Hơn 30 năm sau thảm họa hạt nhân Chernobyl, người dân Châu Âu từng ngày vẫn đang phải khắc phục hậu quả dai dẳng mà nó để lại. Vụ nổ lõi lò phản ứng năm 1986 đã khiến ô nhiễm phóng xạ lan khắp một vùng rộng lớn, từ Ukraine, Belarus cho đến miền tây nước Nga.
Người dân địa phương ở đây vẫn phải tiếp xúc với chất phóng xạ trong đất, nguồn nước và các thực phẩm nuôi trồng từ đó.
Năm 2018, các nhà khoa học đã phát hiện sữa ở các ngôi làng Ukraine nhiễm Caesium ở mức cao gấp 5 lần giới hạn an toàn cho người lớn, và gấp 12 lần giới hạn an toàn cho trẻ em.
Là nạn nhân thế hệ thứ hai của thảm họa Chernobyl, trẻ em lớn lên gần khu vực bị ảnh hưởng đã gặp các vấn đề về sức khỏe kể từ khi sinh ra, ví dụ như bệnh phì đại tuyến giáp, ung thư và các vấn đề đường hô hấp.
Một số nhà hoạt động môi trường và bác sĩ nhi khoa nghi ngờ chính thực phẩm và đồ uống tồn dư phóng xạ là nguyên nhân của những căn bệnh này.
Năm 1991, một tình nguyện viên ở khu vực Chernobyl có tên là Adi Roche đã nhận được một bản fax từ các bác sĩ Belarus và Ukraine. Họ nói rằng những đứa trẻ sống trong khu vực bị ô nhiễm phóng xạ cần được sơ tán khỏi khu vực, ít nhất là trong một khoảng thời gian để cơ thể chúng có thể tự chữa lành và phục hồi những tổn hại do phóng xạ gây ra.
Bản fax đã truyền cảm hứng cho Roche thành lập Tổ chức Trẻ em quốc tế Chernobyl, đơn vị khởi sướng các kỳ nghỉ hè ở Ireland dành cho trẻ em sống trong khu vực bị ảnh hưởng từ Chernobyl.
Tính đến nay, nhóm của Roche đã tổ chức được những kỳ nghỉ lưu trú dài ngày cho khoảng 25.000 trẻ em, mặc dù ước tính hiện còn khoảng 1 triệu trẻ sống trong các khu vực bị ô nhiễm bởi phóng xạ.
Roche và tổ chức của cô đã trở thành một ngọn cờ đi đầu. Kể từ khi được thành lập, Tổ chức Trẻ em quốc tế Chernobyl cũng đã thúc đẩy nhiều tổ chức thiện nguyện khác tham gia thực hiện các kỳ nghỉ tương tự.
Năm 2008, một chương trình có tên "Mùa hè xanh" đã bắt đầu tổ chức các kỳ nghỉ hè tại Bồ Đào Nha cho trẻ em Ukraine. Để mô hình bền vững và có tính lan tỏa, nhóm đã tài trợ tiền đi lại và bảo hiểm y tế cho các em, trong khi vận động một nhóm gồm nhiều gia đình chủ nhà địa phương cung cấp chỗ ăn ở và sinh hoạt phí.
Ở Raleigh, Bắc Carolina, một tổ chức từ thiện có tên là Overflowing Hands cũng đã tổ chức những kỳ nghỉ hè kéo dài một tháng rưỡi cho cho trẻ em từ 6 đến 16 tuổi sinh ra trong vùng thảm họa Chernobyl. Họ cũng sẵn sàng trả tiền cho hoạt động chăm sóc y tế bao gồm các buổi khám răng và nhi khoa.
Tại Vương quốc Anh, nhiều tổ chức - bao gồm Dự án Trẻ em Chernobyl, Những người bạn của Trẻ em Chernobyl và Đường đời Trẻ em Chernobyl – cũng sẵn sàng chào đón những đứa trẻ tham gia vào kỳ nghỉ "phục hồi".
Những đứa trẻ này, một số đã bị mắc ung thư trong khi số khác không có dấu hiệu ảnh hưởng sức khỏe. Nhưng có một điều chắc chắn, tất cả đều sẽ được hưởng lợi ích.
Trong kỳ nghỉ, những đứa trẻ có thể phát triển một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh hơn, và giảm mức độ phóng xạ bên trong cơ thể chúng xuống, chủ tịch của tổ chức Đường đời Trẻ em Chernobyl cho biết. Sau giai đoạn phục hồi kéo dài 3 tuần ở Scotland, "phải mất tới 2 năm phóng xạ mới tác động được trở lại những đứa trẻ".
Ngoài ra, việc để các em sống trong khu vực bị ô nhiễm bởi Chernobyl cũng gây ra những hậu quả về mặt tâm lý mà ít người để ý. Một báo cáo của Liên Hợp Quốc năm 2005 đã xác định rằng:
Các vấn đề về sức khỏe tâm thần "gây ra mối đe dọa cho cộng đồng địa phương lớn hơn nhiều so với phơi nhiễm phóng xạ". Trẻ em sống trong khu vực bị ô nhiễm có thể lo âu nhiều về chuyện sau này lớn lên có bị bệnh hoặc chết sớm hay không.
Giữa bối cảnh đó, những kỳ nghỉ phục hồi hiện đang là mô hình rất thành công trong việc ngăn chặn và khắc phục hậu quả của Chernobyl lên thế hệ trẻ em tiếp theo sinh ra ở đây.
Tuy nhiên, không biết vì lý do gì mà trong những năm gần đây, số lượng các chủ nhà sẵn sàng nhận nuôi những đứa trẻ lại suy giảm. Năm 2019, Dự án Trẻ em Chernobyl cho biết họ mới chỉ tổ chức được những kỳ nghỉ cho khoảng 600 trẻ, so với con số 3.500 trẻ mỗi năm vào thời điểm đầu những năm 2000.
Hy vọng lúc này đang được đặt vào làn sóng quan tâm mà miniseries Chernobyl của HBO tạo ra được từ hồi tháng Năm. Các nhóm từ thiện của Vương quốc Anh tin rằng chương trình sẽ thúc đẩy được một số lượng lớn các nhà tài trợ và tình nguyện viên, tham gia vào tổ chức những kỳ nghỉ phục hồi cho trẻ em Ukraine, Belarus cũng như nhiều vùng bị ảnh hưởng bởi thảm họa khác.
Theo GenK
.svg){kind=icon}
