Theo CNN, việc bổ nhiệm bà Barrett với tỷ lệ 52 phiếu thuận và 48 phiếu chống sẽ giúp cán cân của ngành tư pháp Mỹ nghiêng hẳn về phía bảo thủ với tỉ lệ 6/3, và tạo cơ hội cho những phán quyết có lợi hơn đối với đảng Cộng hòa.
 |
| Bà Amy Coney Barrett. Ảnh: AP |
Dù vậy, điều này không đồng nghĩa với việc mọi thứ sẽ diễn ra một cách “xuôi chèo mát mái” đối với tân thẩm phán. Dưới đây là những vấn đề lớn mà bà Barrett cùng các cộng sự phải sớm giải quyết trong thời gian tới.
Hồ sơ thuế của ông Trump
Việc đầu tiên, các thẩm phán tòa án tối cao cần phải sớm quyết định xem công tố viên tại New York có được quyền tiếp cận các hồ sơ tài chính của ông Trump hay không.
Năm 2018, công tố viên New York Cyrus Vance đã yêu cầu công khai các hồ sơ thuế cá nhân của Tổng thống Trump, cũng như các công ty do ông sở hữu trong giai đoạn 2011-2018, để phục vụ điều tra các thương vụ của ông Trump trước khi tranh cử tổng thống Mỹ.
Tháng 7/2019, tòa án tối cao với 7 phiếu thuận và 2 phiếu chống, đã yêu cầu ông Trump phải giao nộp hồ sơ thuế cho bồi thẩm đoàn của tòa án quận Mahattan để phục vụ quá trình điều tra.
 |
| Ông Trump bị công tố viên New York điều tra hồ sơ thuế ̣Ảnh: CNN |
Tòa án tối cao Mỹ tuyên bố, dù đang là tổng thống, ông Trump cũng không được hưởng bất kỳ quyền miễn trừ nào đối với các cuộc điều tra hình sự. Hôm 7/10, với 3 phiếu thuận và 0 phiếu chống, tòa phúc thẩm khu vực 2 ở Manhattan đã bác bỏ lập luận của ông Trump rằng trát đòi hầu tòa từ công tố viên Cyrus Vance vượt quá thẩm quyền và mang động cơ chính trị.
Các luật sư cá nhân của ông Trump đã yêu cầu tòa án tối cao ngăn chặn phán quyết của tòa án cấp dưới, đồng thời cân nhắc khả năng kháng cáo. Nếu các thẩm phán tòa án tối cao từ chối đề nghị trên, trát đòi hầu tòa đối với ông Trump vẫn tiếp tục có hiệu lực, dù các hồ sơ thuế của ông không bị công khai dựa theo quy tắc giữ bí mật của bồi thẩm đoàn tòa án New York.
Mở rộng thời hạn kiểm phiếu tại Pennsylvania
Hôm 23/10, các thành viên Cộng hòa ở bang Pennsylvania đã yêu cầu tòa án tối cao chặn quy định cho phép tiếp nhận các phiếu bầu ở thời điểm 3 ngày sau ngày bầu cử. Quy định này còn cho phép tiếp nhận cả các phiếu bầu không được đánh dấu bưu điện.
Tòa án tối cao Mỹ đã bị chia rẽ với vấn đề trên, với tỷ lệ biểu quyết là 4/4. Chánh án John Roberts đã đứng về phía những thẩm phán cấp tiến để cho phép kéo dài thời gian kiểm phiếu tại Pennsylvania.
 |
| Gia hạn thời điểm bỏ phiếu tại một số tiểu bang sẽ khiến tòa án tối cao Mỹ đau đầu. Ảnh: The Morning Call |
Dù vậy, đảng Cộng hòa vẫn tiếp tục khiếu nại vấn đề này ra tòa án tối cao, thúc giục các thẩm phán phải khẩn trương và quyết định cuối cùng trước ngày bầu cử. Trên lý thuyết, cần có sự đồng ý của 5 thẩm phán thì yêu cầu của đảng Cộng hòa mới được chấp thuận. Điều này khiến lá phiếu của bà Amy Barrett trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Vấn đề kiểm phiếu tại Wisconsin
Một vấn đề khác cũng cần sự can thiệp của tòa án tối cao, được công bố vài phút trước thời điểm bỏ phiếu phê chuẩn bà Amy Barrett. Đó là việc khiếu nại từ các thành viên Dân chủ tại bang Wisconsin. Họ yêu cầu các thẩm phán cho phép mở rộng thời hạn kiểm phiếu sau ngày bầu cử lên 6 ngày, để đảm toàn bộ phiếu bầu qua đường bưu điện có thể được kiểm kê hết.
Đầu tháng này, một tòa phúc thẩm liên bang đã ra phán quyết phản đối yêu cầu trên của đảng Dân chủ, với tuyên bố các phiếu bầu chỉ hợp lệ nếu được tiếp nhận trước hoặc trong ngày bầu cử.
Các nhà lập pháp của đảng Dân chủ sau đó đã nhờ sự can thiệp từ tòa án tối cao, với lập luận rằng "niềm tin vào quy trình bầu cử của Wisconsin sẽ bị sứt mẻ, nếu hàng chục nghìn lá phiếu bầu vắng mặt hợp lệ không được tính chỉ vì chúng đến chậm 2 hoặc 3 ngày sau cuộc bầu cử, do sự chậm trễ từ bưu điện hoặc các do yếu tố khác nằm ngoài tầm kiểm soát của cử tri".
Trong khi đó, một thành viên đảng Cộng hòa trong cơ quan lập pháp của Wisconsin cho rằng chính quyền tiểu bang này đang "cực kỳ hào phóng" và "có thẩm quyền rộng rãi trong việc giữ hoặc thay đổi các quy tắc bầu cử để đối phó với dịch Covid-19".
Mở rộng thời hạn kiểm phiếu ở Bắc Carolina
Các thành viên đảng Cộng hòa ở Bắc Carolina đang yêu cầu tòa án tối cao rút ngắn việc gia hạn kiểm phiếu thêm 9 ngày kể từ thời điểm bầu cử xuống chỉ còn 3 ngày, dựa trên quy định từng được hội đồng lập pháp tiểu bang này ban hành vào tháng 6 năm ngoái.
Tuy nhiên, một tòa án phúc thẩm liên bang đã cho phép giữ nguyên việc gia hạn trên, với lý do điều này giúp nhiều người bỏ phiếu vắng mặt một cách dễ dàng hơn giữa mùa dịch Covid-19.
Các thành viên đảng Cộng hòa đã quyết định khiếu nại phán quyết trên lên tòa án tối cao. Họ lập luận rằng hội đồng lập pháp Bắc Carolina đã vi phạm quy tắc bầu cử chung, vốn chỉ cho phép mở rộng thời hạn kiểm phiếu lên tối đa 3 ngày.
Trong bản tường trình gửi lên tòa án tối cao, các luật sư của đảng Cộng hòa cho rằng quyết định của hội đồng lập pháp bang Bắc Carolina "làm hạ thấp quyền được bảo vệ bình đẳng, gây tâm lý hoang mang và hỗn loạn đối với các cử tri".
Thời điểm bầu cử hội đồng lập pháp ở Minnesota
Một ứng cử viên Hạ viện Mỹ tại bang Minnesota đang yêu cầu tòa án tối cao Mỹ giải quyết một vụ kiện liên quan đến thời điểm bầu cử của người này.
Trong cuộc chạy đua vào Hạ viện thuộc Địa hạt số 2 bang Minnesota, ứng cử viên độc lập Adam Weeks đột ngột qua đời. Điều này khiến thời điểm bầu cử tại khu vực này có nguy cơ bị dời từ ngày 3/11 năm nay đến tận ngày 9/2 năm sau, theo quy định của tiểu bang.
Trong một bản khiếu nại được đệ trình lên tòa án tối cao hôm 26/10, luật sư của ứng cử viên đảng Cộng hòa Tyler Kistner yêu cầu tòa án tối cao nên ban hành lệnh tạm hoãn việc thi hành phán quyết của tòa án bang Minnesota trong việc giữ nguyên thời điểm bầu cử vào tháng 11 tới.
 |
| Ứng cử viên Hạ viện Mỹ Tyler Kistner. Ảnh: Tyler Kistner for Congress |
Luật sư của ông Kistner lập luận rằng, nếu cuộc bầu cử diễn ra vào tuần tới, các cử tri và thân chủ của mình sẽ phải gánh chịu “những tổn thất to lớn và không thể cứu chữa được”.
Quy định phá thai ở Mississippi
Khi những người ủng hộ hoặc phản đối quyền phá thai còn đang mải tranh cãi về việc, liệu bổ nhiệm bà Amy Barrett có đồng nghĩa với việc chấm dứt đạo luật Roe v Wade hay không, thì một phán quyết tòa án tối cao hôm 30/10 sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến tiền lệ này.
Vụ việc liên quan đến đạo luật cấm phá thai quá 15 tuần của bang Mississippi, do Thống đốc Phil Bryant đã ký ban hành vào năm 2018. Đạo luật này chỉ đưa ra một số ngoại lệ đối với các trường hợp y tế khẩn cấp, hoặc các trường hợp thai nhi gặp biến chứng bất thường và nghiêm trọng, nhưng lại không được áp dụng cho các trường hợp bị hãm hiếp hoặc loạn luân.
Một thẩm phán liên bang ở Mississippi đã bác bỏ đạo luật này vào tháng 11/2018, và tòa phúc thẩm khu vực 5 tại Mỹ đã giữ nguyên phán quyết trên vào cuối năm ngoái.
Nhưng trong bản tường trình bổ sung được đệ trình hôm thứ Năm, bà Lynn Fitch, người đứng đầu cơ quan tư pháp bang Mississippi, đã đề cập đến vụ kiện gần nhất mà tòa án tối cao từng xét xử, về quy định liên quan đến các đặc quyền tiếp nhận bệnh nhân của bang Louisiana.
 |
| Bà Lynn Fitch, người đứng đầu cơ quan tư pháp bang Mississippi. Ảnh: AP |
Bà Lynn Fitch lập luận rằng, quan điểm của Thẩm phán John Roberts dường như đi ngược lại các tiền lệ của tòa án tối cao trong việc phân tích lợi ích và gánh nặng của luật phá thai, thứ đang bị các tòa án cấp khu vực tại Mỹ diễn giải theo những cách khác nhau.
"Vụ việc lần này là một phương tiện lý tưởng để giải quyết kịp thời vấn đề trên cùng vấn đề trước mắt - những mâu thuẫn trong các quyết định của tòa án tối cao về việc áp dụng “khả năng sống sót” như một thước đo cho các đạo luật bảo vệ quyền được sống", người đứng đầu cơ quan tư pháp bang Mississippi viết trong bản tường trình.
Việt Anh
Joe Biden - Đối thủ đáng gờm của ông Trump
Ứng viên Joe Biden, sinh ngày 20/11/1942, nếu đắc cử sẽ là tổng thống lớn tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Chiến thắng quan trọng của ông Trump trước bầu cử
Tổng thống Donald Trump vừa có được chiến thắng quan trọng trước ngày tổng tuyển cử Mỹ năm nay khi Thượng viện nước này phê chuẩn vị thẩm phán ông đề cử vào tòa án tối cao.
.svg){kind=icon}
