Điển hình là bé trai V.T (28 tháng tuổi, Tuyên Quang). Đêm 25/7 trẻ đang nằm ngủ dưới nền nhà cùng gia đình thì bị rắn cắn vào ngón cái bàn chân trái. Sau khi bị cắn, bệnh nhi đau và quấy khóc, gia đình phát hiện 1 con rắn trong gầm giường gần đó và đã đánh chết rắn (không lưu lại hình ảnh).

Biết đây là rắn độc, gia đình đã đưa bệnh nhi đến nhà một thầy lang lấy thuốc về đắp. Sau 1 ngày đắp thuốc, bàn chân bệnh nhi xuất hiện sưng nề, hoại tử lan lên tới đùi, co giật toàn thân. Lúc này, gia đình mới hốt hoảng đưa trẻ đi cấp cứu ở bệnh viện tỉnh trong tình trạng suy hô hấp, suy tuần hoàn, hôn mê, liệt cơ hô hấp.

Tại đây, các bác sĩ khẩn trương cấp cứu đồng thời liên hệ hội chẩn với các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương để đưa ra phương án điều trị, chuyển tuyến an toàn nhất cho trẻ.

TS.BS Phan Hữu Phúc, Phó Trưởng Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết khoảng 36 tiếng sau khi bị rắn cắn, bệnh nhi nhập viện Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng suy hô hấp, suy tuần hoàn, hôn mê, co giật, hoại tử lan rộng ở cẳng bàn chân trái và có hội chứng chèn ép khoang, tiêu cơ vân… tiên lượng rất nặng nề. 

Ngay trong đêm, bệnh nhi được truyền 40 lọ huyết thanh kháng nọc rắn hổ và thở máy, hỗ trợ tuần hoàn, đồng thời tiến hành phẫu thuật mở cân cẳng bàn chân trái. Sau 4 ngày điều trị, bệnh nhi đã được rút ống nội khí quản, bệnh nhi tỉnh táo...

Hôm 17/10, một học sinh 7 tuổi ở huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn, được chuyển từ trung tâm y tế huyện vào bệnh viện đa khoa tỉnh ở giờ thứ 3 sau khi bị rắn độc cắn. Nguyên nhân trẻ bắt con rắn cạp nia rồi bỏ vào cặp, đến lớp bị rắn cắn vào ngón tay út. Cô giáo phát hiện, vội đưa trẻ đi cấp cứu.

Vào bệnh viện tỉnh, bệnh nhi có biểu hiện sụp mi mắt, yếu tay chân, có dấu hiệu yếu liệt cơ hô hấp, thở khó khăn, liệt hầu họng. Các bác sĩ và điều dưỡng Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc đã nhanh chóng đánh giá, cấp cứu, đặt ống nội khí quản, thở máy cho bệnh nhi.

capcuuvnn.jpeg
Nhiều trường hợp đến viện cấp cứu vì bị tai nạn rắn cắn. 

Tại Việt Nam, các loại rắn độc phổ biến gồm: rắn hổ mang, rắn cạp nong, cạp nia, rắn lục… Mùa hè là mùa rắn sinh sôi, phát triển, xảy ra nhiều nhất từ tháng 4-11. Đây cũng là thời điểm số bệnh nhi bị rắn cắn thường có xu hướng tăng đặc biệt là tại các địa phương gần vùng sông nước, đồi núi. Các bệnh nhân thường bị rắn cắn trong hoàn cảnh nằm ngủ trên nền nhà, sinh hoạt gần cánh đồng hoặc các nơi có gia cầm…

Bên cạnh đó, theo các bác sĩ, trẻ nhỏ, nhất là các bé trai rất hiếu động, trong khi chưa hiểu biết về các loài vật có độc. Do vậy, các bậc phụ huynh cần chú ý cung cấp cho trẻ những kiến thức, kỹ năng, đảm bảo an toàn cho trẻ và kịp thời phát hiện khi trẻ có những hành động nguy hiểm để tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.

Để phòng ngừa trẻ bị tai nạn rắn cắn, ThS.BS Trần Thị Mỹ Hạnh, Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, lưu ý:

- Tránh tới những nơi có thể có rắn như những khu vực có cỏ cao, bụi cây um tùm, hang có nhiều gạch đá, khu vực gần chuồng gia cầm.

- Khi đi trên cỏ rậm hoặc vườn cây có nhiều lá khô nên mang giày ống cao và mặc quần dài phủ ra ngoài giày. Tránh ra vườn sau mưa rào, trời tối.

- Không cho trẻ nằm ngủ dưới nền nhà.

- Nếu thấy rắn trong tự nhiên, nên để rắn tự đi. Tránh bắt hay chọc phá rắn.

Đặc biệt, khi bị rắn độc cắn hoặc nghi ngờ rắn độc cắn, cần thực hiện các biện pháp sơ cứu đúng cách như sau:

- Động viên, trấn an, để bệnh nhi nằm yên. Đặt nơi bị cắn thấp hơn so với tim để hạn chế hấp thu nọc độc.

- Rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước muối sinh lý.

- Dùng một miếng gạc khô và sạch để băng kín vùng bị cắn.

- Băng ép tại chỗ cắn lên tới gốc chi, băng tương đối chặt nhưng vẫn còn sờ thấy mạch đập, không garô động mạch

- Dùng nẹp cứng để cố định chi

- Duy trì băng ép, bất động chi và vận chuyển kịp thời người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

- Cung cấp hình dạng, màu sắc hoặc ảnh chụp con rắn cho bác sĩ để dễ dàng nhận biết loại rắn, nhằm có biện pháp cấp cứu kịp thời.

Bác sĩ cũng khuyến cáo cha mẹ không sử dụng các biện pháp sau: cố gắng hút nọc độc của rắn; trích, rạch, nặn, bóp tại vùng vết cắn; không loay hoay tìm kiếm và áp dụng các kinh nghiệm dân gian hoặc thầy lang để sơ cứu. 

Duy Tiến và nhóm PV, BTV