Cách tiếp cận này trở nên quan trọng giữa lúc Mỹ tuyên bố dừng viện trợ quân sự cho Ukraine, từ đó chuyển gánh nặng lên vai các đối tác châu Âu của Kiev. 

Vào năm 2024, Đan Mạch đã công bố kế hoạch mới còn được gọi là "mô hình Đan Mạch" tài trợ cho ngành sản xuất quốc phòng của Ukraine, thay vì gửi vũ khí quân sự trực tiếp. Mục đích là để giải quyết năng lực sản xuất vũ khí có hạn và đắt đỏ từ châu Âu, trong khi chính những nước này cũng không có đủ vũ khí trong kho để viện trợ cho Ukraine.

ukraine vu khi.jpg
Đơn vị pháo binh Ukraine tấn công về phía binh sĩ Nga. Ảnh: New York Times

Cũng trong năm 2024, “mô hình Đan Mạch” đã hoàn tất việc mua sắm vũ khí bao gồm hệ thống pháo binh và tên lửa trị giá hơn 550 triệu USD cho Kiev. Theo Bộ Quốc phòng Đan Mạch, nguồn tài trợ cho chương trình này đến từ nhiều nơi như Thụy Điển, Iceland, và lãi suất tích lũy từ các tài sản bị đóng băng của Nga.

Chia sẻ với Business Insider, Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Troels Lund Poulsen nhận định dự án chế tạo vũ khí ngay tại Ukraine cho đến nay "đã thành công rực rỡ". Theo ông, có 3 lý do lý giải là tốc độ đưa vũ khí ra chiến trường nhanh hơn; giá thành thấp hơn so với việc mua hệ thống pháo binh ở châu Âu; và Ukraine có thể tự sản xuất phụ tùng thay thế và bảo dưỡng, từ đó giúp các hệ thống vũ khí hoạt động lâu dài hơn.

Giải quyết vấn đề của châu Âu

Theo Bộ trưởng Poulsen, tốc độ sản xuất vũ khí của Ukraine cho thấy phương Tây "còn nhiều điều phải học". Trước đó, hồi tháng 2, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cảnh báo châu Âu cần thay đổi quan điểm, bởi Ukraine dù đang xung đột với Nga nhưng vẫn sản xuất vũ khí "nhanh hơn và rẻ hơn" so với bất cứ nước nào ở châu Âu.

Ukraine đã nhiều lần phải đối phó với tình trạng kho dự trữ của các đối tác không đủ để cung cấp. Ngay cả khi các quốc gia châu Âu tăng cường chi tiêu quốc phòng, sản lượng vẫn không thể đáp ứng. Do đó, những vấn đề này khiến các dự án như “mô hình Đan Mạch” trở nên cực kỳ quan trọng, cho phép Ukraine tự vệ, trong khi châu Âu cũng tăng được kho dự trữ của riêng mình.

Ông Poulsen cho rằng, "châu Âu càng tài trợ nhiều cho Ukraine, Kiev càng tự sản xuất được thêm vũ khí". Điều đó sẽ loại bỏ sự chậm trễ trong hoạt động sản xuất và chuyển giao vũ khí trên khắp châu Âu, từ đó mang lại lợi thế cho Ukraine "vì Kiev không phải chờ đợi để nhận thiết bị".

Cũng theo ông, với việc sản xuất vũ khí ngay trên lãnh thổ quốc gia, Ukraine sẽ biết được những thiết bị nào có sẵn để sử dụng trong giao tranh, từ đó lập kế hoạch chiến đấu hiệu quả thay vì không biết chắc chắn các đối tác sẽ cung cấp vũ khí gì. 

Hỗ trợ quốc phòng Ukraine

Đồng quan điểm, Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Pål Jonson cho rằng đầu tư vào quốc phòng Ukraine có nghĩa là "người Ukraine có thể tăng cường khả năng tự lực để có thể cung cấp thiết bị, và năng lực cho binh lính ở tiền tuyến". Ông cũng nhấn mạnh, việc sản lượng vũ khí của Ukraine gia tăng trong năm 2024 là "rất ấn tượng". 

Trong năm qua, ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đã ghi nhận sự tăng trưởng lớn trong lĩnh vực máy bay không người lái (UAV), tên lửa, lựu pháo, đạn dược, và các loại vũ khí khác. Nhiều công ty quốc phòng phương Tây cũng đã bắt đầu sản xuất vũ khí tại Ukraine như tập đoàn Rheinmetall của Đức. 

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết, 30% thiết bị quân sự mà Ukraine sử dụng trong năm 2024 là được sản xuất trong nước.

Song thực tế, Ukraine vẫn phải phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài đối với nhiều loại vũ khí quan trọng. Cụ thể, ông Zelensky gần đây cho hay Ukraine đang cạn tên lửa cho hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất. Hiện Ukraine đang tìm kiếm giấy phép từ Mỹ để sản xuất tên lửa Patriot.

Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch cũng mô tả các công ty quốc phòng Ukraine có “năng lực sản xuất khổng lồ". Song vấn đề là các công ty quốc phòng Ukraine có thể sản xuất số vũ khí trị giá 20 tỷ USD/năm, nhưng lại chỉ nhận được số đơn đặt hàng là 6 tỷ USD.