Mới đây, Tiến sỹ Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chia sẻ về vấn đề kinh tế tuần hoàn với tờ TTXVN.

Theo Phó Giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Đình Thọ, có thể định nghĩa ngắn gọn kinh tế tuần hoàn là nền kinh tế hướng tới không rác thải. Tại Việt Nam, chúng ta đã tiếp cận với kinh tế tuần hoàn từ các mô hình kinh tế như vườn-ao-chuồng trước kia.

Theo đó, nền kinh tế tuần hoàn là hướng tới việc tái chế và sử dụng chất thải như một nguyên liệu đầu vào, từ đó giúp khắc phục được sự cạn kiệt nhanh chóng các nguồn nguyên nhiên liệu không tái tạo.

Hàng năm, thế giới sử dụng khoảng 89.000 tỷ tấn nguyên nhiên vật liệu, đến năm 2060 thì con số được dự báo là 167.000 tỷ tấn. Tuy nhiên, tỷ lệ tái chế và sử dụng rác thải trên thế giới hiện chỉ là 10%. Tại Việt Nam, tỷ lệ này còn thấp hơn nữa.

{keywords}
Ảnh minh họa

Phó Giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Đình Thọ nhấn mạnh, hiện thảm họa tự nhiên và biến đổi khí hậu đã tác động đến nhiều nước trên thế giới, trong đó Liên hợp quốc đánh giá Việt Nam nằm trong top 10 nước trên thế giới chịu hậu quả lớn nhất của biến đổi khí hậu và thảm họa tự nhiên.

Vì vậy phát triển kinh tế tuần hoàn để cùng chung tay với cộng đồng thế giới và hướng tới sản xuất tiêu dùng bền vững trong thời gian tới là một nhiệm vụ tất yếu mà Việt Nam phải thực hiện.

Ngày 10/5/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định 622/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch hành động quốc gia hướng tới việc sản xuất và tiêu dùng bền vững nhằm thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững.

Trên thế giới, các nước phát triển thường sử dụng nguyên nhiên vật liệu nhiều hơn so với các nước đang phát triển. Tuy nhiên việc quản lý chất thải tại các nước phát triển đã triển khai từ những năm 90 của thế kỷ trước và đến nay tiếp tục quản lý chất thải khá tốt so với các nước đang phát triển.

Thực tế là lượng rác thải ra môi trường dưới dạng rắn lỏng, khí và các chất thải nguy hại ở Việt Nam cũng như các nước đang phát triển khác đang ở mức độ báo động. Vì vậy, Việt Nam cần phải có giải pháp quản lý rác thải để tiến tới ngang bằng với khu vực và hướng tới đạt trình độ trung bình của thế giới, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam chịu ảnh hưởng của tác động của biến đổi khí hậu và áp lực của dân số.

Trước một số ý cho rằng vấn đề quản lý, thu gom và tái chế phế thải là một trong những trở ngại lớn nhất trong áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. Phó Giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Đình Thọ cho hay, việc quản lý chất thải tổng hợp nói chung và quản lý, thu gom chất thải đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế tuần hoàn. Trong nền kinh tế tuần hoàn, chu trình sản xuất từ khai thác tài nguyên, cho tới chế biến, sản xuất, tiêu dùng và phát thải luôn khép kín.

Trong khi đó, với nền kinh tế truyền thống thì chu trình sản xuất tạo ra chất thải và xả ra môi trường. Thực tế là ở Việt Nam và một số ít nước trên thế giới, rác thải chưa được phân loại tại nguồn; sau khi được phân loại thì quá trình vận chuyển, tái chế và sử dụng chất thải cũng gặp nhiều khó khăn.

Vấn đề này đang tạo áp lực lên cộng đồng bởi lẽ chất thải nếu như không được xử lý mà thải ra môi trường sẽ là mối nguy hại cho môi trường ở những nơi chôn lấp, cũng như thải ra sông, chảy ra biển và tạo ra rác thải nhựa đại dương.

Rào cản lớn nhất trong kinh tế tuần hoàn nói chung và quản lý chất thải nói riêng liên quan trực tiếp tới thể chế về mặt pháp luật và công cụ kinh tế để khuyến khích người dân và doanh nghiệp buộc phải tuân thủ theo mô hình kinh tế tuần hoàn.

Việc mà thực thi được mô hình kinh tế tuần hoàn là chủ trương cũng như là mục tiêu, mục đích về phát triển kinh tế toàn cầu và được sự ủng hộ của tất cả các tổ chức quốc tế, các nước trên thế giới và Việt Nam là một nước tham gia.

Chính vì vậy, "trong thời gian tới, việc tham gia vào mô hình kinh tế tuần hoàn là việc không thể tránh khỏi. Do đó, chúng ta bắt buộc phải đưa ra những quy định về mặt thể chế và chính sách để thực hiện nhiệm vụ này", ông Thọ nhấn mạnh.

Hằng Nga