Ý nghĩa lớn của con tem bé nhỏ

Trao đổi với Báo Bưu điện Việt Nam, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Trưởng Ban Tem bưu chính, Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (VietnamPost) chia sẻ: “Ngành Bưu điện đã có đóng góp rất tích cực trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, được xem là ngành đi đầu về đổi mới. Sự hiện diện của ngành Bưu điện ở khắp đất nước, không chỉ về mặt công nghệ, phục vụ đời sống nhân dân mà còn thể hiện cả ở việc chăm sóc, chăm lo đời sống của hàng chục vạn cán bộ công nhân viên qua các thời kỳ.

Cho đến nay, Bộ TT&TT, Bưu điện Việt Nam đã phát hành 5 bộ tem kỷ niệm ngày truyền thống ngành nhằm tri ân những người đã cống hiến cho 2 cuộc kháng chiến và cho sự phát triển của ngành Bưu điện. Đồng thời, ghi dấu sự phát triển, vươn lên trong suốt chiều dài lịch sử của ngành. Việc phát hành những mẫu tem này là một trong những động thái tích cực để nhắc nhớ truyền thống tốt đẹp của các thế hệ cha anh, giáo dục ý thức trách nhiệm cho thế hệ trẻ”.

“Để có thể tóm gọn ý nghĩa của các hoạt động ngành Bưu điện vào một con tem, các họa sĩ gặp rất nhiều khó khăn vì ngành Bưu điện  có bề dày lịch sử khá lớn, những thành tựu đạt được cũng rất lớn, số lượng bài học kinh nghiệm rất nhiều. Họa sĩ phải nỗ lực hết mình mới có thể chắt lọc ý tưởng tốt nhất để người ta nhìn vào mẫu tem là thấy ngay vai trò của ngành Bưu điện, truyền thống vẻ vang của những người làm Bưu điện (Bưu chính, Điện chính ngày xưa)”, ông Nguyễn Quang Vinh nhận định.

Trên thực tế, với sự nỗ lực, tâm huyết của các họa sĩ, cả 5 bộ tem kỷ niệm Ngày truyền thống ngành Bưu điện đã phát hành đều thể hiện được sự chắt lọc ý tưởng cô đọng, với những hình ảnh thể hiện các phương tiện bưu chính, công cụ, dụng cụ trong viễn thông, vai trò người lao động... Qua đó phần nào nói lên cả quá trình phấn đấu của ngành Bưu điện, thể hiện được sự đổi mới, khác biệt của một ngành được đánh giá là đi đầu về đổi mới.

Và chuyện của họa sĩ vẽ tem

Như đã nói ở trên, để thiết kế được một mẫu tem kỷ niệm ngày thành lập ngành, các họa sĩ phải dồn rất nhiều công sức, tâm huyết. Đằng sau mỗi mẫu tem đều có những câu chuyện thú vị, cảm động.

Là người thiết kế bộ tem “Kỷ niệm 55 năm truyền thống ngành Bưu điện”, họa sĩ Tô Minh Trang kể lại: “Hồi đó, khoảng tháng 5/2000, ngành Bưu điện có phát động một cuộc thi mang tính chất nội bộ các họa sĩ trong ngành cùng thiết kế bộ tem “Kỷ niệm 55 năm ngày truyền thống ngành Bưu điện” dự kiến phát hành trong dịp 15/8/2000. Khi đó, mới vào ngành được 2 năm, tôi tràn đầy nhiệt huyết và luôn tự hào rằng mình là một họa sĩ trẻ vẽ tem về ngành Bưu điện.

Vấn đề khó đặt ra khi đó là phải chọn ra được một hình ảnh mang tính biểu tượng để nói lên cả một chặng đường truyền thống của ngành. Kể từ khi nhận đề tài, tôi luôn suy nghĩ về hai từ “truyền thống”. Bất chợt trong đầu vang lên câu hát “Đời giao liên bước tôi đi dài theo theo đất nước. Đường tôi đi, núi chênh vênh có mây bay dưới chân giăng thành...”(trong ca khúc “Đường tôi đi dài theo đất nước” của nhạc sĩ Vũ Trọng Hối) mà hồi nhỏ, khi còn ở ngôi nhà 51 Nguyễn Du (Hà Nội), cha tôi vốn là sĩ quan quân đội  mỗi khi đi công tác về thường bật đài lên nghe. Và rồi trong suy nghĩ của tôi đậm lên hình ảnh những bước chân giao liên giao bưu vượt bao gian khổ, hy sinh, đảm bảo nối liền mạch thông tin, góp phần không nhỏ vào sự thành công trong hai cuộc kháng chiến thần thánh, đem lại hòa bình tự do cho dân tộc. Hình ảnh đó đã trở thành điểm nhấn cho thiết kế tem của tôi”.

Sau nhiều ngày nghiên cứu, thiết kế, mẫu tem của họa sĩ Tô Minh Trang đã được hình thành với thủ pháp phân lớp theo thời gian. Lớp thứ nhất cận cảnh là biểu tượng chính trên con tem, thể hiện hình tượng khái quát những người giao liên, giao bưu, những chiến sĩ thông tin liên lạc trong thời kháng chiến được tạo hình cùng với 10 chữ vàng truyền thống ngành Bưu điện (Trung thành - Dũng cảm -Tận tuỵ - Sáng tạo - Nghĩa tình). Lớp thứ hai là các thành tựu hiện tại của ngành như EMS, vi ba, parabon viễn thông, cáp quang biển CMW3, điểm bưu điện văn hóa xã, internet... Và lớp thứ ba là vệ tinh viễn thông VINASAT (khi đó đang còn trong giai đoạn dự án để tiến tới thành tựu rất lớn của ngành), xa xa là nền trái đất nhìn từ vũ trụ thể hiện sự hội nhập không ngừng của ngành Bưu điện.

Mẫu phác thảo đã được lựa chọn và in thành tem đúng vào dịp kỷ niệm 55 năm ngày thành lập ngành. “Đến bây giờ, tôi vẫn cảm thấy rất vui mừng với những thành tựu của ngành Bưu điện chúng ta hiện nay, vượt xa những gì mà giai đoạn trước đó có thể tưởng tượng ra. Ngành Bưu điện đã không ngừng phát triển, không ngừng kết nối con người với con người, góp phần không nhỏ vào việc bảo vệ độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, đưa đất nước hội nhập toàn diện với thế giới”, họa sĩ Tô Minh Trang chia sẻ thêm.

Cùng chung niềm tự hào của một thành viên trong ngành Bưu điện, họa sĩ Võ Lương Nhi, người thiết kế bộ tem “Kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống ngành Bưu điện (1945-2015)” (phát hành sáng 15/8/2015) cũng dành trọn tâm huyết để thể hiện thật rõ ý nghĩa của bộ tem này.

Trong mẫu tem năm nay, họa sĩ Võ Lương Nhi không sử dụng những hình ảnh cụ thể về những con người, công việc gắn liền với quá trình thành lập ngành, mà dùng biểu tượng khái quát các giai đoạn mà ngành đã trải qua.

Theo họa sĩ Võ Lương Nhi: “Với tinh thần dám nghĩ, dám làm, ngành Bưu điện và cụ thể là Viễn thông đã có những quyết định táo bạo mang tính đột phá để trở thành ngành đi đầu trong đổi mới và còn nhận một trọng trách tiên phong là “đi trước một bước”. Bởi vậy, trong mẫu tem lần này đã đặt hình ảnh Vinasat vào vị trí trung tâm với ý nghĩa đó là niềm tự hào để có thể đưa Việt Nam trở thành nước mạnh về viễn thông - công nghệ thông tin. Hình tượng những lớp màu khác nhau phát triển theo chiều chữ V và theo hướng đi lên nhằm thể hiện rõ xu thế hội nhập và phát triển không ngừng của ngành Bưu điện”

5 bộ tem kỷ niệm Ngày truyền thống ngành Bưu điện đã được phát hành gồm: Bộ tem “Kỷ niệm 35 năm truyền thống ngành Bưu điện”, phát hành ngày 15/8/1980, với 4 mẫu tem thể hiện các hình ảnh: Bác Hồ đọc báo, Bác Hồ nói điện thoại, Kim Đồng đi liên lạc, Đài vệ tinh mặt đất Hoa sen. Bộ tem do các họa sĩ Trần Huy Khánh, Trần Ngọc Uyển, Nguyễn Hiệp và Trần Lương thiết kế.

Bộ tem “Kỷ niệm 40 năm truyền thống ngành Bưu điện”, phát hành ngày 15/8/1986, do họa sĩ Trần Ngọc Uyển thiết kế, cũng gồm 4 mẫu tem thể hiện hình ảnh các hoạt động: Bưu chính, Điện chính, Chị Nguyễn Thị Nghĩa (giao thông viên), Đài vệ tinh “Hoa sen II”.

Bộ tem “Kỷ niệm 45 năm truyền thống ngành Bưu điện”, do họa sĩ Trần Thế Vinh thiết kế, phát hành ngày 15/8/1990, thể hiện hình ảnh hai lĩnh vực: Bưu chính và Viễn thông.

Bộ tem “Kỷ niệm 55 năm truyền thống ngành Bưu điện”, do họa sĩ Tô Minh Trang thiết kế, phát hành ngày 15/8/2000.

Bộ tem “Kỷ niệm 60 năm truyền thống ngành Bưu điện”, được tổ chức phát hành đặc biệt vào ngày 15/8/2005 tại Bưu điện TP. Hà Nội. Bộ tem gồm 1 mẫu tem và 1 blốc tem được thiết kế bởi họa sĩ Vũ Kim Liên.

Theo kế hoạch của Bộ TT&TT, bộ tem thứ 6 về kỷ niệm Ngày truyền thống ngành Bưu điện được phát hành ngày 15/8/2015, trong Lễ kỷ niệm 70 năm thành lập ngành (1945 - 2015)”.