Quản nhân sự bằng Sổ nghề

Sổ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp minh bạch quá trình sử dụng nhân sự.Ảnh: Thái Anh

Dự kiến mỗi người lao động sẽ được cấp một Sổ nghề. Vậy việc hình thành và cấp phát Sổ nghề được tiến hành ra sao, thưa ông?

Mỗi Sổ nghề sẽ có những thông tin cơ bản về người lao động như tên tuổi, ngày tháng năm sinh, số chứng minh nhân dân (sổ nghề không có giá trị thay thế giấy tờ tuỳ thân). Những thông tin này do chính người lao động tự khai và gửi đến VINASA (giống như việc khai thông tin để làm hộ chiếu). Dựa trên những thông tin đó, VINASA sẽ hình thành kho dữ liệu Sổ nghề và trích xuất dữ liệu để in Sổ nghề cho từng người lao động. Mỗi người khi nhận Sổ nghề sẽ có một mã số riêng. Trong Sổ nghề, ngoài những trang in sẵn về thông tin cơ bản, mã số, sẽ có những trang để trống nội dung, dành để doanh nghiệp nhận xét về phẩm chất, năng lực của người lao động trong thời gian làm việc tại doanh nghiệp. Doanh nghiệp sẽ giữ Sổ nghề của người lao động. Khi muốn chấm dứt hợp đồng lao động tại doanh nghiệp, người lao động sẽ thông báo và đề nghị doanh nghiệp ghi nhận xét, đóng dấu vào Sổ nghề. Những người lao động tự do sẽ tự quản Sổ nghề của mình.

Ông Lâm Quang Nam

Những đối tượng nào có thể làm thủ tục cấp Sổ nghề?

Tất cả người lao động đang sinh sống và làm việc ở Việt Nam đều có thể khai thông tin cá nhân và đề nghị cấp Sổ nghề.

Mức phí để cấp Sổ nghề là bao nhiêu?

VINASA sẽ thu phí cấp sổ nghề để có nguồn đầu tư cho việc duy trì vận hành Hệ thống Sổ nghề. Dự kiến lần đầu tiên đăng ký sổ nghề, người lao động sẽ phải nộp 200.000 đồng/sổ nghề/3 năm. Sau đó, tối thiểu gia hạn 3 năm với mức phí 100.000 đồng/năm.

Sử dụng Sổ nghề thì doanh nghiệp được lợi gì?

Với Sổ nghề, doanh nghiệp có thể biết được quá trình công tác của doanh nghiệp và có thể liên hệ với nơi làm việc trước đây để thẩm định những phẩm chất, năng lực của người lao động.

Doanh nghiệp cũng có thể thẩm định trực tuyến thông tin về người lao động. Trên website Sổ nghề luôn hiển thị mã số của người lao động và trạng thái (đang đi làm/đang tự do) của người lao động đó. Chẳng hạn, một ứng cử viên khai mình đang là lao động tự do, doanh nghiệp có thể lấy mã số của người lao động này để lên website Sổ nghề kiểm tra lại tính trung thực. Nếu mã số bị khoá thì sẽ biết ngay lời khai này là không trung thực (người lao động đang có chỗ làm việc ổn định thì mã số sẽ bị khoá).

Dĩ nhiên, không thể cản trở một người đang làm việc chỗ này đi tìm việc chỗ khác vì đây là quyền tự do của cá nhân không ai được xâm phạm. Thế nhưng với Sổ nghề, doanh nghiệp có thể kiểm tra được tính trung thực của người lao động.

Như ông vừa nói thì doanh nghiệp sẽ ghi nhận xét về năng lực, phẩm chất của người lao động vào Sổ nghề. Trên thực tế khó tránh khỏi hiện tượng chủ doanh nghiệp thấy khó chịu khi “mất người” và ghi những nhận xét sai về người lao động. VINASA có biện pháp nào đối với hiện tượng này?

Website Sổ nghề sẽ có một số loại danh sách như: Danh sách xanh (những người lao động đang tự do), Danh sách đỏ (những người lao động đang bị khoá mã số), Danh sách vàng (những người lao động đang có tranh cãi vì doanh nghiệp nhận xét sai), Danh sách xám (những người không nên tuyển dụng).

Đối với trường hợp có tranh cãi về tính chính xác trong phần nhận xét phẩm chất, năng lực của người lao động, VINASA sẽ giải quyết bằng biện pháp trọng tài. Những người liên quan có thể lựa chọn trọng tài từ danh sách trọng tài mà VINASA đưa ra hoặc cũng có thể lựa chọn trọng tài bên ngoài danh sách này. Nếu một doanh nghiệp thường xuyên nhận xét sai về người lao động thì chính doanh nghiệp đó sẽ bị lọt vào danh sách xám.

Trước mắt, người lao động sẽ được cấp Sổ nghề bằng giấy. VINASA có ý định cấp Sổ nghề điện tử hay không?

Đúng là Sổ nghề đang được chuẩn bị cấp dưới hình thức sổ giấy vì VINASA vẫn chưa tìm được lời giải cho bài toán an toàn thông tin cho sổ điện tử. Ở Ấn Độ, hệ thống sổ nghề điện tử hoạt động rất tốt vì có những công ty đẳng cấp quốc tế sẵn sàng đứng ra làm dịch vụ đảm bảo an toàn thông tin cho Hệ thống Sổ nghề (hiện đang có tới hơn 900.000 sổ nghề điện tử được cung cấp trên hệ thống). Nếu ở Việt Nam cũng những công ty dịch vụ đẳng cấp như vậy, VINASA sẵn sàng thuê họ để làm sổ nghề điện tử.

Cảm ơn ông!

Nội dung được đăng trên báo Bưu điện Việt Nam số 146 ra ngày 7/12/2011.