Thúc đẩy phong trào dạy và học tiếng Việt tại Vương quốc Bỉ

Trên thế giới hiện có gần 6 triệu người Việt Nam đang sinh sống, làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong quá trình sinh sống và làm việc ở nước ngoài, tiếng Việt là phương tiện lưu giữ, lan tỏa, trao truyền văn hóa, giúp kiều bào ta bảo tồn được bản sắc văn hóa riêng.

Tiếng Việt cũng là cầu nối đồng bào Việt Nam trên toàn thế giới với Tổ quốc. Tại Vương quốc Bỉ, công tác giữ gìn tiếng Việt được cộng đồng người Việt quan tâm, chung tay thúc đẩy phong trào dạy và học tiếng Việt, nâng cao vị thế và phát huy những giá trị văn hóa, ngôn ngữ Việt.

Nhà văn Kiều Bích Hương là một trong những người truyền cảm hứng cho phong trào nói tiếng Việt, nghe tiếng Việt ở đây. Hiện chị vẫn cộng tác với nhiều tờ báo uy tín trong nước. Tác phẩm tiêu biểu: Vợ Ðông chồng Tây, Ðàn bà yêu thành phố (NXB Trẻ); Ðây đất nước con, kia Tổ quốc mẹ (NXB Phụ nữ); Giải ba cuộc thi truyện ngắn "Người lao động hôm nay" do Báo Người Lao Động tổ chức năm 2019; Bộ truyện Mật hiệu OGO (tháng 9/2023 - NXB Kim Đồng).

Đươc biết, chị là thành viên sáng lập Kênh Việt Happiness Station - Trạm hạnh phúc - Chạm cảm xúc, có trụ sở tại Bỉ, phát sóng từ tháng 5/2021.

Năm 2009, chị Bích Hương sang Bỉ cùng chồng. Ở đất nước mới, vừa phải làm quen với một môi trường mới, sinh con, viết văn, cộng tác với một số tờ báo trong nước và học thêm nghề thủ thư. Tuy nhiên, chị vẫn dành thời gian cùng cộng sự khởi xướng việc làm Kênh Việt... 

Đây là một kênh podcast, video và thông tin cho cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Sau hai năm phát sóng, nhóm của chị vẫn tiếp tục xây dựng nội dung các chuyên mục phong phú về trải nghiệm, đa dạng về giọng đọc, mang lại nhiều giá trị thiết thực cho đời sống người xa xứ.

Khán giả, thính giả ủng hộ rất nhiệt tình thông qua lượng nghe - xem trên fanpage, trên YouTube, qua cả tin nhắn gửi về. Chính đội ngũ làm kênh cũng bất ngờ và cảm động. Trong thời gian ngắn đã xây dựng được cộng tác viên và các giọng đọc ở rải rác hơn 30 nước, công sức tâm huyết huy động đều dựa trên tinh thần tình nguyện.

Tuy nhiên, những khó khăn cũng xuất hiện. Đây không phải là kênh cá nhân mà là kênh cho cộng đồng, thời gian và không gian làm việc chủ yếu online, chỉ có thể tranh thủ giờ nghỉ. Một số cộng tác viên sau khi đồng ý cộng tác thì lại ngại ngần thiếu tự tin khi phải thu âm hoặc trực tiếp tham gia chia sẻ về cuộc sống, kinh nghiệm cá nhân...

Chị Hương và cộng sự cũng bước vào quãng thời gian lúng túng trong duy trì và xây dựng nội dung, làm sao để hình thành kênh cho cộng đồng nhưng vẫn có mầu sắc riêng, tiếng nói riêng và giá trị riêng?

Kể chuyện về đời sống ở nước ngoài, chia sẻ thông tin cho người Việt ở nước ngoài một cách chuyên sâu hơn, sâu sắc và tinh tế hơn thông qua các chuyên mục "Chuyện mình xứ người", "Thưởng thức tinh hoa Việt", "Ngỡ như mới hôm qua", "Ối giời ơi", "Nghe và Ngẫm"... là con đường chị Hương và các cộng sự đã tìm ra và tiếp tục bồi đắp.

Công phu đầu tư phần dẫn chuyện trước khi vào nghe/xem các podcast để tiếng Việt được tập trung vang lên một cách đầy cảm xúc. Xây dựng các cuộc thi, dự án dành cho trẻ em, thanh thiếu niên người Việt/gốc Việt ở nước ngoài như "Nói món Việt cùng con", "Du lịch cùng con", "Podcast của tôi - Chuyện của tôi"... để bồi đắp tiếng Việt và kết nối tình yêu gia đình, quê hương.

Với những nỗ lực và nhiệt huyết của mình trong hoạt động duy trì, bảo tồn tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, nhà văn Kiều Bích Hương vừa được mời tham gia Ban điều hành "Diễn đàn Gìn giữ tiếng Việt ở nước ngoài". 

Trong vòng chung kết Cuộc thi "Tìm kiếm sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài năm 2023" do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam tại nước ngoài tổ chức, tại phần thi hùng biện, Kênh Việt Happiness Station tập trung vào nội dung tiếng Việt hiện đại đang thử thách người xa xứ như thế nào và cần phải làm gì để tiếng Việt không chỉ được dạy trực tiếp trong trường lớp, mà còn phải được nuôi dưỡng hằng ngày thông qua việc tạo ra các hoạt động thiết thực để người Việt/gốc Việt.

Đặc biệt người Việt trẻ sinh ra và lớn lên ở nước ngoài có cơ hội thực hành tiếng mẹ đẻ, được hiểu hơn tiếng Việt từ chính những sinh hoạt đời thường, để từ tiếng Việt mở ra các cơ hội phát triển trong tương lai. Thử thách này cũng là động lực để chị Bích Hương tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng cho kênh.

Tháng 5/2023, tại Ostende, Kênh Việt Happiness Station đã tổ chức ra mắt Tủ sách Việt đầu tiên tại nhà hàng Phở Sure, một nhà hàng do người Việt làm chủ. Đây là giá sách đầu tiên được thực hiện trong một dự án “Tủ sách Việt trong nhà hàng Việt tại nước ngoài” do Kênh Việt khởi xướng.

Tủ sách Việt ở nước ngoài thực sự là một ý tưởng xuất sắc và mang tính thực tế cao. Với sự linh hoạt và tiện ích, tủ sách Việt xuất hiện trong nhà hàng Việt sẽ là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, lan tỏa nét riêng văn hóa Việt ra toàn cầu một cách tự nhiên nhất.

Viên Ngọc Diệp (SN 2005) là một trong 6 đại diện của Vương quốc Bỉ tham dự diễn đàn Nghị viện Thanh niên châu Âu (EYP). Năm 2023, Diệp có dịp trở về Việt Nam thăm quê, gặp gỡ người thân và giao lưu cùng nhiều thanh, thiếu niên Việt kiều đang sinh sống tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Diệp chia sẻ, thế hệ trẻ sinh ra ở đây đi học, giao lưu xã hội hoàn toàn bằng tiếng bản địa, ít có thời gian sử dụng tiếng Việt. Vì thế mọi người sợ không duy trì việc dạy tiếng Việt thì 1 - 2 thế hệ nữa sẽ không còn ai nói tiếng Việt. Những lớp dạy tiếng Việt của bà con kiều bào được mở ra xuất phát từ tình yêu Tổ quốc, thế hệ trước muốn trao truyền ngôn ngữ mẹ đẻ cho thế hệ sau, không để tiếng Việt bị mai một.

Chữ viết, tiếng nói là của cải vô cùng quan trọng và quý giá của bất kỳ dân tộc nào trên thế giới, là niềm tự hào của mỗi dân tộc. Tiếng Việt của dân tộc Việt Nam cũng như vậy. Trước bao thăng trầm và đổi thay của đất nước và đời sống xã hội, tiếng Việt luôn khẳng định được sức sống mãnh liệt của mình, khẳng định được sự giàu đẹp vốn có của nó.

Công tác tiếng Việt luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm sâu sắc, được khẳng định thành chủ trương nhất quán, xuyên suốt và nêu thành nhiệm vụ cụ thể trong các văn bản chỉ đạo về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài như Nghị quyết số 36-NQ/TW, Chỉ thị số 45-CT/TW và mới đây nhất là Kết luận số 12/KL-TW của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới. 

Đề án Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 8/2022 có thể coi là đột phá trong công tác này, tạo động lực quan trọng thúc đẩy các hoạt động giảng dạy, học tập và đáp ứng nguyện vọng và nhu cầu thiết thực của cộng đồng.

Năm 2023 là năm đầu tiên tổ chức triển khai Đề án, ghi dấu ấn với những hoạt động tôn vinh tiếng Việt được triển khai đồng bộ với quy mô rộng khắp ở cả trong và ngoài nước, với sự chung tay và tham gia tích cực của các ban, bộ, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp và đặc biệt là của bà con ta ở nước ngoài. Đây trở thành sự kiện thu hút cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, tạo hiệu ứng lan tỏa các giá trị cao đẹp của ngôn ngữ và văn hóa dân tộc.