Bộ LĐ-TB&XH cho biết, thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, dự tính sẽ có thêm nhiều người lao động được tham gia và thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bắt buộc như: Chủ của hộ có đăng ký kinh doanh; người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố; người lao động làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất.

Cùng với đó, sau năm 2025 sẽ có nhiều hơn số người lao động được hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng, có nguồn thu nhập ổn định, được bảo đảm BHYT khi về già.

Luật mới giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm sẽ tạo điều kiện cho nhiều người tham gia muộn, hoặc tham gia gián đoạn có đủ điều kiện đóng để hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng.

Đối với người lao động có thời gian đóng BHXH dài hơn, vẫn có lương hưu với tỷ lệ hưởng cao hơn, không thay đổi so với quy định hiện hành.

phat luong huu (25).jpg
Với quy định đóng BHXH 15 năm được hưởng lương hưu, dự kiến sau năm 2025 sẽ có thêm nhiều người được thụ hưởng chính sách này. Ảnh: Chí Hiếu

Luật BHXH mới có hiệu lực giúp nhiều người cao tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, có BHYT, đó là nhờ chính sách bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng. 

Độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thấp hơn 5 tuổi so với tuổi hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi hiện hành.

Cụ thể, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi mà không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng, thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Đồng thời, bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động. Mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội.

Mức trợ cấp hằng tháng được điều chỉnh khi Chính phủ thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng.

Đóng BHXH cao nhất bằng 20 lần mức lương tham chiếu

Luật BHXH 2024 quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc từ ngày 1/7/2025 như sau: 

Người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có).

Người lao động thuộc đối tượng thực hiện tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

Trường hợp người lao động ngừng việc, vẫn hưởng tiền lương tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất thì đóng theo tiền lương được hưởng trong thời gian ngừng việc.

Ba đối tượng có tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc do Chính phủ quy định gồm: Hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; dân quân thường trực; người hoạt động không chuyên trách ở thôn, xã tổ dân phố.

Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức lương tham chiếu tại thời điểm đóng.

Mức đóng BHXH bắt buộc hằng tháng của người lao động bằng 8% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH vào quỹ hưu trí và tử tuất. Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật này bằng mức lương cơ sở. 

Từ 1/7/2025, khi Luật BHXH mới có hiệu lực sẽ chính thức quy định mức tham chiếu thay cho mức lương cơ sở. Mức lương tham chiếu là mức tiền dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH trong Luật này do Chính phủ quyết định.

Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.

Đơn cử như, mức tham chiếu dùng để làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc cho một số đối tượng thuộc quy định, thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Hiện nay, mức lương tham chiếu là 2,34 triệu đồng - cơ sở để đóng BHXH thấp nhất; mức cao nhất bằng 20 tháng lương tham chiếu,  tức là 46,8 triệu đồng/tháng.