Chiều ngày 7/6/2019, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT) đã công bố một loạt các hành vi vi phạm pháp luật Việt Nam của Google và YouTube. Trong số đó, đang tái diễn tình trạng quảng cáo của các thương hiệu nhãn hàng uy tín được gắn vào các clip phản động chống phá nhà nước.

Đầu năm 2017, Bộ TT&TT đã phát hiện tình trạng quảng cáo sản phẩm, dịch vụ của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, kể cả một số thương hiệu toàn cầu được gắn trong các video có nội dung xấu độc, phản động vi phạm pháp luật Việt Nam phát trên mạng xã hội YouTube thông qua dịch vụ quảng cáo của Google. Đặc biệt, dòng tiền quảng cáo này lại được Goolge chia sẻ cho các đối tượng sản xuất clip xấu độc, phản động, vô hình chung gián tiếp tiếp tay cho các hoạt động chống phá Nhà nước Việt Nam.

Các nhãn hàng, thương hiệu lớn đã đồng loạt yêu cầu YouTube không được gán quảng cáo của họ trên những video có nội dung xấu độc. Sau đó, YouTube và Google cam kết sẽ có công cụ để ngăn chặn quảng cáo xuất hiện trên các video có nội dung độc hại.

Tuy nhiên, Cục PTTH&TTĐT thu thập được một số bằng chứng cho thấy, các nhãn hàng, thương hiệu rất lớn: Samsung, Grab, Mediamart, Coca Cola, BIC… đã xuất hiện trên các quảng cáo có nội dung xấu độc trên YouTube. Trong đó có cả những quảng cáo xuất hiện trên nội dung phản động, chống phá nhà nước Việt Nam.

Quảng cáo của nước tăng lực Number 1 Cola được xuất hiện trên một clip có nội dung phản động.

Theo ông Lê Quang Tự Do, Phó Cục trưởng Cục PTTH&TTĐT: “Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật về quảng cáo, là nguy cơ đáng lo ngại, gây ảnh hưởng đến sự an toàn, uy tín của các thương hiệu, doanh nghiệp. Việc tái diễn tình trạng này cho thấy các biện pháp khắc phục của Google không giải quyết được triệt để những vi phạm này, gây rủi ro cho các thương hiệu khi quảng cáo trên YouTube”.

Ngoài ra còn rất nhiều kênh có nội dung bạo lực, nhảm nhí vẫn được YouTube xét duyệt cho kiếm tiền từ quảng cáo. Ví dụ như kênh Khá Bảnh các video trên đó đều vi phạm chính sách, quy định riêng của YouTube nhưng mạng xã hội này vẫn bật kiếm tiền cho kênh trong suốt 2 năm. Đây được xem là việc làm qua mặt nhãn hàng, sử dụng tiền của họ để duy trì hoạt động cho Khá Bảnh.

Mỗi tháng, Khá Bảnh nhận được hơn 450 triệu đồng từ việc hiển thị quảng cáo Google Adsense. Bên cạnh đó, YouTube trao nút bạc, nút vàng khi kênh của Khá Bảnh đạt 100.000 và 1.000.000 lượt đăng ký như một sự khuyến khích. Trong một video, Khá Bảnh tuyên bố sẽ cố gắng trở thành người Việt Nam đầu tiên có nút kim cương.

Ngoài Khá Bảnh, hàng loạt các kênh với nội dung như tin giả, nói xấu chính quyền và các kênh giang hồ vẫn được YouTube cho phép hiển thị quảng cáo, kiếm tiền.

Google Adsense đẩy quảng cáo thuốc mọc tóc và sử dụng hình ảnh của Chủ tịch Hội liên hiệp phụ nữ VN để minh hoạ.

Cũng liên quan đến sai phạm trong lĩnh vực quảng cáo, trên Google và YouTube còn cho phép gắn nội dung quảng cáo không phép, quảng cáo vi phạm pháp luật vào những bài viết trên các báo điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp. Hiện nhiều đơn vị báo chí của Việt Nam hợp tác với Google Adsense để chạy quảng cáo, đưa quảng cáo vào các nội dung theo xu hướng tìm kiếm của người đọc.

Trên thực tế thì có rất nhiều quảng cáo không phép đã xuất hiện trên hệ thống của các báo điện tử. Ví dụ, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã phản ánh về một quảng cáo có hình của Chủ tịch Hội trên sản phẩm quảng cáo thuốc mọc tóc xuất hiện trên hệ thống của nhiều báo điện tử. Hay những quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, hoặc chưa được cấp phép quảng cáo theo quy định của pháp luật Việt Nam cũng được quảng cáo trên Google Adsense. 

“Hạn chế lớn nhất của Google Adsense là không kiểm soát được nội dung quảng cáo. Do đó, các cơ quan báo chí phải quan tâm đến kiểm soát nội dung quảng cáo trên Google Adsense hiển thị trên trang báo của mình, phải yêu cầu Google không hiển thị nội dung quảng cáo vi phạm lên trang báo, đồng thời cần có người theo dõi giám sát, nếu vi phạm phải yêu cầu không tiếp tục hợp tác”, ông Lê Quang Tự Do nhận xét.