Phó Thủ tướng: Không nghiêng bên này, bên kia

- 5 năm qua, VN đã xây dựng được một khuôn khổ quan hệ đối tác với tất cả các nước quan trọng nhất - Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nói bên lề Đại hội Đảng hôm nay.  

- Ông có thể cho biết cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ở khu vực ảnh hưởng thế nào đến công tác đối ngoại của VN trong thời gian tới?

Trong tình hình thế giới và khu vực biến động phức tạp, có một yếu tố là các nước lớn cạnh tranh ảnh hưởng, đẩy đến tình hình có sự cọ xát về lợi ích chiến lược, lợi ích an ninh, kinh tế.

Nếu các nước không giữ được độc lập, phát huy chính sách tự chủ, mà nghiêng bên này, nghiêng bên kia thì sẽ ảnh hưởng đến môi trường an ninh của chúng ta. Chính vì vậy, Đại hội Đảng nêu rất rõ mục tiêu thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ. Chúng ta quan hệ với tất cả các nước.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh. Ảnh: Thế Dũng

Một trong những vấn đề 5 năm qua chúng ta đã thành công rất lớn là xây dựng được một khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với tất cả các nước quan trọng nhất. Không phải nước nào cũng có thể xây dựng được đối tác chiến lược, đối tác toàn diện như VN.

Điều đó thể hiện chúng ta có chính sách đúng đắn, ngoài ra cũng thể hiện vị thế của VN tăng nên các nước mới thiết lập, và muốn thiết lập, quan hệ đối tác với VN.

Không phối hợp sẽ làm mất sức mạnh đất nước

- Chính sách đối ngoại là nối dài của chính sách đối nội, bản thân câu chuyện phát triển của VN thời gian tới trong tình hình thế giới và khu vực như thế thì câu chuyện trong nước như thế nào?

Chính sách phát triển đất nước bao gồm chính sách phát triển kinh tế trong nước. Chính sách đối ngoại là việc tạo dựng môi trường để cho phát triển trong nước, mở rộng quan hệ với các nước để  tăng cường quan hệ chính trị, tạo nền tảng cho quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư.

Đó là việc phục vụ cho phát triển nội lực của đất nước. Nói chính sách đối ngoại là nối dài của chính sách đối nội cũng chưa hoàn toàn đúng nghĩa, mà chính sách đối ngoại là một phần trong chính sách, đường lối phát triển của đất nước.

- Việc đó đòi hỏi, tạo ra những thách thức, áp lực gì cho các tân ủy viên BCH khóa mới?

Đường lối của Đại hội Đảng 12 sẽ được thông qua tại Đại hội lần này đều nói rất rõ các nhiệm vụ, không những về phát triển đất nước, kinh tế, văn hóa, xã hội mà có cả đường lối đối ngoại. Trách nhiệm của tất cả các ủy viên TƯ được bầu tại Đại hội lần này, và qua đó của tất cả các bộ, ngành, địa phương, là phải quán triệt đường lối đối ngoại đó.

Một trong những việc hết sức quan trọng là bên cạnh sự chỉ đạo tập trung thống nhất của Đảng, phải có nhưng sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, thì sẽ đảm bảo thắng lợi.

Bởi vì trong một xã hội hội nhập quốc tế, nếu mỗi ngành, mỗi bộ, mỗi địa phương lại làm theo một hướng, không có sự phối hợp, sẽ làm mất sức mạnh của đất nước.

- Nhắc đến các hiệp định đối tác chiến lược, trong đó có TPP, có dư luận cho rằng ta ký kết nhiều nhưng lợi ích thật sự và mối liên kết với các đối tác ấy thực chất như thế nào, ông có thể phân tích?

Hiện ta đã thiết lập được 15 đối tác chiến lược và 10 đối tác toàn diện. Nếu chỉ nhìn riêng rẽ lợi ích cụ thể mà đối tác này, đối tác kia mang lại, ta có thể không thấy được.

Nhưng nhìn tổng thể chính sách đối ngoại của một đất nước, nếu ta xây dựng được càng nhiều bạn bè mang tính tin cậy cao về chính trị, hợp tác tốt về quân sự - quốc phòng - an ninh, quan hệ mở rộng về kinh tế - thương mại, thì tổng hòa các mối quan hệ sẽ tạo cho đất nước đó một môi trường thuận lợi.

Bởi vì tất cả các nước, dù lớn hay nhỏ, ngoài những thách thức bên trong, đều có những tác động bên ngoài liên quan đến chủ quyền, lãnh thổ, vị thế… Nếu ta có được quan hệ trong một khuôn khổ, rõ ràng ta giữ được quan hệ, tạo nền tảng về chính trị.

Đại biểu dự Đại hội. Ảnh: Phạm Hải

Từ nền tảng chính trị đó, với từng đối tác chiến lược ta nhấn mạnh các khía cạnh khác nhau: kinh tế - thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ, văn hóa giáo dục… Không phải tất cả đều giống nhau, mỗi nước có một thế mạnh riêng.

Giải quyết vấn đề Biển Đông qua thương lượng

- Trong quan hệ với Trung Quốc, nhiều người đánh giá đối tác chiến lược đã ký lâu rồi nhưng không đi vào thực chất?

Ta đã xây dựng được quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc, vừa qua lại nâng lên thành đối tác chiến lược toàn diện. Ta xây dựng được quan hệ về chính trị, kinh tế - thương mại, Trung Quốc là bạn hàng lớn nhất của ta. Vì thế nói không thúc đẩy được quan hệ là không đúng.

Quan hệ với Trung Quốc trên các lĩnh vực là phát triển, nhưng không có nghĩa là không có những vấn đề khác biệt giữa hai nước. Giữa Việt Nam và Trung Quốc, vấn đề khác biệt là Biển Đông, ta khẳng định chủ quyền của mình ở Hoàng Sa, Trường Sa và vùng đặc quyền kinh tế.

Trên cơ sở quan hệ đối tác chiến lược, hai bên giải quyết các vấn đề, trong đó có vấn đề chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông, thông qua thương lượng hòa bình.

Xuân Linh - Hồng Nhì