Tâm sự của thạc sỹ du học nước ngoài về Việt Nam thất nghiệp

"Cách đây mấy tháng, hồi còn chuẩn bị tốt nghiệp ở Nga, thấy một chị du học sinh Nga đăng cái status đại loại là rao bán bằng Tiến sĩ chính chủ ở Việt Nam, tôi chỉ nghĩ đó là câu đùa và chưa lường nổi những khó khăn mình phải đối diện".

Mới đây, bài viết trên trang cá nhân của một du học sinh tại Nga phải chịu cảnh thất nghiệp 2 tháng khi trở về nước đã được cộng đồng mạng chia sẻ nhiều. Theo đó, du học sinh này dù có tới 7 năm học tại nước ngoài, nhận bằng Thạc sĩ xuất sắc nhưng không thể tìm được việc làm vì kém tiếng Anh và thiếu trải nghiệm thực tế.

"Tôi học Báo, có bằng Thạc sĩ loại xuất sắc ở mức tối ưu (tức là nếu xét về điểm thì không ai có thể học hơn tôi, và du học sinh Nga thì thành tích này là khá mặc định). Sau gần một tháng rải đơn trên mạng qua cái kênh vieclam24h, vietnamworks, chỉ mới có 4 nơi gọi tôi đi phỏng vấn và đến giờ tôi vẫn chưa đi làm.

Một chỗ công ty lớn chưa có kết quả, hai nơi gọi tôi đến với công việc kinh doanh và PR nhưng tôi từ chối do bản thân nghĩ mình không muốn đi ngược lại với cá tính. Còn một chỗ khước từ tôi sau khi đã chốt lương và hỏi bao giờ tôi có thể đi làm.

Đó là một công ty chuyên về Công nghệ thông tin, Luật, Dược và vân vân đại loại vậy. Hôm đó tôi phỏng vấn khá thoải mái, dù thời điểm mới vào công ty tôi hơi sốc với văn hóa bắt buộc phải thả giày vì công ty trải thảm. May mà tôi mặc sơ mi, chứ nghĩ cảnh mặc vét mà đi chân đất thì đúng là ê chề.

Tôi nói thẳng với anh tuyển dụng là tôi không thích cái văn hóa chân đất này, và việc anh ấy hút thuốc trước mặt tôi cũng bị tôi phản ánh bằng một cái giọng nửa đùa nửa thật là anh không tôn trọng tôi, và nếu tôi khó tính thì có thể phản ánh lên giám đốc.

Công ty tất nhiên đá đít tôi, vì nếu không vì tôi yêu cầu lương khá cao so với mức cơ bản của công ty thì ngấm lại, tuyển tôi vào thì họ nhận ngay nguy cơ văn hóa công ty bị đảo lộn sau bao nhiêu năm xây dựng.

Nhà tuyển dụng không ai khen tôi có bằng giỏi, bằng đẹp. Họ chỉ hỏi về lâu chưa, trước làm gì rồi. Tức là với họ kinh nghiệm là thứ được đặt lên bàn cân đầu tiên. Và nếu không thể kiếm một chỗ để lấy kinh nghiệm trong thời gian đi học, thì bạn nên nở một nụ cười và đọc tiếp phần dưới đây, và thật tốt nếu các bạn chịu khó đọc hết, vì phần quan trọng nằm ở cuối bài.

Nói ra để biết, việc bản thân chưa kiếm được chỗ chạy ra chạy vào, một phần là bản thân chưa thích nghi nổi cuộc sống ở Việt Nam, và một điều nữa là tôi kém ngoại ngữ tiếng Anh.

Trước giờ, rất nhiều anh chị khuyên học tiếng Anh, nhưng tôi và một đứa nữa (là Thủy, vào Sài Gòn, Thạc sĩ ngành Luật) vừa mới thừa nhận, do lười nhác và không chịu khó nên không thể bán bản thân cao lên được.

Không có tiếng Anh tại thời điểm này là một thiệt thòi quá lớn. Đó là hậu quả của việc không coi trọng lời cảnh báo của các thế hệ đi Nga về trước.

Tuy nhiên, có tiếng Anh là một lợi thế nhưng không phải yếu tố quyết định đưa công việc đến cho bạn. Điều tôi muốn nói ra sau đây, là điều tôi ngẫm ra và giờ thì đã quá muộn và nó làm tôi khá nuối tiếc.

Du học sinh, ngoài việc học theo chuyên ngành chính thức ở các nước khác, phải chăng nên chọn một ngành nghề phụ mà theo đuổi, mà đầu tư.

Đó có thể là làm bánh ngọt, là cắt tóc, là kiếm mối buôn bán, là chụp ảnh cưới, v..v.., đại loại là ngành nghề khác, để khi có kỹ năng sau khi được đào tạo bài bản, khi các bạn về nước, bạn sẽ có nhiều cơ hội hơn để tìm việc làm.

Một số du học sinh và tôi là điển hình là người chán học, nhưng thật đáng tiếc là tôi không nghĩ sớm đến việc đi học một vài khóa cắt tóc hay làm bánh, vốn là những sở thích từ trước đến giờ, nó có thể giúp tôi vượt qua giai đoạn rất ít Tòa soạn tuyển dụng Phóng viên, Cộng tác viên như hiện tại, và biết đâu tôi lại thành công hơn với những ngành nghề kia hơn.

Các bạn du học sinh, dù các bạn có muốn nghe hay không, thì tôi chắc rằng các bạn sẽ cực kỳ khó khăn sau khi đặt chân xuống Nội Bài và không thể quay lại Nga được nữa nếu các bạn không chịu khó học tiếng Anh.

Ngay bây giờ, ở Nga hay ở bất kỳ đâu, hãy đăng ký ngay một lớp học nghề, để một phần có thể cứu các bạn, một phần lấy lại quãng thời gian rất nhàn và vô lo ở tận bên kia".