Thực trạng chất lượng tư vấn viên hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Ông Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục phổ biến, giáo dục pháp luật và bà Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng đồng chủ trì Hội nghị.

Báo cáo dẫn đề tại Hội thảo, bà Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục phổ biến, giáo dục pháp luật cho hay: Tính đến nay, cả nước có khoảng gần 900 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm đến hơn 97%. 

Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, vai trò của đội ngũ doanh nghiệp ngày càng được Đảng và Nhà nước quan tâm, coi trọng và ghi nhận. 

Cùng với đó, nhiều thể chế, chính sách cũng đã được Đảng và Nhà nước ban hành nhằm hỗ trợ và đồng hành cùng các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa để phát huy vai trò của các chủ thể này trong quá trình xây dựng, phát triển kinh tế đất nước.

Theo số liệu thống kê, tính đến ngày 30/6/2024, cả nước có 18.200 luật sư; 5.400 tổ chức hành nghề luật sư; khoảng 200 trung tâm tư vấn pháp luật.  

Tuy nhiên, chỉ có Bộ Tư pháp, Bộ Công thương đã thiết lập, phê duyệt  danh sách tư vấn viên pháp luật, trong đó chủ yếu là các luật sư và tổ chức hành nghề luật sư (302 tư vấn viên pháp luật của Bộ Tư pháp và 02 tư vấn viên pháp luật của Bộ Công Thương). 

Có thể thấy với tỷ lệ chưa đến 1,3% số lượng luật sư, tổ chức hành nghề luật sư tham gia vào mạng lưới tư vấn viên pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa thì việc huy động mạng lưới này tham gia tư vấn pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, để đáp ứng các nhu cầu cho doanh nghiệp là khó khả thi và khó bảo đảm chất lượng. 

Tính tới thời điểm hiện tại, Bộ Tư pháp cũng chưa tiếp nhận được bất kỳ hồ sơ đề nghị hỗ trợ chi phí tư vấn của doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Theo bà Ngô Quỳnh Hoa, những số liệu nêu trên cho thấy, hoạt động tư vấn pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa của mạng lưới tư vấn viên pháp luật hiện nay còn mang tính hình thức, chưa thực sự hiệu quả. 

Dù hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa là một chính sách có ý nghĩa quan trọng đối với lực lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn là lực lượng yếu thế so với cộng đồng doanh nghiệp nói chung, nhưng thực tế chính sách này chưa đi vào cuộc sống, chưa đáp ứng được yêu cầu Nhà nước đồng hành cùng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững.

Bà Ngô Quỳnh Hoa cũng nêu một số khó khăn, vướng mắc về thể chế, tổ chức thực hiện các quy định liên quan đến hoạt động của tư vấn viên pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa như:

Chưa có hướng dẫn cụ thể về tiêu chí, tiêu chuẩn, điều kiện công nhận, miễn nhiệm tư vấn viên pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, do đó các cơ quan còn lúng túng, vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Thiếu cơ chế quản lý, đầu mối thông tin thống nhất, tin cậy để giúp kết nối thông tin chung giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp vướng mắc với mạng lưới tư vấn viên pháp luật…

Tại Hội nghị, các đại biểu đã thảo luận các nội dung xoay quanh các vấn đề như định hướng việc xác định vai trò, trách nhiệm của mạng lưới tư vấn viên pháp luật trong thực hiện các hoạt động hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa theo đúng tinh thần Nghị quyết số 41/NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 66/NQ-CP của Chính phủ.

Nắm bắt thực trạng, khó khăn, vướng mắc của đội ngũ tư vấn viên hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp nhỏ và vừa trong thực hiện các hoạt động tư vấn pháp luật cho doanh nghiệp theo các quy định của Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 24/6/2019 của Chính phủ.

Lấy ý kiến một số nội dung sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP.

Trao đổi thảo luận

Định hướng trao đổi thảo luận, ông Lê Vệ Quốc nêu vấn đề: Đến nay, sau 5 năm triển khai, đội ngũ tư vấn viên không có được hợp đồng tư vấn nào với các doanh nghiệp. Vấn đề này cần giải quyết hay để cho thị trường quyết định? 

Thảo luận của luật sư Hoàng Ngọc Biên, Đoàn luật sư Hà Nội cho rằng: Đội ngũ tư vấn viên pháp luật hầu như không có khách hàng. Doanh nghiệp không có nhu cầu tư vấn pháp luật. Khi doanh nghiệp cần, họ sẽ chủ động tìm đến luật sư chứ không tìm đến các tư vấn viên. 

Cũng có ý kiến thảo luận cho rằng, doanh nghiệp nhỏ và vừa không tìm đến các tư vấn viên vì họ không biết đến sự tồn tại của đội ngũ tư vấn viên chứ không phải không có nhu cầu tư vấn. Về việc này, ông Lê Vệ Quốc khẳng định sẽ khắc phục trong thời gian tới.

Theo luật sư Phạm Ngọc Hải, Hội Luật gia Việt Nam: Nhu cầu tư vấn cho các doanh nghiệp là rất lớn. Họ cần có đầu mối để liên hệ. Luật sư nêu ý kiến về việc lập danh sách các tư vấn viên đăng trên Cổng thông tin của Bộ Tư pháp.

Ông Phạm Ngọc Hải cũng cho rằng, Nghị định 55 ra đời vào năm 2019 rất thiết thực, nhưng chưa đưa được vào cuộc sống; việc triển khai thực hiện kết quả quá yếu, cần có giải pháp để đưa Nghị định 55 vào cuộc sống…

Theo luật sư Dương Đặng Huệ , 5 năm qua cho thấy, tư vấn viên 

Là “mạng lưới chết”. Nếu thiết chế sinh ra mà không tồn tại thì cần được dẹp bỏ. “Cái gì không hợp lý thì không nên tồn tại”, luật sư nhấn mạnh.

Kết luận Hội thảo, ông Lê Vệ Quốc khẳng định, tư vấn viên là câu chuyện vừa dễ vừa khó. Dễ để nhìn thấy rằng 5 năm qua đội ngũ tư vấn viên hầu như không hoạt động. Thiết chế này không đi vào cuộc sống.

Còn cái khó là cách thức giải quyết vấn đề này như thế nào.

“Đây là câu chuyện phải nghiên cứu kỹ hơn, cần tổ chức nhiều diễn đàn như thế này để lấy ý kiến của các chuyên gia”, lời Cục trưởng Cục Phổ biến giáo dục pháp luật.