Tết, không có gì sướng bằng về miền Tây... đi nhậu

Mấy ngày Tết, đa phần dân thành phố về quê "ăn tết". Nếu bạn là dân miền Tây thì khỏi phải nói, còn bằng như các bạn là người xứ khác thì cũng nên có lần về Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thăm thú xứ sở sông nước với mênh mông đồng ruộng, vườn cây, rừng tràm, rừng đước, tìm hiểu đất nước, con người nơi đây.

Do đặc trưng môi trường và thổ nhưỡng nên ĐBSCL có rất nhiều món đặc sản ngon lạ, "không đụng hàng" với những vùng miền khác. Ngày Tết về miền Tây, mời các bạn thưởng thức vài món quê, dân dã mà ngon.

Lươn um lá nhàu

Làm lươn cũng đơn giản. Người ta đập đầu cho nó chết, xong dùng nước sôi pha ấm cạo sạch, móc ruột; cũng có thể làm sạch nhớt bằng cách chà phèn, chế giấm. Ở nông thôn người ta thường lấy lá ngái, lá chuối tươi vò, vuột cũng rất sạch. Kế đến, chuẩn bị gia vị.

Lá nhàu tươi (còn non) một bó chừng mươi lá, bỏ những lá sâu, úa sắp dưới đáy nồi, chảo với vài tép sả cọng đập hơi dập; một mớ lá để lại, dùng để đắp lên trên mình lươn.

Chảo bắc lên nóng, để chừng muỗng canh mỡ heo, khử sả, tỏi cho thơm rồi cho lươn vào, chiên sơ thật nhanh, lấy ra sắp vào nồi um, phủ lá nhàu lên.

Nước giảo (nước cốt nhì) dừa khô và nửa chén tương hột đổ vào nồi đun lửa liu riu. Bỏ thêm vài cọng lá sả cột gọn. Nắp xoong đậy hé, chừng 5 phút khi thấy da lươn hơi nhăn lại thì đổ nước cốt đặc vào. Trong nước cốt ta thêm ít bột nghệ, ngũ vị hương, chút muối ăn, bột ngọt.

Lươn um lá nhàu.

Khi nào thấy da lươn nứt nhẹ ra thì bắc nồi um xuống.

Xúc lươn ra đĩa và rắc rau mù om xắt nhuyễn, đậu phộng rang thơm (đã đâm, giã nhỏ bằng hạt gạo). Nước chấm làm bằng nước cốt dừa, thêm muối, bột ngọt và sả bằm.

Thế là chúng ta đã có một món ăn độc đáo, thơm ngon, dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn. Theo các nhà nghiên cứu ẩm thực, thịt lươn giàu dinh dưỡng, mát, bồi bổ cơ thể. Phụ nữ sau khi sinh nở và người vừa hết bệnh ăn thịt lươn rất tốt.

Chù ụ nướng than hồng

Miền biển ĐBSCL rất phong phú thủy hải sản. Có rất nhiều loài sinh vật giáp xác sinh sống ở vùng biển này như tôm, cua, còng, ba khía... Một loại đặc sản rất đặc trưng của biển có cái tên rất ấn tượng là con chù ụ. Chù ụ thuộc họ nhà cua, thân hình vuông thường bằng cỡ chiếc nem.

Chù ụ nướng than hồng.

Chù ụ có hai cái càng khá to so với thân mình, ngoài ra còn có ba ngoe và một chèo có chức năng di chuyển về mọi phía. Chù ụ có thể chế biến thành nhiều món ăn. Đơn giản và nhanh nhất là nướng than hồng. Những con chù ụ sống được bỏ trên vỉ nướng chín đều hai bề. Sau khi chín tới, chù ụ sẽ có màu đỏ bầm trông rất hấp dẫn, kích thích thèm ăn. Ta có thể trộn chù ụ với ít rau răm cho thơm. Sau đó chấm muối ớt, hoặc muối tiêu chanh. Chù ụ cũng có thể luộc như cua, ghẹ, hay hấp bia chấm muối ớt hoặc nước mắm chua, ngoài ra còn có thể rang me, kho nghệ, xào hành...

Lẩu cá ngát nấu bần

Cá ngát thuộc loại cá da trơn, đầu to hơn thân, có râu (xúc tu), giống cá trê trắng nước ngọt. Cá ngát có thể chế biến thành nhiều món ăn, nhưng ngon nhất vẫn là món canh chua nấu với trái bần dốt. Cặp trứng cá ngát có màu vàng rơm rất hấp dẫn và nhiều dinh dưỡng. Bần dốt có khá nhiều ở những bãi ven sông vùng ĐBSCL. Bắc nồi nước lên bếp, nêm ít muối hột. Cá làm sạch và cắt khúc để ráo. Rau, bổi như bạc hà, bông súng, rau muống, cù nèo, chuối ghém bày ra mâm, rổ.

Lẩu cá ngát nấu bần. Ảnh VTV Cần Thơ.

Khi nước sôi, ta cho vài trái bần dốt vào xoong, sau đó chừng năm phút vớt bần ra tô, tán nhuyễn lấy chất bột chua, lược để loại bỏ hột và vỏ. Cho tô nước bần chua trở lại nồi và nếm thử, đủ độ chua vừa phải, sau đó cho những khúc cá vào, đợi nước sôi bùng lên, ta nêm nếm gia vị cho vừa ăn. Rau nêm như ngò om, cần dày lá, quế cho vào sau cùng. Nếu thích cay nồng có thể thêm ớt hiểm xanh đâm dập và sả bằm vào nước chua. Để lẩu cá ngát sôi liu riu, muốn ăn rau gì, gắp nhúng vừa miếng ăn... Chấm cá với muối ớt sừng trâu đâm giã hoặc một chén nước mắm ngon nguyên chất để vài trái ớt hiểm xanh...

Những khứa cá ngát thơm lừng với cặp trứng béo ngầy ngậy quyến rũ, ăn với cơm gạo dẻo hoặc bún, hoặc có thể lai rai với ít rượu đế ngon thì thật tuyệt vời...

Cá chạch kho nghệ

Cá chạch thường bằng ngón chân cái, mình dẹp, đầu nhọn, dài khoảng 20cm đến 30cm, sống dưới lớp đất phù sa dày hai, ba tấc. Cá chạch ăn các sinh vật phù du có trong đất hoặc bọt nước. Ruột cá chạch thường rất sạch, nên người ta không mổ ra như các loại cá khác.

Món cá chạch kho nghệ tuy đơn giản nhưng làm "mồi" ăn cơm rất ngon! Đây là một món ăn bình dân nhưng lạ miệng.

Cá chạch kho nghệ.

Rửa cá chạch bằng nước phèn chua cho sạch, để trong rổ thưa cho ráo nước và sắp vào thau, đĩa. Ướp muối, đường, bột ngọt và ớt băm nhỏ trộn đều cho thấm. Rau sống gồm: chuối chát, khế chua, đọt cóc, ngò gai, mù ôm, cà chua, dưa cải rửa sạch cũng được đơm ra đĩa. Cá được bắc lên ơ đất, đổ một trái dừa tươi kho rêu. Cầm lửa đều chừng hai mươi phút là cá chín, da cá răn lại là dùng được. Lúc nước vừa chớm sôi, ta cho chừng một muỗng cà phê bột nghệ vào (nếu có nghệ nhà mài ra sử dụng thì rất tốt).

Cá chạch múc ra tô, đĩa, có thể vắt vào một miếng chanh cho dịu. Món cá chạch kho nghệ ăn với cơm gạo mới thật tuyệt vời. Thịt cá béo, mùi cá thơm lựng.

Cá lóc nướng cuốn lá sen

Lá sen non còn búp chưa nở có khá nhiều ở các vùng đồng bưng, đìa, ao của ĐBSCL. Chọn cá lóc chừng non một ký trở lại còn tươi sống, rửa sạch cho vào thau rồi rải đều lớp muối hột lên trên, đậy kín lại. Một lúc sau, cá sẽ sạch chất nhờn do vùng vẫy. Lấy một que tre vót nhọn rồi xiên cá từ miệng đến đuôi, quấn lá sen xanh (lá già) kín lại hai, ba lớp. Cho cá lên bếp than hồng nướng, xoay trở cá cho chín đều. Khi lá cháy hết cũng là lúc cá chín. Cá chín nhờ hơi nóng của lá sen còn tươi tỏa ra như hấp.

Cá lóc nướng lá sen.

Cách nướng này không làm da cá bị cháy khét như nướng trui. Đem cá xuống đĩa, banh sống lưng cá nứt ra, rút bỏ xương, phết mỡ hành cùng đậu phộng giã mẻ, cuốn cá với lá sen non (thay bánh tráng) với các loại rau ghém, bún, thịt ba rọi thái bản mỏng, tôm tép lột, chấm cùng nước mắm nêm pha chế cho vừa ăn. Bạn sẽ cảm nhận da cá vừa béo vừa giòn, thịt cá ngọt, thơm bùi, ruột cá đắng dịu, vị lá sen non chát nhẹ, thoang thoảng mùi hương sen. Món đặc sản này rất hấp dẫn!

Ngày Tết, sau khi thưởng thức những món đặc sản "không đụng hàng" của miền Tây sông Hậu, chắc chắn bạn rất ấn tượng về những món ăn dân dã, dễ làm nhưng không kém phần thơm ngon, hấp dẫn, bạn sẽ thấy yêu mên thêm vùng đất mênh mang sông nước của ĐBSCL.

Hoàng Thám

(Theo PLVN Xuân Giáp Ngọ)