Giai đoạn mới của thương mại điện tử Việt

Nhận định về thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam trong năm 2016 và các năm tiếp  theo, ông Nguyễn Vinh Nhung, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM cho biết: "Theo dõi xuyên suốt chương trình phát triển TMĐT từ năm 2006 đến nay, tôi có một niềm tin vững chắc rằng TMĐT là xu hướng phát triển tất yếu và chắc chắn sẽ phát triển nhanh, mạnh trong thời gian tới".

Thống nhất với quan điểm của đại diện Sở Công Thương TP.HCM, ông Trần Trọng Tuyến, CEO Công ty CP Công nghệ DKT, đơn vị sở hữu bizweb.vn, nền tảng bán hàng online đang cung cấp cho khoảng 15.000 doanh nghiệp bán lẻ tại Việt Nam phân tích, trong tổng số 90 triệu dân Việt Nam hiện đã có 40 triệu người sử dụng Internet. “Rõ ràng một thị trường 40 triệu khách hàng là cực kỳ khổng lồ. Để tiếp cận 40 triệu người đó, các doanh nghiệp bắt buộc phải sử dụng thương mại điện tử. Nếu các doanh nghiệp bỏ qua thị trường có tới 40 triệu khách hàng tiềm năng thì đó là một sự lãng phí rất lớn. Thị trường TMĐT Việt Nam vẫn còn rất nhiều tiềm năng phát triển”, ông Tuyến nói.

Cũng theo ông Tuyến, hiện 75% thị phần thương mại điện tử đang tập trung ở Hà Nội và TP.HCM; 61 tỉnh, thành còn lại chỉ chiếm 25%. Trong vòng 3 - 5 năm tới, nếu như thị trường TMĐT tại những tỉnh, thành lân cận phát triển đạt được mức độ gần tương đương với Hà Nội và TP.HCM hiện nay thì chắc chắn quy mô thị trường TMĐT Việt Nam có thể tăng từ 3 - 5 lần. Điều đó có nghĩa doanh số từ TMĐT mang lại cho các doanh nghiệp bán lẻ có thể tăng lên khoảng 5 lần.

Ở góc độ của Hiệp hội, ông Nguyễn Thanh Hưng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VECOM cho hay, trên cơ sở xem xét tất cả các yếu tố như nguồn nhân lực, hạ tầng công nghệ, môi trường pháp lý, quy mô giao dịch trực tuyến… đều đã đến một ngưỡng nhất định, Hiệp hội thống nhất đưa ra nhận định từ năm 2016 TMĐT Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới với nét nổi bật là tốc độ phát triển nhanh và ổn định, khép lại giai đoạn 2 của quá trình phát triển TMĐT Việt Nam, kéo dài từ năm 2006 - 2015, còn gọi là giai đoạn phổ cập TMĐT.

Lý giải rõ hơn, ông Hưng cho biết, ở giai đoạn mới, khởi đầu từ năm 2016 đến năm 2020 và thậm chí có thể kéo dài đến năm 2025, TMĐT Việt Nam sẽ phát triển nhanh hơn với tốc độ phát triển thị trường khoảng trên 30%/năm.

Theo chia sẻ của ông Hưng, cuối năm 2015, hãng nghiên cứu thị trường Ken Research đã đưa ra dự đoán quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam năm 2019 sẽ đạt 7,5 tỷ USD. Tuy nhiên, xem xét TMĐT một cách toàn diện, gồm giao dịch giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng B2C, giao dịch giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp B2B, giao dịch giữa các cơ quan nhà nước với doanh nghiệp G2B và các loại hình khác, nhất là sự phát triển của công nghệ đã hậu thuẫn mạnh mẽ cho loại hình giao dịch giữa người tiêu dùng với người tiêu dùng C2C, trong Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử 5 năm từ 2016 - 2020 đã trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương và VECOM đề xuất con số lạc quan hơn, đó là đến năm 2020 quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến Việt Nam đạt 10 tỷ USD, chiếm khoảng 5% thị trường bán lẻ Việt Nam.

Thu hẹp khoảng cách về phát triển TMĐT giữa các địa phương

Trong giai đoạn tới, đại diện VECOM cho rằng, nhà nước đóng vai trò rất lớn đối với sự phát triển của TMĐT. Không chỉ có chức năng tạo môi trường thuận lợi và thúc đẩy sự phát triển TMĐT mà nhà nước cần trở thành người mua lớn nhất (mua sắm Chính phủ qua đấu thầu trực tuyến) và bán (cung cấp dịch vụ công trực tuyến thu phí) hàng đầu.

Từ các kết quả khảo sát gần 5.000 doanh nghiệp trên cả nước và Chỉ số TMĐT năm 2015, đại diện VECOM nhấn mạnh, tới đây nhà nước cần ban hành kịp thời các chính sách phát triển nguồn nhân lực, dịch vụ thanh toán điện tử, dịch vụ chuyển phát và hoàn tất đơn hàng, thu thuế phát  sinh từ hoạt động kinh doanh trực tuyến, bao gồm cá nhân kinh doanh thường xuyên và các giao dịch mua bán trực tuyến xuyên biên giới. “Số lượng và quy mô giao dịch trực tuyến tăng lên cũng như nhiều hình thức kinh doanh trực tuyến mới xuất hiện sẽ dẫn tới số lượng và sự phức tạp của các tranh chấp trong TMĐT tăng theo. Các cơ quan quản lý nhà nước về TMĐT, quản lý thị trường và bảo vệ người tiêu dùng, các tổ chức trọng tài và tòa án ở Trung ương cũng như các địa phương cần nâng cao năng lực xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật và xét xử”, đại diện VECOM cho hay.

Bên cạnh việc nhấn mạnh vai trò của nhà nước, đại diện VECOM và lãnh đạo các doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến như Sendo, Lingo, Công ty CP công nghệ DKT (bizweb.vn) đều cho rằng để gia tăng quy mô thị trường TMĐT Việt Nam thì cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp TMĐT và các đơn vị liên quan cần nỗ lực để phát triển TMĐT ở các tỉnh, thành phố khác ngoài Hà Nội và TP.HCM, tiến tới thu hẹp dần khoảng cách số nói chung và sự sẵn sàng cho TMĐT nói riêng giữa các địa phương.

Theo chỉ số TMĐT Việt Nam năm 2015 mới được VECOM công bố, Hà Nội và TP.HCM hiện vẫn là “hai gã khổng lồ” trên thị trường TMĐT Việt Nam. Năm 2015 TP.HCM đứng thứ nhất với chỉ số tổng hợp là 73,3 điểm, đứng thứ hai là Hà Nội, cách khá xa so với 3 địa phương khác là Đà Nẵng, Bình Dương và Hải Phòng cũng nằm trong  Top 5 địa phương dẫn đầu về mức độ sẵn sàng về TMĐT. Như vậy, hai trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước - Hà Nội và TP.HCM đã liên tiếp đứng thứ nhất và thứ hai về chỉ số TMĐT trong suốt  năm qua và khác biệt rất lớn với các địa phương còn lại.

Trong kế hoạch phát triển năm 2016, cả Lingo, Sendo và Bizweb.vn đều cho biết sẽ chú trọng mở rộng thị trường tới các tỉnh, thành phố khác ngoài Hà Nội và TP.HCM.

Với sàn TMĐT Sendo.vn, Phó Tổng Giám đốc Sendo Nguyễn Phương Hoàng cho biết, giao dịch của Sendo.vn tại các địa bàn ngoài Hà Nội và TP.HCM chiếm 57% tổng giao dịch của sàn này trong năm 2015, tăng khoảng 2% so với năm 2014. Con số này cho thấy nhu cầu mua sắm ở các tỉnh là rất lớn và luôn tăng qua mỗi năm. Giá trị trung bình của đơn hàng ở các tỉnh phía Bắc - những tỉnh xa nơi Sendo cung cấp dịch vụ đã tăng dần qua các năm.

Tuy nhiên, đại diện Sendo.vn cũng cho hay, trên sàn Sendo.vn, hiện số lượng người bán tại các tỉnh chỉ chiếm 2 - 3%. Và một hạn chế nữa là người mua hàng ở các tỉnh xa đang phải chịu một chất lượng dịch vụ không tốt bằng người ở thành phố vì họ phải trả phí vận chuyển cao hơn, phải chờ thời gian vận chuyển lâu hơn. “Chiến lược sắp tới của Sendo.vn là tập trung để hỗ trợ các đơn vị, người bán ở các tỉnh nhằm tăng chất lượng dịch vụ tại các tỉnh. Khi người bán tại các tỉnh tăng lên thì thời gian vận chuyển nhanh hơn, chi phí cũng sẽ rẻ hơn”, ông Hoàng chia sẻ.

Còn theo ông Trần Trọng Tuyến, năm 2016 Công ty CP công nghệ DKT đã có kế hoạch chi tiết về việc góp phần thúc đẩy phát triển TMĐT tại các tỉnh ngoài Hà Nội và TP.HCM. “Năm nay chúng tôi dành ngân sách 2 tỷ đồng để thực hiện những hoạt động rất thực tiễn nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bán lẻ tại địa phương có thể phát triển TMĐT. Cụ thể, chúng tôi dự kiến hỗ trợ trực tiếp mỗi tỉnh khoảng 100 doanh nghiệp tiến hành ứng dụng TMĐT một cách hiệu quả nhất dựa trên nền tảng chúng tôi đang cung cấp là bizweb.vn”, ông Tuyến tiết lộ.