Việt Nam, với nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng, đã liên tục tìm kiếm những cơ hội mở rộng quan hệ thương mại với các quốc gia trên thế giới. Trong bối cảnh đó, Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Anh (UKVFTA) đã nổi lên như một đóng góp quan trọng, mang lại nhiều lợi ích cho cả hai bên.

Nhờ Hiệp định này, Việt Nam không chỉ gia tăng kim ngạch xuất khẩu mà còn tận dụng được lợi thế của người đi trước trong mối quan hệ thương mại với Anh.

Lợi thế "người đi trước" từ Hiệp định UKVFTA

Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập – VCCI, Hiệp định UKVFTA đã mang lại kết quả tích cực cho xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Anh. Năm 2021, kim ngạch xuất khẩu đã tăng 23% so với năm 2020, dù năm đó bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch. 

Năm 2022, do khó khăn chung của thế giới và cả nền kinh tế Anh, thương mại hai chiều giảm, nhưng xuất khẩu của Việt Nam sang Anh vẫn tăng khoảng 1,9%, một số ngành hàng xuất khẩu mũi nhọn của Việt Nam giữ được đà tăng trưởng 2 con số.

Năm 2023, hầu như các thị trường xuất khẩu đều sụt giảm, có những thị trường giảm tới 30%, nhưng riêng thị trường Anh tăng trưởng tới 11%.

Thương mại song phương Việt Nam - Anh qua 9 tháng của năm 2024 đạt gần 6,5 tỷ USD, trong đó xuất khẩu 5,7 tỷ USD (tăng 22,2% so với cùng kỳ), nhập khẩu 600 triệu USD.

Ảnh 23.jpeg

Điểm đáng chú ý của UKVFTA là sự kế thừa từ Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA). Khi Anh rời khỏi EU, UKVFTA đã tiếp nối và giữ nguyên đến 99% nội dung từ EVFTA. Điều này giúp các doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng hơn khi chuyển đổi và thích ứng với các quy tắc mới mà không cần một giai đoạn học tập quá dài.

Đặc biệt, ngành thủy sản của Việt Nam đã tận dụng rất tốt các điều khoản của UKVFTA để mở rộng xuất khẩu sang Anh. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của ngành mà còn tạo ra nhiều việc làm cho người lao động Việt.

Mặc dù có nội dung tương đồng với EVFTA, nhưng trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự thay đổi nhanh chóng của thị trường quốc tế, việc nắm bắt và áp dụng UKVFTA cũng đặt ra không ít thách thức. Đặc biệt là khi doanh nghiệp đã quen thuộc với quy trình giao dịch tiêu chuẩn của EU, giờ đây phải thích nghi với những thay đổi riêng biệt của Anh sau khi rời EU.

Thuận lợi nhưng thách thức cũng không ít, đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động hơn với UKVFTA

Dù có nhiều thuận lợi, việc thực thi UKVFTA không tránh khỏi những khó khăn cho các doanh nghiệp. Đây là một hiệp định thương mại thế hệ mới, đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng và kỹ năng phân tích để nắm bắt cơ hội. Thực tế cho thấy, không ít doanh nghiệp vẫn chưa thực sự chú trọng tìm hiểu lợi ích và cam kết của UKVFTA. Khảo sát của VCCI chỉ ra rằng, chỉ có 18% doanh nghiệp chủ động tìm hiểu về các cam kết của Hiệp định. Điều này cho thấy một khoảng trống trong nhận thức và hành động của nhiều doanh nghiệp Việt.

Một yếu tố không thể coi nhẹ là sự khác biệt trong quy trình thương mại và tiêu chuẩn kỹ thuật giữa EU và UK. Các doanh nghiệp cần phải nhận diện và thích ứng với những thay đổi này để tận dụng triệt để cơ hội từ UKVFTA. Ngoài ra, phần lớn cơ hội sẽ xuất hiện khi thuế quan được giảm đáng kể hoặc loại bỏ hoàn toàn trong giai đoạn từ năm thứ ba đến năm thứ năm của Hiệp định, mở ra tiềm năng lớn cho các ngành hàng xuất khẩu.

Để tận dụng hiệu quả UKVFTA, không chỉ các doanh nghiệp cần nâng cao tính chủ động mà còn đòi hỏi sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các cơ quan quản lý nhà nước. Chính phủ cần tổ chức các lớp đào tạo, cập nhật thông tin và hướng dẫn cho doanh nghiệp về những thay đổi trong tiêu chuẩn, quy trình kiểm nghiệm mới. Hơn nữa, cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối thị trường nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt có thể tiến sâu hơn vào thị trường Anh.

Bên cạnh đó, việc cung cấp thông tin chi tiết và dễ hiểu về các quy định và lợi ích từ UKVFTA cũng rất quan trọng. Đây là chìa khóa giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản thông tin, nắm bắt cơ hội kinh doanh.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa với nhiều biến động, Hiệp định UKVFTA thực sự là một cột mốc quan trọng, mở ra nhiều cơ hội phát triển cho tầng lớp doanh nghiệp và kinh tế Việt Nam. Do đó, việc tận dụng triệt để các lợi thế mà Hiệp định mang lại là cần thiết để không chỉ nâng cao kim ngạch xuất khẩu, mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ thương mại quốc tế.