Trên đà giảm mạnh số hộ nghèo có được từ những năm gần đây, năm 2024, Bát Xát (Lào Cai) quyết tâm giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 30,3% (cuối năm 2023) về 25,28% năm 2024. Bảy tháng đầu năm nay, Bát Xát giảm được 809 hộ nghèo, tương đương 4,5% số hộ nghèo của huyện.
Chăm lo chiều thiếu hụt huyện Bát Xát đã rà soát, đánh giá nhu cầu hỗ trợ nhà ở của người dân nghèo. Tính đến năm 2025, huyện Bát Xát còn 1.863 nhà cần được hỗ trợ; trong đó, 285 nhà làm mới và 1.578 nhà sửa chữa.
Tại địa phương này, việc hỗ trợ nhà ở cho người dân nghèo gặp rất nhiều khó khăn do điều kiện địa hình, đường sá trắc trở, người dân lại sinh sống ở những thôn xa trung tâm, ảnh hưởng rất lớn quá trình vận chuyển vật liệu.
Xác định rõ khó khăn, huyện cũng lên kế hoạch chi tiết để giải quyết với phương châm “Nhà nước hỗ trợ, nhân dân chủ động và cộng đồng giúp đỡ”. Việc hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo có nhà ở kiên cố không chỉ có ý nghĩa về mặt an sinh xã hội mà còn góp phần giúp huyện thực hiện mục tiêu kép là vừa giữ vững an ninh - quốc phòng, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế.
Nhiều ngôi nhà của bà con ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, khó khăn đã được xây dựng mới, góp phần giúp bà con yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế và từng bước giảm nghèo.
4 năm trở lại đây, từ các nguồn vốn, trong đó có Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, huyện Bát đã hỗ trợ xây mới, sửa chữa 1.642 nhà, trong đó có 770 xây mới và 872 nhà sửa chữa. Tổng nguồn vốn huy động được là hơn 54,6 tỷ đồng, trong đó ngân sách hỗ trợ hơn 32 tỷ đồng, phần còn lại là vốn nhân dân đối ứng.
Theo báo cáo mới nhất của UBND huyện Bát Xát về kết quả thực hiện, giải ngân nguồn vốn hỗ trợ xây dựng nhà ở của Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững quý II/2024, năm nay huyện phê duyệt 605 nhà được hỗ trợ xây sửa, trong đó 182 nhà xây mới, 423 nhà sửa chữa.
Đến tháng 7, huyện đã hoàn thành 73 hộ làm mới, riêng trong quý II thực hiện là 65 hộ; trong khi đó 205 hộ đã hoàn thành sửa chữa từ nguồn vốn Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững.
Còn nhiều khó khăn trong thực hiện hỗ trợ nhà ở cho người nghèo Bát Xát
Theo ông Nguyễn Quốc Huy, Phó Chủ tịch UBND huyện Bát Xát, một trong những tồn tại, hạn chế việc triển khai hỗ trợ xây sửa nhà cho hộ nghèo tại huyện này là tiến độ thực hiện và tiến độ giải ngân các nguồn vốn chưa cao.
Tổng nguồn vốn để phân bổ cho hỗ trợ xây sửa nhà cho người nghèo tại Bát Xát là hơn 34,5 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn Trung ương là hơn 15,7 tỷ đồng; vốn địa phương là hơn 1,5 tỷ đồng, còn lại hơn 17,2 tỷ đồng là nguồn vốn hợp pháp khác.
6 tháng đầu năm 2024, huyện đã giải ngân được gần 16 tỷ đồng (chưa được 50% tổng nguồn vốn), trong đó vốn Trung ương chỉ mới giải ngân được hơn 4,7 tỷ (khoảng 30%), tương tự với vốn địa phương và vốn hợp pháp khác.
Chỉ rõ nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, ông Huy cho hay vướng mắc về thủ tục đất đai là yếu tố đầu tiên. Theo đó, với những hộ xây mới vướng mắc về thủ tục đất đai như chưa có quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên bố mẹ (đã mất) chưa kịp làm thừa kế. Con đứng tên chủ hộ là hộ nghèo, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên bố mẹ phải làm xác nhận thông tin về cư trú, thừa kế, cho tặng mất nhiều thời gian.
Mặt khác, thẻ căn cước công dân, giấy chứng nhận quyền sử dung đất, giấy xác nhận hộ nghèo nhiều hộ tên đệm, họ và tên thường gọi còn nhiều sai lệch phải rà soát đính chính mất nhiều thời gian.
Khó khăn về kinh phí hỗ trợ và kinh phí đối ứng cũng là trở ngại cho quá trình hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo. Hiện kinh phí hỗ trợ từ Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và ngân sách địa phương còn thấp, chỉ khoảng 40% chi phí xây dựng. Bên cạnh đó, các hộ dân thuộc đối tượng được hỗ trợ đa số là hộ quá nghèo, kinh phí đối ứng khó khăn để dựng nhà, còn dư nợ tại ngân hàng chính sách không thể vay thêm vốn.
Khó khăn từ phong tục tập quán và lịch mùa vụ cũng là nguyên nhân được đề cập. Các hộ dân thuộc đối tượng được hỗ trợ ở vùng cao thời điểm đang tận dụng mùa mưa để làm mùa vụ, chưa có thời gian dựng nhà mới hoặc sửa chữa nhà ở theo tiến độ đã cam kết, bên cạnh đó còn một số hộ cần chọn ngày dựng nhà theo tuổi.
Một trong những kiến nghị, đề xuất của huyện Bát Xát liên quan vấn đề này là tháo gỡ khó khăn về đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ đảm bảo điều kiện phù hợp với kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch có liên quan. Cùng đó, huyện vận động các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh trên địa bàn tỉnh Lào Cai ủng hộ thêm kinh phí để cho các hộ nghèo không đủ điều kiện vay ngân hàng có thêm kinh phí để dựng nhà ở.
.svg){kind=icon}
