được theo dõi phát thải carbon. Tính đến cuối tháng 12/2023, có khoảng 8.640 lượt ha thanh long, tương đương 23.300 tấn thanh long được theo dõi phát thải carbon. Kết quả này đánh dấu sự thành công trong việc sản xuất và xuất khẩu thanh long tỉnh Bình Thuận bền vững và có trách nhiệm, từ đó đã giúp các HTX, doanh nghiệp có đủ điều kiện để ký kết các hợp đồng liên kết tiêu thụ bền vững.
Ông Đoàn Anh Dũng khẳng định: “Phát huy những kết quả đạt được của dự án, chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển các công cụ và hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử gắn với theo dõi dấu chân carbon, gắn với các ứng dụng điện tử thông minh cho phép quản lý một cách có hệ thống, góp phần thúc đẩy chuyển đổi sản xuất thanh long nói riêng và sản xuất nông nghiệp nói chung sang hướng sản xuất xanh, bền vững, phát thải ít các bon và ứng phó với biến đổi khí hậu”.
Huệ Anh