Thủ khoa Hà Linh: "Yêu hóa thích văn, muốn trở thành người văn hóa"

 - Giành vị trí thủ khoa hai môn thuộc hai khoa học trái ngược nhau: Văn - Hóa trong kì thi tuyển sinh vào lớp 10 khối THPT, đỗ đầu 2 lớp chuyên nhưng chọn học lớp 10 chuyên Hóa Hà Nội - Amsterdam với tổng điểm 44,5, Phan Hà Linh gây ấn tượng bởi hiểu biết vượt tuổi và lối hành văn cuốn hút chẳng kém một cây bút có nghề.

Đã đọc gần hết tủ sách của ông nội, đang khai thác tủ sách của bác ruột Phan Ngọc Tiến - Trưởng Ban sản xuất các chương trình thể thao, Đài Truyền hình Việt Nam, Phan Hà Linh chia sẻ: "Em thích đọc truyện của Nguyễn Nhật Ánh.Đó là các tác phẩm: Cho tôi một vé đi tuổi thơ, Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng". 

Truyện nước ngoài mà em đọc 2 năm nay là: Không gia đình (Hector Malot), Tiếng chim hót trong bụi mận gai (Colleen Mc Culough), Trước ngày em đến (Jojo Moyes), Khi lỗi thuộc về những vì sao và Những thành phố giấy (John Green), Bắt trẻ đồng xanh (I.D.Salinger), Bộ truyện Conan full (Aoyama Gosho), Đồi gió hú (Emily Bronte), Giết con chim nhại (Harper Lee), Rừng Na-uy (Haruki Murakami), Lá thư trong chai, Dành hết cho em, John thân mến, Đoạn đường để nhớ, Con đường bất tận (Nicholas Sparks).

Phan Hà Linh (ôm hoa) tại lễ tuyên dương, khen thưởng học sinh Giỏi tiêu biểu Thủ đô năm 2016

Danh sách này khiến tôi, một người sáng tác văn chương chuyên nghiệp, cảm hứng hơn là xấp giấy khen của cô học trò 15 tuổi, 9 năm liền là học sinh giỏi. 

Tôi rất bất ngờ bởi cực hiếm khi gặp được bài văn ở cấp 2 mà khả năng tưởng tượng dồi dào, giọng văn linh hoạt, ngay chính thời của tôi học cấp này 22 năm trước và đến hôm nay, chưa bài văn nào khiến tôi sửng sốt và muốn Hà Linh trở thành nhà văn qua bài tập tháng mà cô bé đã dành 4 tiếng viết tới 33 trang giấy bằng nét chữ đẹp. 

Bố em là kĩ sư Phan Ngọc Biên (1974) - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn thang máy Thăng Long - Mishubishi và chị Nguyễn Thị Thanh Ngọc (1976) - kế toán Bệnh viện Mắt Trung ương, có hai con gái Hà Linh và Hà Châu cách nhau 4 tuổi. Cả hai đều học giỏi, ngoan, được học dương cầm và bơi từ nhỏ. Điểm đáng quý là các cháu sống giản dị, sống sẻ chia với các hoàn cảnh thiệt thòi, thích làm việc có ích.

Hà Linh hiểu biết già giặn cũng nhờ đã được du lịch gần chục quốc gia ở châu Âu và châu Á, có nước đi tới vài lần. Với em, hành trình tri thức và văn hóa mới là cuộc đi lớn nhất đòi hỏi nhiều tâm sức nhất. Phan Hà Linh không học vì bộ sưu tập thành tích mà bằng sự tìm thấy những điều hay, thú vị ở mỗi môn học, liên hệ nó với cuộc sống. 

Bởi thế, em không học "mờ mắt, vùi đầu" mà luôn tìm ra phương pháp tự thân, lối giải toán và hành văn riêng, không học gạo, làm bài theo khuôn mẫu. "Em không thấy Hóa học khó và khô, mà chúng thật sinh động với màu sắc, mùi vị, cách tồn tại, các phản ứng có tính ứng dụng và liên hệ thực tế cao. Có chất độc hại, sang khu vực khác lại thành có ích.

Phan Hà Linh chơi piano tại nhà.

Một bát nước rau muống vắt chanh, nước canh chuyển màu, tinh dầu của hoa khi được trưng cất thành dung dịch có mùi hương vô cùng quyến rũ,... Hóa học đấy, thật hấp dẫn, còn vô vàn ví dụ mà em muốn theo đuổi suốt đời, vừa nghiên cứu vừa ứng dụng ngành Hóa - Mỹ phẩm, mà em dự định sẽ du học tại Mỹ và Pháp để trở về phát triển tại Việt Nam".

"Hãy tưởng tượng 30 năm sau, em và các bạn trở về trường cũ dự Đại lễ mừng ngôi trường tròn 60 năm, hãy kể lại sự kiện ấy bằng bài văn có sự kết hợp giữa yếu tố hiện thực và cảm hứng lãng mạn". Bài văn 33 trang là diễn tả hình dung của Hà Linh về 30 năm sau, khi em trở về thăm trường Hà Nội - Amsterdam, là nữ Bộ trưởng Bộ Ngoại giao.

Cô bé ngoan ngoãn, lễ độ và lém lỉnh này tự tin và tự chủ với ước mơ bởi kiến thức và khát vọng của em đích thực. 

Em nói: "Lúc đầu từ việc không hiểu, rồi tò mò và say mê môn Hóa, em đã chọn học chuyên Hóa, muốn gắn bó mãi với khoa học này. Em lại rất thích đọc sách, thích văn. Văn, Hóa ghép lại thành Văn Hóa, em phấn đấu để giỏi 2 môn này, mở rộng ra trong đời sống là được trọn vẹn văn hóa thì thật hoàn hảo. Dù không thể có sự hoàn hảo tuyệt đối, em vẫn tin có văn hóa, tâm hồn đẹp thì sẽ được một cuộc đời thú vị khi giàu có tinh thần".

Phan Hà Linh tại bãi biển Palawan, Sentosa, Singapore

Đại gia đình Hà Linh đạt sự giàu có ấy, sự giàu nào chỉ biệt thự, xe sang, lớp vỏ vật chất mà mọi người người thường thấy ở 3 người con trai nhà văn Phan Đào Nguyên. Người con trưởng - nhà báo Phan Ngọc Tiến từ nhỏ học giỏi văn, viết chữ đẹp làm công việc gắn với chữ nghĩa như cha, hai người em trai đều là doanh nhân. Ba anh em đều đoàn kết, ba gia đình thân thiết, các con của họ đều gọi bác, chú mình là "Ba".

Ba Tiến tặng tượng bán thân Bác Hồ bằng nhũ vàng, chị Thanh Ngọc mẹ Hà Linh đặt tượng Bác ở vị trí trang trọng ngoài phòng khách, chị muốn các con phấn đấu, rèn luyện theo vị Bác Hồ. Những người ba mẹ, ông bà trong đại gia đình ấy thường hằng dạy con cháu mình nề nếp gia phong, trân trọng những tinh hoa kinh điển, truyền thống nhưng biết tư duy hiện đại, sẻ chia khó khăn với mọi người, tích cực bảo vệ môi trường và sống xanh - sạch trong thói quen sinh hoạt lẫn ý nghĩ về những thang bậc giá trị đời sống.

Ở đại gia đình là Hà Linh, thiên lương và trí thức văn hóa được rèn giũa như nền tảng căn bản. Và đó là nét thú vị về cô thủ khoa 15 tuổi cá tính, hơn là liệt kê thành tích học tập bởi thành tích không phải lúc nào cũng thật và đủ, phản ánh tư duy trình độ con người.

Khánh Hiển