Ông Vương Đình Huệ lo áp lực tăng dân số lớn nếu bỏ điều kiện nhập hộ khẩu

Thảo luận tại tổ về dự thảo luật Cư trú sửa đổi chiều nay (9/6), Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ cho biết, theo thống kê dân số Hà Nội hiện hơn 8 triệu dân, nếu không điều chỉnh điều kiện nhập cư thì có thêm khoảng 1 triệu dân sẵn sàng chuyển từ tạm trú sang thường trú.

Nói về việc điều chỉnh các điều kiện nhập cư vào các thành phố trực thuộc TƯ, ông Huệ cho rằng, tiêu chí dân số là căn cứ để phân bổ ngân sách, chi thường xuyên thì khi cộng thêm dân phải điều chỉnh lại.

“Có người trước đây thường trú một nơi, được tính dân số địa phương đó, tạm trú không được tính nhưng áp lực tại nơi tạm trú thì phân bổ ngân sách hàng năm như thế nào?”, ông Huệ đặt vấn đề.

Bí thư Hà Nội cũng băn khoăn về việc chốt cứng trong luật cơ sở dữ liệu dân cư tháng 6/2021 là xong đến khi luật có hiệu lực, bất khả kháng chưa bỏ được hộ khẩu giấy, chưa làm mã số định danh thì tính thế nào?

“Thay đổi luật thì phải có số định danh, phải có giai đoạn chuyển đổi, điều khoản chuyển tiếp để đảm bảo tính khả thi. Bất khả kháng mà mã số định danh chưa hoàn thành khi luật có hiệu lực thì bao nhiêu quyền công dân như thế nào, đăng ký kết hôn, nhập khẩu, nhập tịch, thủ tục vay vốn ngân hàng, thế chấp...”, ông Huệ phân tích.

Dẫn chứng Mỹ khi đổi tiền vẫn lưu hành cả tiền cũ và tiền mới, Bí thư Hà Nội lưu ý, nên tính đến các luật khác như giao dịch bất động sản, thuế trước bạ, phải rà soát kỹ, thiết kế đảm bảo thông suốt cho hệ thống hành chính và quyền công dân.

Ông Huệ cũng lưu ý, việc xoá đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc TƯ phải cân nhắc.

“Quận Hoàng Mai người dân vãng lai 150.000, tổng gần bằng với tỉnh Hà Nam. Nếu xoá bỏ điều kiện thì dân số lên rất nhanh”, Bí thư Hà Nội dẫn chứng.

Bí thư Vương Đình Huệ lo lắng: “Hiện Hà Nội áp lực dân số rất lớn, nhiều bài toán bế tắc, giờ lại xoá điều kiện đăng ký thường trú nữa thì ra sao. Về lý thuyết quy định đúng rồi nhưng phải nghĩ ra cách điều tiết di cư tự do”.

Hiện 4 quận nội đô hạ tầng đang rất áp lực nhất là y tế, văn hoá, giáo dục. Vì vậy, các luật khác cần điều khoản điều tiết, luật pháp cho phép nhưng nhà nước phải điều tiết bằng giải pháp kinh tế.

Tránh gây xáo trộn rất lớn đời sống người dân

Liên quan tới bỏ điều kiện riêng vào thành phố trực thuộc TƯ, theo Chính phủ, để đảm bảo quyền tự do cư trú của người dân, Chủ nhiệm UB Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho hay đa số ý kiến UB Pháp luật đồng tình.

Ông dẫn lại khảo sát năm 2018 về công tác quản lý cư trú tại Hà Nội giai đoạn 2013-2017 cho thấy, trong 5 năm có 755 ngàn người được nhập cư tự do vào các quận nội thành của Thủ đô. Tuy nhiên, số được đăng ký thường trú chỉ có 120.000 người, chưa đến 16%.

“Nếu duy trì điều kiện riêng này thì chỉ hạn chế được việc nhập hộ khẩu chứ không hạn chế được việc người ta vào thành phố trực thuộc TƯ và cư trú ở đó”, ông Tùng phân tích và đồng tình với quy định này. 

Ông Tùng cho rằng, khi luật có hiệu lực, không chỉ hoàn chỉnh cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư mà phải đảm bảo kết nối các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác như cơ sở dữ liệu về hộ tịch, về quản lý xuất nhập cảnh…

Việc kết nối cũng không chỉ trong hệ thống cơ quan quản lý cư trú của ngành công an mà còn phải kết nối với cơ quan tổ chức khác thực hiện thủ tục hành chính. Như thế thì bỏ sổ hộ khẩu mới khả thi.

Theo ông Tùng, hiện nay rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật đang quy định sổ hộ khẩu là một trong những yếu tố cần thiết để thực hiện thủ tục hành chính. Vì vậy, bây giờ bỏ sổ hộ khẩu thì phải sửa đổi tất cả văn bản quy phạm pháp luật đó và khối lượng văn bản dưới luật tương đối lớn, đòi hỏi phải rà soát tương đối đồng bộ, đảm bảo sửa đổi kịp thời cùng thời điểm có hiệu lực của luật.

“Quan trọng hơn là xác định phương thức thay thế sổ hộ khẩu. Tránh tình trạng luật có hiệu lực rồi, công dân đi làm thủ tục hành chính thì lại vướng mắc, gây xáo trộn rất lớn trong đời sống người dân”, Chủ nhiệm UB Pháp luật lưu ý.

Ngoài ra, ông Tùng cho rằng, khi thay đổi phương thức quản lý từ sổ hộ khẩu giấy sang phương thức điện tử, các dữ liệu được đồng bộ thì thủ tục hành chính đơn giản đi rất nhiều. Người dân không cần phải có sổ hộ khẩu, không phải xuất trình nhưng gắn với đó là trách nhiệm của cơ quan nhà nước, không bắt người dân phải đến cơ quan công an xin một giấy chứng nhận về nơi cư trú, nếu không chẳng khác gì vẫn giữ sổ hộ khẩu.

“Đây là vấn đề đặt ra. Chúng tôi cũng hoan nghênh việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, bỏ sổ hộ khẩu để tạo thuận lợi cho người dân”, ông Tùng nói.

ĐB Phan Thị Bình Thuận (TP HCM) cho rằng quy định hướng tới sử dụng số định danh trên cơ sở bỏ quản lý sổ hộ khẩu và sổ đăng kí tạm trú, là thay đổi mạnh mẽ trong công tác quản lý cư trú, dân cư, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, chi phí, tiết kiệm thời gian cho người dân.

Tuy nhiên, qua báo cáo Bộ công an và ý kiến thẩm tra của UB Pháp luật cơ sở dữ liệu về đăng kí cư trú cấp số định danh cho công dân chưa tới 20 triệu, đến khi luật thông qua có hiệu lực thì Chính phủ, bộ Công an phải rốt ráo cấp được số định danh cho gần 90 triệu người.

Hiện nay, quy định pháp luật liên quan đến sổ hộ khẩu, theo thống kê của Bộ Công an,  có tới 10 luật có liên quan.  Nữ ĐB băn khoăn khi triển khai bỏ sổ hộ khẩu và sổ đăng kí tạm trú thì các giao dịch liên quan thủ tục hành chính, giao dịch dân sự liên quan hộ gia đình, quan hệ nhân thân, thừa kế, mua bán, bảo hiểm,...thì phải rà soát sửa đổi, bổ sung, đảm bảo tính khả thi, tương thích, tránh ảnh hưởng đến quyền của người dân.

Thu Hằng - Trần Thường

Cần lượng sức mình trước khi tham gia Quốc hội

Quốc hội chiều nay (9/6) thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội, bàn về tiêu chuẩn ĐBQH.