Từng được bác sĩ chẩn đoán mắc sỏi thận cách đây 2 năm nhưng anh N.P.P (38 tuổi, Hà Nội) lại chủ quan vì không thấy triệu chứng ảnh hưởng đến sức khoẻ và cuộc sống hàng ngày. Sau một thời gian dài không đi khám và theo dõi, đến khi đau, khó chịu anh mới tới bệnh viện.

Lúc này, người đàn ông 38 tuổi bàng hoàng khi được bác sĩ thông báo một bệnh thận đã suy teo mất hoàn toàn chức năng.

Theo TS.BS Nguyễn Đình Liên, Trưởng khoa Phẫu thuật Thận tiết niệu và Nam học, Bệnh viện E trường hợp của anh P. không phải là hiếm gặp. Bên cạnh đó cũng có rất nhiều bệnh nhân khi tới viện mổ, lấy ra hàng nghìn viên sỏi trong thận hay như có những bệnh nhân bác sĩ mổ ra thận mỏng như tờ giấy (mô thận mỏng dính).

“Sỏi nhiều như vậy chức năng thận suy giảm là điều đương nhiên”, TS.BS Liên nói. Cũng theo BS Liên, suy giảm chức năng thận thường đến từ nguyên nhân tắc nghẽn do sỏi thận, xơ hoá do hẹp, u cục, poly… trong đó, tắc nghẽn niệu quản làm thận không lọc được dần dần sẽ bị hỏng dần. 

Một số nguyên nhân suy giảm chức năng thận có liên quan tới bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường. Bác sĩ Liên cho hay: “Đặc biệt, đối với những trường hợp có sỏi thận khiến chức năng lọc của thận mất đi từ từ. Thận ứ nước, nhu mô thận ngày càng mỏng dần khiến cho đơn vị tiểu cầu thận bị tổn thương. 

Hình ảnh sỏi thận của một bệnh nhân tại Bệnh viện E

Trung bình mỗi 1 thận có khoảng 1,5 triệu đơn vị tiểu cầu thận (giảm theo độ tuổi). Khi xảy ra tác nghẽn do sỏi trong thận, đơn vị tiểu cầu thận giảm rất nhanh. Đây cũng là lý do bệnh nhân có sỏi thận, sỏi niệu quản cần phải can thiệp sớm”.

Theo TS.BS Liên chức năng thận bị suy giảm khi còn trẻ tuổi có liên quan chặt chẽ tới lối sống. Hiện nay, nhiều người dân có thói quen dùng thuốc lá, thuốc nam, thuốc bắc không rõ nguồn gốc. Tại bệnh viện E đã tiếp nhận không ít những trường hợp bị ngộ độc thuốc Nam, thuốc lá dẫn tới suy thận cấp tính.

Ngoài ra, việc sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc chống nấm, thuốc chống viêm giảm đau… không theo chỉ định cũng ảnh hưởng tới chức năng thận.

Cũng liên quan đến vấn đề dùng thuốc, bác sĩ Liên cảnh báo thêm về tình trạng lạm dụng thực phẩm chức năng. Không ít người cho rằng uống thực phẩm chức năng sẽ hết bệnh và không phải uống thuốc điều trị. Tuy nhiên trong sản phẩm thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc có thể có pha trộn thuốc làm ảnh hưởng tới chức năng của thận.

Đối với nam giới, việc dùng các loại rượu ngâm cỏ cây, động vật hay uống rượu tự nấu dễ dẫn tới ngộ độc nặng do chất lượng rượu không đảm bảo gây ra ngộ độc và suy thận cấp.

Bên cạnh đó, thói quen ăn uống những thực phẩm có chứa nhiều chất bảo quản, thực phẩm được chế biến sẵn… cũng gây ảnh hưởng tới chức năng của thận.

Việc phát hiện suy thận ở giai đoạn sớm bằng triệu chứng thường rất khó. Vì triệu chứng suy thận giai đoạn nhẹ thường kín đáo, không rõ ràng. Bệnh nhân vẫn có thể làm việc bình thường nhưng sẽ thấy hơi mệt, da xanh, phù nhẹ. Do triệu chứng bệnh mơ hồ nên nhiều người thường bỏ qua, không đi khám.

Suy thận tiến triển tới giai đoạn nặng, người bệnh sẽ có cảm giác chán ăn, mệt mỏi và buồn nôn. Khi có triệu chứng rõ ràng, bệnh đã ở giai đoạn nặng nên việc điều trị sẽ khó khăn hơn rất nhiều. 

TS.BS Nguyễn Đình Liên thông tin thêm:“Tôi đã từng gặp trường hợp thận bên phải mất chức năng, thận bên trái hoạt động bình thường nên người bệnh không hề có triệu chứng. Do vậy, để bảo vệ 2 quả thận các tốt nhất chúng ta phải đi khám sức khoẻ định kỳ”.