Thời gian qua tình trạng trục lợi, lạm dụng gây thất thoát quỹ BHXH, BHTN vẫn còn diễn ra với tính chất ngày càng tinh vi, phức tạp. Cụ thể, qua theo dõi giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khoẻ cho thấy đến hết năm 2017, số chi chế độ BHXH ngắn hạn bằng khoảng 103% so với số thu; năm 2018 bằng 104% và năm 2019 bằng 110%.

Qua kiểm tra đã phát hiện hơn 1.000 lượt người lao động hưởng chế độ ốm đau, thai sản chưa đúng quy định với số tiền thu hồi gần 2 tỷ đồng; yêu cầu đối chiếu, rà soát và thu hồi các khoản chi trả (nếu có) đối với 147.015 lượt người lao động hưởng chế độ ốm đau, thai sản; yêu cầu rà soát, truy thu BHXH đối với 1.044 người lao động chưa đăng ký tham gia BHXH...

{keywords}
Tăng cường phối hợp ngăn chặn trục lợi và đảm bảo sử dụng quỹ BHXH, BHYT hiệu quả. Ảnh minh họa

Cùng với trục lợi quỹ BHXH, tình trạng gian lận, trục lợi chính sách BHYT được xảy ra tại 2 quá trình là: Trục lợi trong tham gia BHYT và trục lợi trong KCB BHYT. Cụ thể, kết quả báo cáo của Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến phía Bắc cho thấy có 82 trường hợp sử dụng thẻ BHYT của người đã tử vong đi KCB với 135 lần (trên 38,46 triệu đồng); 33 trường hợp mượn thẻ đi KCB sau đó tử vong với tổng số tiền hơn 553 triệu đồng; 16 trường hợp mượn thẻ BHYT để nằm viện sinh con, phẫu thuật tử cung với số tiền 82,8 triệu đồng...

Theo đánh giá, để xảy ra tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BHTN một phần do văn bản quy phạm pháp luật chậm được ban hành tạo nên những bất cập, vướng mắc trong tổ chức thực hiện cũng như trong công tác phối hợp. Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực này chưa đủ sức răn đe, trong tổ chức thực hiện chưa nghiêm, chưa kiên quyết dẫn đến một số đơn vị sử dụng lao động còn coi thường pháp luật. Dù đã có chế tài xử lý (hành chính và hình sự) đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH nhưng các chế tài này vẫn chưa phát huy được hiệu quả tối đa.

Nhiều sai phạm trong lĩnh vực chi BHXH, BHYT chưa được các cơ quan chức năng tiến hành thanh tra, xử lý kịp thời với nhiều lý do, cơ quan BHXH có khả năng, điều kiện thực hiện nhưng chưa được giao chức năng thanh tra lĩnh vực chi BHXH, BHYT.

Đại diện C03 nhận định, chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT được Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội quan tâm. Điều này thể hiện qua việc ban hành các văn bản quy phạm, xây dựng cơ chế chính sách, đặc biệt đã đưa tội danh về BHXH, BHYT, BHTN trong Bộ Luật Hình sự. Đồng thời, khẳng định, quy chế phối hợp với Tổng Cục cảnh sát và BHXH Việt Nam trong công tác phòng,chống, tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật BHXh, BHYT, BHTN được kí kết trước đây vẫn còn hiệu lực.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh nhấn mạnh, qua cuộc họp lần này, hai bên sẽ phối hợp để hoàn thiện báo cáo đánh giá công tác phối hợp thời gian qua, đưa ra được những đề xuất, kiến nghị cũng như các giải pháp để triển khai thực hiện công tác phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN theo đúng chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, từ đó có được tính răn đe mạnh mẽ đối với các trường hợp vi phạm, trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BHTN. Đồng thời thống nhất về mặt nguyên tắc phối hợp, tăng cường kết nối thông tin, chung tay ngăn chặn có hiệu quả tình trạng lạm dụng, trục lợi góp phần đảm bảo quỹ BHXH, BHYT, BHTN được sử dụng có hiệu quả.

Đàm An
Ảnh: Ngọc Trang