Theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP thì từ ngày 1/1/2024, các nhà sản xuất, nhập khẩu các mặt hàng sau đây phải thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì (EPR), cụ thể: Ắc quy (gồm ắc quy chì và các loại khác) và pin sạc nhiều lần (gồm pin các loại sử dụng cho phương tiện giao thông và pin các loại sử dụng cho các thiết bị điện – điện tử); Dầu nhớt dùng cho động cơ; Săm lốp các loại bao bì (bao bì thương phẩm gồm bao bì trực tiếp và bao bì ngoài) của các sản phẩm.
Các loại bao bì này gồm thực phẩm theo quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm; mỹ phẩm theo quy định của pháp luật về điều kiện sản xuất mỹ phẩm; thuốc theo quy định của pháp luật về dược; phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y theo quy định của pháp luật về phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y; chất tẩy rửa, chế phẩm dùng trong lĩnh vực gia dụng, nông nghiệp, y tế; xi măng.
Cũng theo Luật Bảo vệ môi trường và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, nhà sản xuất, nhập khẩu được lựa chọn một trong hai hình thức tái chế sản phẩm là tổ chức tái chế sản phẩm, bao bì hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì. Trường hợp nhà sản xuất, nhập khẩu lựa chọn hình thức tổ chức tái chế sản phẩm, bao bì thì có thể lựa chọn thực hiện theo các cách thức sau đây: Tự thực hiện tái chế; Thuê đơn vị tái chế để thực hiện tái chế; Uỷ quyền cho tổ chức trung gian để tổ chức thực hiện tái chế; hoặc kết hợp cả 3 cách thức nêu trên.
Cũng theo quy định, trường hợp lựa chọn tổ chức tái chế thì nhà sản xuất, nhập khẩu phải đăng ký và báo cáo kết quả tái chế hoặc ủy quyền cho tổ chức trung gian đăng ký và báo cáo kết quả tái chế hằng năm.
Thống kê của Quỹ Quốc tế Bảo tồn thiên nhiên (WWF), Hiệp hội Nhựa Việt Nam cho thấy: Hiện nay, các loại nhựa làm bao bì ở Việt Nam đã thu hồi và tái chế đạt hơn 70%; lon nhôm thu hồi và tái chế hơn 80%. Tuy nhiên, việc tái chế chủ yếu được thực hiện tại các cơ sở ở các làng nghề thủ công cho nên chất lượng tái chế thấp, không đạt quy cách tái chế như quy định.
Ðáng lo ngại, chất thải ở Việt Nam ngày một gia tăng nhanh hơn so với tốc độ phát triển của các cơ sở hạ tầng và quản lý. Các bãi chôn lấp tại nhiều địa phương, nhất là tại các thành phố lớn, khu vực đô thị đang trong tình trạng quá tải, trong khi đó việc xây dựng các bãi chôn lấp mới và lò đốt rác vừa tốn kém chi phí, vừa gặp phải sự phản ứng của cộng đồng do lo ngại vấn đề ô nhiễm.
Các chuyên gia, nhà quản lý lĩnh vực môi trường cho rằng, để việc thực hiện EPR có hiệu lực, hiệu quả, bền vững ở Việt Nam, Chính phủ, các bộ, ngành cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các nhà sản xuất, nhập khẩu thực hiện tốt trách nhiệm của mình. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng thấy được trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải trong suốt vòng đời của sản phẩm từ khâu thiết kế, sản xuất, tiêu dùng và thải bỏ.
Đại diện nhiều doanh nghiệp cho biết đã ý thức được việc giảm sử dụng nhựa và tiến tới cấm nhựa dùng một lần để bảo vệ môi trường. Đồng thời, đã có sự chuẩn bị cho thời điểm quy định về EPR có hiệu lực từ năm 2024 trở đi. Doanh nghiệp sản xuất đã nghiên cứu cho ra sản phẩm nhựa mỏng hơn nhưng vẫn đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật. Các doanh nghiệp ngành nhựa cũng đang nghiên cứu loại nhựa sinh học sản xuất từ phế, phụ phẩm nông nghiệp như lá dứa, vỏ trấu, bã mía, vỏ chuối...
Theo một khảo sát do Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) thực hiện với các doanh nghiệp vừa và nhỏ về mức độ sẵn sàng thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, số doanh nghiệp có nhận thức đầy đủ về trách nhiệm thu gom, tái chế và xử lý chất thải theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020 là 93,55%. Đa số các doanh nghiệp được khảo sát cho rằng, trách nhiệm bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, tạo dựng hình ảnh thân thiện hơn với khách hàng, thể hiện nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội tích cực của doanh nghiệp.
.svg){kind=icon}
