“Tiến nhanh” hay “chết chậm”: Vai trò của lợi nhuận trong tăng trưởng bền vững

Tại thời điểm hiện tại, trong cộng đồng phần mềm và công nghệ, những chuỗi ngày cạnh tranh bằng mọi giá để tăng trưởng gần như không còn. Tất nhiên, tăng trưởng vẫn rất quan trọng, nó là một trong những yếu tố then chốt trong việc định giá, tiếp cận vốn và hoàn vốn của cổ đông, cũng như khả năng thu hút những nhân tài hàng đầu. Mặc dù một số công ty, nhà đầu tư và cổ đông vẫn chỉ tập trung vào tăng trưởng nhanh chóng, nhiều công ty trong hệ sinh thái khởi nghiệp đang ngày càng thúc đẩy tăng trưởng bền vững, cân bằng tốc độ tăng trưởng cao với bằng chứng về con đường tạo ra lợi nhuận. Để hiểu rõ việc lựa chọn tăng trưởng hay lợi nhuận, bối cảnh cũng là một vấn đề cần xem xét, bao gồm giai đoạn công ty trong chu kỳ tăng trưởng, môi trường kinh tế vĩ mô, nguồn vốn, động lực thị trường, cạnh tranh và chiến lược được lựa chọn để thúc đẩy việc áp dụng và đạt được quy mô mục tiêu.

Phân loại các công ty dựa trên tăng trưởng và lợi nhuận

Theo phân tích ban đầu trong một bài nghiên cứu được xuất bản năm 2014 của McKinsey , các công ty được chia thành ba loại dựa trên tốc độ tăng trưởng doanh thu: siêu tăng trưởng, tăng trưởng và tăng trưởng chậm. Mỗi loại có một số đặc điểm riêng biệt liên quan đến Tốc độ tăng trưởng hằng năm kép ( CAGR) , Lợi nhuận trước lãi vay, thuế và khấu hao (EBITDA), tổng thu nhập cổ đông nhận được ( TRS)

Theo đó, với các công ty siêu tăng trưởng (như Facebook, Google, Microsoft…), các nhà đầu tư thường tập trung vào việc chia sẻ thị phần mà các công ty này nắm bắt để theo đuổi việc trở thành người chiến thắng trên thị trường, thường phải trả giá bằng lợi nhuận. Nếu các công ty này thực sự chiến thắng hạng mục của họ, cuối cùng họ sẽ giống với các siêu công ty có doanh thu 1 tỷ đô la, có cả tỷ suất lợi nhuận cao và tốc độ tăng trưởng nhanh. Các công ty tăng trưởng (như Monster, Sage, Symantec…) khi nhận thấy rằng sự tăng trưởng của họ đang đạt đến giới hạn, họ bắt đầu tập trung nhiều hơn vào lợi nhuận. Còn các công ty tăng trưởng chậm đứng ở vị trí khó khăn hơn. Nếu hoạt động trong mức cảnh báo, nhóm công ty này không có tùy chọn lợi nhuận giao dịch để tăng trưởng, do đó họ có thể ngừng hoạt động, được mua lại hoặc nằm trong phạm vi doanh thu thấp.

Ngoài ra, có thể phân chia các công ty phát triển thành ba nhóm tăng trưởng, bao gồm siêu tăng trưởng bền vững, siêu tăng trưởng bằng mọi giá và tăng trưởng bền vững.

Cụ thể, các công ty thuộc nhóm siêu tăng trưởng bền vững là các công ty kết hợp được siêu tăng trưởng với tỷ suất lợi nhuận bền vững. Tuy nằm ở vị trí ổn định, nhóm này vẫn không tránh khỏi các mối đe dọa cạnh tranh bên ngoài. Họ nên tập trung vào việc củng cố lợi thế cạnh tranh của mình bằng cách tăng quy mô và củng cố hiệu ứng mạng lưới. Chẳng hạn, họ có thể tăng khả năng giữ chân khách hàng thông qua các tính năng khác biệt làm tăng chi phí chuyển đổi và không khuyến khích đa mạng lưới (kết nối với nhiều hơn một mạng lưới).

Nhóm các công ty siêu tăng trưởng bằng mọi giá là sự kết hợp giữa trạng thái siêu tăng trưởng với tỷ suất lợi nhuận. Những công ty này có thể là một nơi tốt trong một khoảng thời gian, mặc dù lợi nhuận thấp. Các công ty này bằng mọi giá phải nhận ra rằng chiến lược này chỉ hoạt động trong một thời gian hữu hạn và có thể khiến lợi nhuận cổ đông ngắn hạn thấp hơn. Để chuẩn bị, các công ty trong nhóm này nên tạo ra một kế hoạch rõ ràng để chuyển từ tăng trưởng sang lợi nhuận và sẵn sàng thực hiện nó.

Như với các công ty siêu tăng trưởng bằng mọi giá, nhóm các công ty tăng trưởng bền vững cũng có thể là một nơi tốt để các công ty nán lại một thời gian ngắn.

“Tiến nhanh” hay “chết chậm”?

Các công ty phần mềm và dịch vụ trực tuyến có thể nhanh chóng trở thành “người khổng lồ” hàng tỷ đô la, nhưng vẫn rất khó để nắm bắt được một công thức cho sự tăng trưởng bền vững. Lấy ví dụ với những mô hình dưới đây.

Những công ty sẵn sàng đổi mới

Lợi nhuận tốt trong danh mục này có thể là con dao hai lưỡi, vì chúng làm hài lòng các nhà đầu tư nhưng cũng thu hút các đối thủ cạnh tranh. Khi cạnh tranh tăng lên, những công ty phát triển bền vững sẽ cần phát triển các chiến lược mới. Một số công ty có thể đầu tư vào các lĩnh vực mới để tăng trưởng, chẳng hạn như khu vực địa lý mới, phân khúc khách hàng hoặc thị trường liền kề. Thay đổi chiến lược có thể biến họ thành siêu lợi nhuận bền vững. Chiến lược đó sẽ làm chậm sự tăng trưởng của họ và biến chúng thành những cỗ máy tạo tiền.

Những cỗ máy tạo tiền

Đối với nhóm này, sự tăng trưởng đã bị đình trệ. Họ có rất ít cơ hội đem lại doanh thu từ những nguồn mới, nhưng tỷ suất lợi nhuận vẫn cao vì hoạt động kinh doanh của họ đã đạt được quy mô nhất định và có lợi thế cạnh tranh bền vững. Thông thường, các cỗ máy tạo tiền có khả năng phát triển mạnh nhất nếu họ tái đầu tư tiền vào doanh nghiệp để tìm các lĩnh vực mới để tăng trưởng, đặc biệt khi tỷ suất lợi nhuận vẫn cao.

Các công ty đấu tranh

Các công ty đã bị kìm hãm sự tăng trưởng và tỷ suất lợi nhuận thấp thường chịu thua các xu hướng kinh tế vĩ mô không thuận lợi, sự cạnh tranh hoặc vô số vấn đề khác. Tùy chọn tốt nhất của họ để tối ưu hóa việc tạo giá trị thường bao gồm tìm kiếm người mua chiến lược để giải thoát. Nếu điều đó là không thể, những người đấu tranh nên tạo ra một chiến lược rõ ràng và tập trung sẽ giúp họ chuyển sang một danh mục khác, miễn là họ có khả năng thực thi cần thiết.

Lời khuyên cho các công ty muốn chuyển sang danh mục khác

Tóm lại, danh mục công ty phụ thuộc vào cả hai yếu tố bên ngoài (như hiệu ứng mạng lưới và động lực thị trường) và các yếu tố bên trong (như chất lượng sản phẩm và khả năng thực thi). Nhưng danh mục phân loại từng công ty không phải là mãi mãi. Một khi các nhà lãnh đạo hiểu danh mục nào phù hợp với công ty của mình, họ có thể phát triển chiến lược phù hợp.

Với sự trỗi dậy của phần mềm dịch vụ SaaS (Software-as-a-Service) trong thập kỷ qua, chiến lược tăng trưởng bằng mọi giá thường rất phù hợp trong giai đoạn đầu vòng đời của công ty, đặc biệt là trong một thị trường người chiến thắng sẽ nắm giữ ưu thế, nơi con đường dẫn đến lợi nhuận liên quan đến việc nắm giữ cổ phần. Nhưng các công ty theo đuổi chiến lược này cuối cùng phải chuyển trọng tâm của họ sang lợi nhuận, vì chỉ riêng tăng trưởng sẽ giúp họ đạt được điều đó. Bí quyết thành công là xác định cách thức và thời điểm họ nên thực hiện sự đánh đổi này.

Bài viết có tham khảo nội dung của McKinsey and Company

Vietnam Report