Tiền sản giật

    Tiền sản giật là gì?

    Tiền sản giật là một hội chứng bệnh lý toàn thân do thai nghén gây ra trong 3 tháng cuối của thai kỳ (từ tuần thứ 20) với 3 triệu chứng: tăng huyết áp, protein niệu và phù.

    Tiền sản giật là giai đoạn xảy ra trước khi lên cơn sản giật. Giai đoạn sản giật có thể kéo dài vài giờ, vài ngày, vài tuần hoặc chỉ thoáng qua tùy mức độ nặng nhẹ của bệnh.

    Tiền sản giật dẫn đến nhiều biến chứng cho mẹ và con:

    Biến chứng cho mẹ

    • Hệ thần kinh trung ương: sản giật, phù não, xuất huyết não - màng não

    • Mắt: phù võng mạc, mù mắt

    • Thận: suy thận cấp, hoại tử ống thận

    • Gan: chảy máu dưới bao gan, vỡ gan, suy gan

    • Tim, phổi: suy tim cấp, phù phổi cấp

    • Huyết học: rối loạn đông cầm máu, đông máu nội mạch lan tỏa, giảm tiểu cầu, thiếu máu tán huyết vi mạch

    • Tăng huyết áp mạn, viêm thận mạn

    • Tiền sản giật nặng có thể tiến triển thành hội chứng HELLP bao gồm tán huyết, tăng men gan và giảm tiểu cầu. Hội chứng này có thể đe dọa tính mạng cho cả mẹ và con

    Biến chứng cho thai

    • Thai chậm phát triển trong tử cung (trên 50%)

    • Thai chết lưu trong tử cung

    • Sinh non (40%) do tiền sản giật nặng

    • Tử vong chu sinh (10%): tỷ lệ tử vong chu sinh tăng cao nếu sinh non hoặc nhau bong non

    Yếu tố nguy cơ gây tiền sản giật bao gồm:

    • Đa thai, đa ối

    • Mẹ sinh con khi trên 35 tuổi, dưới 18 tuổi hoặc mẹ hút thuốc lá

    • Mang thai vào mùa lạnh ẩm

    • Thai trứng, biểu hiện tiền sản giật thường biểu hiện sớm

    • Thai nghén ở phụ nữ đái tháo đường, tăng huyết áp mạn tính, béo phì

    • Tiền sử có tiền sản giật - sản giật ở lần mang thai trước

    Cho đến nay, vẫn chưa hiểu rõ nguyên nhân tiền sản giật. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể góp phần dẫn đến sự xuất hiện tiền sản giật bao gồm:

    • Thai phụ bị rối loạn máu khó đông, có tiền sử mắc bệnh đái tháo đường, bệnh thận, hoặc bệnh tự miễn như lupus ban đỏ trước đó

    • Có người thân trong nhà như bà, mẹ, cô, dì hay chị em ruột, ... bị tiền sản giật

    • Bị béo phì, thừa cân trong thai kỳ

    • Đa thai, thai to

    • Thiếu máu cục bộ tử cung-nhau thai

    Triệu chứng tiền sản giật bao gồm:

    Tăng huyết áp

    • Đây là dấu hiệu thường gặp nhất và sớm nhất, có giá trị chẩn đoán, theo dõi, tiên lượng.

    • Huyết áp tối đa ≥ 140mmHg và/hoặc huyết áp tối thiểu ≥ 90mmHg (đo 2 lần cách nhau ít nhất 4 giờ khi nghỉ ngơi, xảy ra từ 20 tuần tuổi thai ở phụ nữ có huyết áp trước đó bình thường).

    • Nếu huyết áp tối đa tăng hơn 30mmHg hoặc huyết áp tối thiểu tăng hơn 15mmHg so với trị số huyết áp khi chưa có thai có nguy cơ xuất hiện tiền sản giật.

    • Huyết áp càng cao thì tiên lượng tiền sản giật càng nặng

    • Huyết áp tâm thu ≥ 160mmHg hoặc huyết áp tâm trương ≥ 110mmHg cần được sử dụng thuốc hạ áp kịp thời.

    • Nếu sau sinh 6 tuần huyết áp còn cao có nguy cơ trở thành tăng huyết áp mạn, cần phải khám chuyên khoa tim mạch để có hướng chẩn đoán và điều trị kịp thời.

    Protein niệu

    Protein niệu dương tính khi lượng protein lớn hơn 0,3g/lít/mẫu nước tiểu 24 giờ hoặc trên 0,5g/lít/mẫu nước tiểu ngẫu nhiên.

    Phù

    • Phù trắng, mềm, ấn lõm, cần phân biệt phù sinh lý gặp ở thai phụ bình thường trong 3 tháng cuối, chỉ phù nhẹ ở chân, phù về chiều, nằm nghỉ kê cao chân sẽ hết.

    • Phù bệnh lý nếu phù toàn thân, phù từ buổi sáng, kê cao chân không hết. Nặng có thể tràn dịch đa màng (màng phổi, màng bụng), phù não.

    • Phát hiện phù bằng cách ấn trên nền cứng kèm theo biểu hiện mẹ tăng cân nhanh và nhiều, tăng >500gram/tuần hay >2250gram/tháng. Thường kiểm tra ở mu chân, mu tay, mặt trước xương chậu

    • Cần phân biệt: phù tim, phù thận, phù dinh dưỡng, phù giun chỉ

    Triệu chứng kèm theo, thể hiện tiền sản giật nặng

    • Thiếu máu: mệt mỏi, da xanh, niêm mạc nhợt

    • Dấu hiệu tiêu hóa: buồn nôn, nôn, đau vùng thượng vị, hạ sườn phải

    • Dấu hiệu thần kinh: đau vùng chẩm, uống thuốc giảm đau không hết, lờ đờ

    • Dấu hiệu thị giác: chóng mặt, sợ ánh sáng, giảm thị lực

    • Dấu hiệu tràn dịch đa màng: bụng, tim, phổi

    Mối nghi ngờ của bác sĩ cứu người phụ nữ Hà Nội thoát chết

    Siêu âm ban đầu cho thấy người phụ nữ 40 tuổi ở Hà Nội bị thai lưu, nghi có khối u xơ tử cung to, nhưng biểu hiện của thai phụ khiến bác sĩ nghi ngờ chị có thể gặp bất thường hơn thế.

    Nuôi sống trẻ sinh non người nước ngoài chỉ nặng 0,5 kg

    Ở tuổi 34, người mẹ này mới được tận hưởng niềm hạnh phúc bế con trên tay sau 4 lần sảy thai. Con trai chị chào đời ở tuần thai thứ 25, chỉ nặng 0,5 kg với nhiều bệnh lý nguy hiểm.