Những huyền thoại của phong trào cánh tả Mỹ Latin

Hòn đảo thiên đường

Chủ tịch Fidel Castro (1926 - 2016) là một trong những nhà lãnh đạo chủ chốt của cách mạng và đất nước Cuba. Ông từng nắm giữ chức vụ Thủ tướng Cuba từ năm 1959 tới năm 1976, và sau đó là Chủ tịch Cuba cho tới khi từ nhiệm vào năm 2008. Với người dân Cuba, ông còn được biết đến là “El Comandante” (Tư lệnh) của cách mạng Cuba.

Ngày 1/5/1961, Chủ tịch Fidel Castro tuyên bố Cuba là một quốc gia xã hội chủ nghĩa. Ông nói: “Đất nước của chúng tôi phải là một thiên đường theo đúng ý nghĩa tinh thần của từ này. Tôi đã nhiều lần nói, thà chết trong thiên đường chứ không cần sống sót trong địa ngục. Cách mạng không phải là cái giường rải đầy cánh hoa hồng. Đó là cuộc đấu tranh một mất một còn giữa quá khứ và tương lai”. Kết quả là, dưới sự lãnh đạo của ông, Cuba đã thay đổi chưa từng có.

Hiện Cuba có hệ thống y tế hàng đầu thế giới với 100.000 bác sĩ, đạt mức trung bình 9 bác sĩ/1.000 dân. Tỷ lệ người dân Cuba biết đọc, biết viết đạt tới 98%. 100% trẻ em được đến trường và giáo dục hoàn toàn miễn phí. Cuba cũng là nước có tỷ lệ tội phạm thấp nhất tại châu Mỹ, tỉ lệ người vô gia cư thấp hàng đầu thế giới. Về kinh tế, mía, đường, xì gà của Cuba được xuất khẩu và mang lại được những nguồn ngoại tệ lớn. Du lịch thu hút hàng triệu lượt du khách.

Nhà cách mạng Mác-xít quốc tế

Che Guevara (1928-1967) là nhà cách mạng Mác-xít nổi tiếng người Argentina. Chủ tịch Fidel Castro từng nói về Che Guevara như sau: “Đó là một con người chân chính, một người bạn tuyệt vời và là người mà ngay cả kẻ thù cũng phải kính nể”.

Chủ tịch Cuba Fidel Castro (người bên phải) và nhà cách mạng Mác-xít quốc tế Che Guevara

Bất bình trước chế độ độc tài thân Mỹ Fulgencio Batista, Fidel Castro đã sang Mexico lập nhóm vũ trang kháng chiến và gặp Che Guevara. Lập tức, hai người đã trở thành đồng chí của nhau. “Không có gì thôi thúc con tham gia bất kỳ cuộc cách mạng nào chống lại một bạo chúa, nhưng một người phi thường như Fidel đã gây ấn tượng với con”, Che Guevara đã kể về Fidel Castro trong thư gửi cha mẹ.

Năm 1956, Fidel Castro và đồng đội của ông, trong đó có Che Guevara đổ bộ vào bờ biển phía đông Cuba nhưng bị lính của Fulgencio Batista bao vây. Những người sống sót rút vào vùng rừng núi Sierra Maestra để kháng chiến. Ngày 21/7/1957, Che Guevara được Chủ tịch Fidel Castro giao trách nhiệm thành lập Đội quân số 4. Chỉ một tháng sau đó, ông đã lãnh đạo quân của mình chiến thắng trận El Hombrito. Ngày 31/8/1958, Che Guevara chiếm được Santa Clara làm chế độ Fulgencio Batista nhanh chóng đi vào chỗ diệt vong. Ngày 1/1/1959, ông cùng Fidel Castro tiến vào La Habana.

Sau những đóng góp to lớn của mình cho cách mạng Cuba, Che Guevara được trao quyền công dân Cuba và được bổ nhiệm nhiều chức vụ quan trọng. Đầu tháng 11/1967, Che Guevara rời Cuba đến Bolivia. Tuy nhiên, ở Bolivia, do có kẻ phản bội, Che Guevara bị Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) bắt giữ và bí mật thủ tiêu.

Mô hình “Chủ nghĩa xã hội thế kỷ XXI”

Hugo Chávez là Tổng thống Venezuela trong 14 năm (1999- 2013). Ông cũng là nhà lãnh đạo của Đảng Xã hội Chủ nghĩa Thống nhất Venezuela và là người tích cực xây dựng mô hình “Chủ nghĩa xã hội thế kỷ XXI” ở Venezuela và ở Mỹ Latin.

Chủ tịch Cuba Fidel Castro (giữa) với Tổng thống Bolivia Evo Morales (phải) và Tổng thống Venezuela Hugo Chávez.

Hugo Chávez sinh ngày 28/7/1954 ở ngôi làng Sabaneta, bang Barinas, Venezuela. Ông có nguồn gốc từ thổ dân châu Mỹ, người Venezuela gốc Phi và người Tây Ban Nha. Hugo Chávez thường mô tả thời thơ ấu của ông là “nghèo túng”, “bần cùng” và “đôi khi không có gì để ăn”.

Trong những năm cầm quyền, Hugo Chávez đã đưa chỉ số GDP của Venezuela tăng gần gấp đôi, giảm tỷ lệ thất nghiệp và tử vong ở trẻ sơ sinh xuống một nửa. Số người dân cực nghèo giảm từ 23,4% vào năm 1999 xuống còn 8,5% sau một thập kỷ. Tổng sản phẩm quốc nội GDP đầu người của Venezuela năm 2011 đạt hơn 10.000USD. Con số này đã khiến Venezuela trở thành quốc gia có tỷ lệ người nghèo đói thấp thứ ba Mỹ Latin.

Hugo Chávez được đánh giá là “Tổng thống được yêu thương và thân thiện nhất của người dân Venezuela”.

Tổng thống của người nghèo

Là Tổng thống thứ 80 của Bolivia, ông Evo Morales là nhà lãnh đạo gốc thổ dân châu Mỹ đầu tiên kể từ thời thuộc địa Tây Ban Nha. Năm 2018, ông được tờ Washington Post ca ngợi là một trong những nhà lãnh đạo nổi tiếng nhất thế giới.

Tại thời điểm ông Evo Morales nhậm chức Tổng thống năm 2006, Bolivia có tỷ lệ mù chữ cao nhất Mỹ Latin – 16% dân số và cũng là quốc gia nghèo nhất Nam Mỹ. Gần 14 năm ông Evo Morales cầm quyền là giai đoạn hiếm hoi chính trị Bolivia ổn định và kinh tế tăng trưởng đều. Dưới sự lãnh đạo của ông, tỷ lệ “cực nghèo” đã giảm 43% còn “nghèo vừa phải” giảm 25%.

Chi tiêu xã hội tăng trên 45% và lương tối thiểu được tăng gần gấp đôi: 87,7%. Bên cạnh đó, các chương trình xã hội là một dấu ấn trong nhiệm kỳ của ông. Cụ thể, ông đảm bảo phụ nữ chiếm 50% số nghị sĩ được bầu. Ông cũng đã thành công trong phát triển hệ thống chăm sóc sức khỏe phổ cập và xóa nạn mù chữ trên toàn quốc.

Nguyễn Văn Toàn

Vũ khí bí mật giúp Liên Xô nhanh chóng thành cường quốc

Lãnh tụ Liên Xô Vladimir Ilyich Lenin từng đưa ra một khẳng định nổi tiếng: “Chủ nghĩa cộng sản bằng chính quyền Xô viết cộng với điện khí hóa toàn quốc”.

Những 'người lính' bốn chân quả cảm của Liên Xô

Nhiều chú chó ở Liên Xô không chỉ tham gia chiến tranh như một người lính, mà còn trở thành phi hành gia vũ trụ.