Sắp ban hành gần 900 định mức, đơn giá xây dựng để gỡ khó loạt dự án trọng điểm

Nhiều vướng mắc 

Hôm nay (29/1), tại Hà Nội, Bộ Xây dựng và Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đồng chủ trì hội nghị trực tuyến triển khai Công điện số 02/CĐ-TTg  ngày 09/01/2024 của Thủ tướng Chính phủ nhằm tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc liên quan đến định mức, đơn giá xây dựng; khai thác, cung ứng vật liệu xây dựng cho các dự án, công trình giao thông trọng điểm, quan trọng quốc gia.

Hội nghị tập trung trao đổi, thảo luận về 3 nhóm vấn đề chính: Công tác quản lý hoạt động đầu tư xây dựng; Rà soát, hoàn thiện thể chế và quản lý, ban hành định mức, đơn giá xây dựng; Xác định giá vật liệu xây dựng thông thường và giá vật liệu xây dựng thông tường tại mỏ giao cho nhà thầu thi công khai thác theo cơ chế đặc thù và việc quản lý hợp đồng xây dựng được triển khai.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Hồng Minh cho biết, trong những năm qua, việc triển khai đầu tư xây dựng các dự án, công trình trọng điểm như hệ thống đường bộ cao tốc Bắc - Nam, đường Vành đài 4 Hà Nội, Vành đai 3 TP.HCM, nâng cấp hệ thống đường sắt quốc gia; các dự án đường sắt đô thị, cảng biển, cảng hàng không… được triển khai đồng bộ, giúp kết nối phát triển kinh tế các vùng, liên vùng và vùng kinh tế trọng điểm quốc gia.

Tuy nhiên, Thứ trưởng nhận định, thực tế trong công tác quản lý, quản trị dự án vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc liên quan đến quản lý chi phí đầu tư xây dựng, định mức, giá xây dựng, giá vật liệu xây dựng, nhất là giá vật liệu xây dựng tại mỏ giao cho nhà thầu theo cơ chế đặc thù của Quốc hội, Chính phủ.

Ông Phùng Tiến Thành – Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả dẫn ra một số bất cập. Như hiện nay, định mức xây dựng áp dụng theo Thông tư 12 năm 2021 của Bộ Xây dựng nhưng nhiều định mức không phản ánh đúng hao phí thực tế trên công trường, định mức mới có xu hướng cắt giảm so với định mức cũ.

Bên cạnh đó, nhà thầu đã rất khó thực hiện các thủ tục cấp phép khai thác mỏ theo cơ chế đặc thù. 

Thực tế các thủ tục từ lúc lập đến khi cấp phép khai thác kéo dài khoảng 8 tháng. Nguyên nhân do chưa có hướng dẫn rõ ràng, các địa phương hiểu, áp dụng khác nhau theo hướng thận trọng, dẫn đến thủ tục kéo dài. 

“Đến nay, vấn đề lớn là xác định giá vật liệu tại mỏ theo cơ chế đặc thù. Nhiều đầu mục chi phí nhà thầu trực tiếp thực hiện để khai thác mỏ vật liệu chưa được hướng dẫn cụ thể để làm cơ sở giám sát, nghiệm thu” – ông Thành nói.

Từ đó, doanh nghiệp kiến nghị Bộ Xây dựng chủ trì cùng Bộ GTVT có hướng dẫn cụ thể để các địa phương, chủ đầu tư, nhà thầu áp dụng, tránh mỗi nơi thực hiện một kiểu. 

Đại tá Nguyễn Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Trường Sơn thông tin, hiên nay do thắc mắc về vấn đề xác định giá vật liệu tại mỏ, nên các chủ đầu tư, ban quản lý dự án chỉ tính cho nhà thầu 70% đơn giá theo hợp đồng, rất khó khăn về nguồn vốn phục vụ thi công. Thực tế này còn tiềm ẩn rủi ro về vấn đề hậu kiểm, do đây là công trình chỉ định thầu.

Ông Tuấn kiến nghị, cần quy hoạch những mỏ nào được khai thác phục vụ dự án ngay từ ban đầu, chủ đầu tư phê duyệt các mỏ này như môt hạng mục của dự án từ bước lập dự án đầu tư để thực hiện các bước chuẩn bị (cắm mốc và tiến hành giải phóng mặt bằng mỏ...), rút ngắn thời gian như hiện nay, khi trúng thầu, các nhà thầu mới bắt tay vào làm từ đầu. 

Cùng đó, tư vấn thiết kế cần xác định đúng tình trạng về trữ lượng, công suất, chất lượng… của các mỏ trên địa bàn để lập dự toán sát và đúng…

Làm rõ trách nhiệm, thẩm quyền các bộ, ngành, địa phương 

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn cho hay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chi phí đầu tư xây dựng hiện hành đã cơ bản đầy đủ theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các đơn vị, cơ bản đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý. 

Nhưng quá trình triển khai thực tế thì một số dự án tuy được áp dụng cơ chế đặc thù song vẫn còn khó khăn, vướng mắc trong lập, thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình, quản lý và thực hiện hợp đồng xây dựng.

Để tháo gỡ những vướng mắc, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Hồng Minh thông tin, dự kiến, ngay trong quý I/2024, Bộ Xây dựng sẽ ban hành bổ sung 318 mã định mức theo thẩm quyền.

Cũng trong quý I/2024, Bộ GTVT sẽ ban hành mới và điều chỉnh bổ sung 547 định mức dự toán công trình.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát, ban hành bổ sung các định mức còn thiếu hoặc không phù hợp do công nghệ, điều kiện thi công thay đổi hoặc do vật liệu xây dựng mới", ông Minh khẳng định.

Vật liệu xây dựng khan hiếm bởi loạt dự án giao thông trọng điểmBộ Xây dựng dự báo, nhu cầu về đất đắp, cát, đá sẽ tăng đột biến do các dự án giao thông trọng điểm được khởi công đồng loạt thời gian qua. Điều này có thể gây khó khăn cho các chủ đầu tư, đơn vị thi công và chính quyền địa phương.