Sức sống mới cho phong trào xây dựng nông thôn mới

Việt Nam ngày càng hội nhập kinh tế quốc tế sâu và rộng hơn, việc đang đàm phán, ký kết, thực thi gần 20 hiệp định thương mại tự do (FTA), có tác động không nhỏ đến phát triển kinh tế Việt Nam nói chung và ngành nông nghiệp nói riêng nhờ thị trường nông sản tiếp tục được mở rộng.

Vị thế của ngành nông nghiệp chắc chắn sẽ được nâng cao hơn nhờ có thêm cơ hội tham gia chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu. Chất lượng nông sản sẽ chinh phục và mở rộng thị trường, ở đó chứa đựng hình hài, tầm vóc và vị thế của văn hóa Việt Nam, chứa đựng sức mạnh nội tại của dân tộc Việt Nam.

Với những vận hội mới từ hội nhập, các nhà đầu tư trong và ngoài nước sẽ không còn thờ ơ với nông nghiệp Việt Nam. Ngành nông nghiệp sẽ đón những dòng đầu tư mới, nhất là đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, công nghiệp hỗ trợ cho ngành nông nghiệp - những lĩnh vực hiện nay còn bỏ ngỏ do chúng ta đang thiếu nguồn lực. Các tác động lan tỏa từ gia tăng đầu tư vào nông nghiệp sẽ thực sự quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam. 

Tầng lớp nông dân mới, nông dân của thời Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đang dần hình thành và phát triển. Họ có đủ trí tuệ và phẩm chất để kiến tạo nên một nền nông nghiệp Việt Nam mới, với vai trò trụ cột thuộc về hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp, hiệp hội, ngành hàng do họ làm chủ.

Bởi vậy, giới khoa học nông nghiệp luôn nhấn mạnh, bây giờ cần phải “Thanh nông tri điền”. Ngày trước, “Lão nông tri điền” đã có công rất nhiều trong việc xây dựng và phát triển nông nghiệp, nông thôn, nhưng thời đại ngày nay đã khác, tư duy cũ không thể giúp nông thôn, nông nghiệp tiến xa được.

“Làm nông nghiệp giờ phải ứng dụng công nghệ cao thì mới ăn thua, giờ mà còn tư duy kiểu “lão nông tri điền” thì chết. Giờ là thời của “thanh nông tri điền” rồi”- TS Vũ Trọng Khải, nguyên Hiệu trưởng Trường Cán bộ Quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chia sẻ trong một cuộc trò chuyện với báo VietnamNet cách nay mấy năm.

Ông Vũ Trọng Khải kể về một phóng sự của VTV ấn tượng tới mức luôn được ông sử dụng để minh họa mỗi khi giảng bài.

Phóng sự đó kể về trang trại của một gia đình nông dân Mỹ. Họ có 1000 ha đất chuyên canh trồng ngô. Để quản lý diện tích đó, cặp vợ chồng nông dân già đó đã sử dụng công nghệ vệ tinh. Hệ thống sẽ cập nhật và báo về máy tính của ông ấy nếu phát hiện ô thửa bao nhiêu dấu hiệu sâu bệnh. Căn cứ vào thông tin đó, ông nông dân già sẽ gọi điện hoặc email cho các công ty dịch vụ bảo vệ thực vật đến khám bệnh, kê toa cho ngô.

"Đấy, làm nông nghiệp giờ phải ứng dụng công nghệ cao như vậy thì mới ăn thua, giờ mà còn tư duy kiểu “lão nông tri điền” thì chết. Giờ là thời của “thanh nông tri điền” rồi. Chỉ khi người nông dân phải thành thị dân đích thực thì họ mới sẵn lòng bán và cho thuê ruộng đất lâu dài", ông Vũ Trọng Khải nhấn mạnh.

Có cùng quan điểm về một tầng lớp nông dân mới, bắt kịp xu thế của thời cuộc, GS.TS Võ Tòng Xuân, chia sẻ, lâu nay, lực lượng canh tác ở nông thôn đa số là người có tuổi, có những hạn chế nhất định về kỹ thuật, trình độ. Chúng ta đều rất kính trọng tuổi đời, kinh nghiệm của người nông dân bao thế hệ qua, nhưng nông thôn, nông nghiệp bây giờ khác rất nhiều so với trước, đòi hỏi cao hơn.

Một ví dụ đơn giản: Môi trường hiện nay bị biến đổi, khí hậu biến đổi, nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm truyền thống mà không có những kỹ thuật canh tác hợp lý, khoa học thì rất khó đạt kết quả cao. Hoặc, việc lạm dụng, sử dụng không đúng cách, không khoa học thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học là cách canh tác không thân thiện với môi trường, làm nông sản biến đổi, chất lượng đi xuống, có nguy cơ gây nhiều hiểm họa...

GS Võ Tòng Xuân tin những người trẻ có học thức, hiểu biết, nắm bắt kỹ thuật, công nghệ, có khả năng học hỏi thêm rất nhiều trên Internet, sẽ hiểu phát triển nông nghiệp như thế nào là đúng. Họ thấy được những nhu cầu mới, có thể phát triển theo hướng vừa bền vững, vừa phù hợp thực tế địa phương bằng cách sử dụng, áp dụng khoa học kỹ thuật tiến bộ. Đây là xu hướng rất đáng khuyến khích.

Giới khoa học nông nghiệp thường nói, bây giờ là thời đại của “Thanh nông tri điền”. Ngày trước, “Lão nông tri điền” đã có công rất nhiều trong việc xây dựng và phát triển nông nghiệp, nông thôn, nhưng thời đại ngày nay đã khác, tư duy cũ, kinh nghiệm cũ, cách làm cũ không thể giúp nông thôn, nông nghiệp tiến xa được. Chẳng hạn, bây giờ chúng ta cần khối lượng hàng hóa nông sản rất lớn và đồng nhất, nhưng “lão nông” khó làm được.

Gần đây, lực lượng thanh niên đang ngày càng tham gia vào nhiều lĩnh vực ở nông thôn, trong quản lý nông nghiệp, trong canh tác sản xuất... và đang góp phần tích cực làm thay đổi bộ mặt nông nghiệp nông thôn Việt Nam. Họ ứng dụng kỹ thuật mới, hợp tác với các doanh nghiệp, tạo ra những nguyên liệu tốt để sản xuất, chế biến hàng hóa có chất lượng tốt, ổn định.

"Với phong trào xây dựng nông thôn mới đang rộng khắp hiện nay còn quá nhiều dư địa để người trẻ thỏa sức vẫy vùng", GS Võ Tòng Xuân khẳng định.