Định danh người dùng từ lâu đã là quy trình cốt lõi của bất kỳ hoạt động giao dịch nào giữa ngân hàng hay các tổ chức tài chính với người sử dụng dịch vụ. Thuật ngữ KYC (“Know Your Customer”) ra đời để chỉ một tập hợp các thủ tục để xác minh danh tính của khách hàng trước hoặc trong khi thực hiện các hoạt động giao dịch này. Thông qua KYC, ngân hàng có thể xác minh được danh tính khách hàng, đánh giá được các rủi ro tiềm tàng, qua đó giúp ngăn chặn hành vi trộm cắp danh tính, rửa tiền, gian lận tài chính, hoặc thậm chí là các hoạt động tài trợ khủng bố và các tội phạm tài chính khác.
Từ năm 2020, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, các ngân hàng có đủ điều kiện tại Việt Nam đã bắt đầu được phép sử dụng eKYC (electronic Know Your Customer). Cụ thể, với eKYC, các ngân hàng có thể thực hiện quá trình định danh khách hàng hoàn toàn online mà không cần gặp mặt trực tiếp tại phòng giao dịch, đồng thời, đơn giản hoá các thủ tục, giấy tờ xác minh và các xác minh sinh trắc học. Theo dữ liệu của TrueID, eKYC giúp giảm thiểu đến 90% thời gian và chi phí vận hành trong xác thực khách hàng, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng hoạt động kinh doanh.
Thông thường, quy trình eKYC bao gồm 3 bước chính:
Bước 1: Khách hàng được yêu cầu chụp hình mặt trước và sau của giấy tờ tuỳ thân. Hệ thống eKYC hỗ trợ bóc tách các thông tin trong các giấy tờ tuỳ thân này để kiểm tra độ hợp lệ của giấy tờ, lưu trữ hoặc xác minh / đối chiếu với các thông tin đã có sẵn trong hệ thống
Bước 2: Khách hàng tiếp tục được yêu cầu chụp hình khuôn mặt, qua đó hệ thống có thể xác minh có phải người thực đang tham gia vào quy trình này, đồng thời, so trùng gương mặt trong selfie với gương mặt nhận diện được từ các giấy tờ tuỳ thân đã được bóc tách
Bước 3: Trả kết quả hồ sơ, nếu kết quả không trùng khớp, khách hàng sẽ nhận được thông báo bắt đầu lại quá trình eKYC từ bước 1.
Theo chia sẻ từ TrueID - đơn vị phát triển ứng dụng Định danh người dùng với công nghệ AI thuộc Công ty CP VNG, để tinh gọn quy trình eKYC trong 3 bước kể trên, rất nhiều công nghệ tiên tiến nhất hiện nay đã được phát triển và tích hợp vào từng bước:
# Công nghệ OCR và công nghệ phát hiện gian lận giấy tờ tuỳ thân
Chỉ riêng bước đầu tiên, đã có hơn 50 thuật toán AI được áp dụng ngay khi khách hàng cung cấp hình chụp giấy tờ tuỳ thân để kiểm tra toàn diện nhằm xác minh hình ảnh không đạt chất lượng hoặc có dấu hiệu gian lận, bởi các công nghệ làm giả CMND hoặc CCCD hiện nay rất tinh vi, mắt thường rất khó phát hiện. Để bóc tách thông tin từ các giấy tờ tuỳ thân này, công nghệ nhận dạng ký tự bằng quang học (OCR) được sử dụng để nhận diện ký tự trên định dạng hình ảnh/pdf và trích xuất thông tin trên hình ảnh đó thành văn bản, qua đó hỗ trợ lưu trữ hoặc xác minh/đối chiếu với các thông tin có sẵn trong hệ thống.
# Công nghệ liveness detection nhằm nhận diện người thực qua hình ảnh selfie
Hiện nay, công nghệ nhận diện người thực có thể được chia làm 2 loại: Mô hình động (3D) và mô hình tĩnh (2D). Nhìn chung, đầu vào của quá trình này là người dùng chụp (đối với 2D) và quay cử động (đối với 3D) hình ảnh khuôn mặt của mình để hệ thống có thể xác định có phải một người thực đang tham gia vào quy trình eKYC hay không. Đây là một bước an ninh bắt buộc, bởi hiện nay có rất nhiều thủ thuật qua mắt hệ thống nhận diện khuôn mặt, có thể kể đến như deepfake, các kỹ thuật sử dụng video quay sẵn gương mặt của người khác, các loại mặt nạ người thật, và rất nhiều thủ thuật khác nữa để qua mặt các hệ thống định danh người dùng.
Với việc phát triển đồng thời cả 2 mô hình xác định người thực động (được chứng nhận đạt tiêu chuẩn ISO/IEC 30107-3 cấp độ 2 bởi iBeta) và tĩnh (được chứng nhận đạt tiêu chuẩn ISO/IEC 30107-3 cấp độ 1, cũng bởi iBeta), TrueID nổi lên là một trong những lựa chọn an toàn và hiệu quả nhất cả về tính chính xác lẫn trải nghiệm người dùng.
Cụ thể, với công nghệ nhận diện người thực qua hình ảnh selfie phát triển bởi TrueID thay vì tốn 60 giây, các công nghệ động (3D) của TrueID chỉ yêu cầu người dùng di chuyển camera 1 lần theo hướng trước sau hoặc chỉ cần chụp một tấm ảnh selfie và hệ thống tự động thu thập các chuyển động nhỏ nhất của gương mặt hoặc các thuộc tính về ánh sáng, kết cấu da, … để xác định xem có phải một người thực đang thực hiện thao tác định danh hay không.
Theo TrueID, công nghệ này đạt được tỷ lệ chính xác lên đến 99.9% trong việc phát hiện các gian lận phổ biến, đồng thời đảm bảo tỷ lệ bỏ dở giữa chừng của người dùng ở mức dưới 3% (so với 45% của các công nghệ khác hiện có trên thị trường). Ngoài ra, công nghệ này còn giảm thiểu khả năng bị tấn công do các bước thực hiện đơn giản nên không có các chỉ dấu cho kẻ tấn công có thể đoán biết được các thuật toán xử lý bên trong. Đồng thời, các doanh nghiệp còn có thể chọn lựa 50 mục kiểm tra gương mặt khác nhau, tuỳ thuộc theo khẩu vị rủi ro của mình. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn có thể dễ dàng chuyển đổi giữa mô hình 2D và 3D tuỳ theo mục đích sử dụng.
# Công nghệ So khớp khuôn mặt và Phát hiện khuôn mặt trùng lặp
Bên cạnh các công nghệ ID OCR và liveness detection kể trên, một vài công nghệ AI khác trong quá trình eKYC này có thể kể đến như:
So khớp khuôn mặt (face match): xác minh gương mặt được bóc tách từ giấy tờ tuỳ thân có trùng khớp với gương mặt do người dùng cung cấp qua hình ảnh chụp selfie; Phát hiện khuôn mặt trùng lặp (face deduplication): xác minh gương mặt được bóc tách từ giấy tờ tuỳ thân và gương mặt từ hình ảnh selfie của người dùng có từng được dùng để tạo các tài khoản trước đó hay không.
Theo TrueID, quy trình eKYC tuy yêu cầu các thao tác đơn giản và chỉ diễn ra trong vài giây nhưng chứa hàm lượng công nghệ rất cao nhằm vừa đảm bảo được chất lượng xác minh chính xác, vừa không hy sinh trải nghiệm của cả người dùng cuối lẫn người vận hành hệ thống. Nói riêng về phía doanh nghiệp, TrueID xử lý và lưu trữ toàn bộ dữ liệu tại máy chủ các các ngân hàng trong nước, và hỗ trợ đấu nối với các hệ thống, tích hợp của Việt Nam, giúp cho trải nghiệm của người vận hành công nghệ (các ngân hàng, tổ chức tài chính, bảo hiểm) được đồng bộ, nhất quán, và mượt mà, qua đó giúp tăng tốc tối đa quá trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp Việt Nam.
Bên cạnh việc hỗ trợ eKYC, các công nghệ kể trên của TrueID còn có nhiều ứng dụng quan trọng trong quy trình định danh khách hàng, hoặc những giải pháp an ninh số khác như VideoKYC (hỗ trợ định danh khách hàng trong các cuộc gọi trực tiếp giữa nhân viên ngân hàng và người dùng), Receipt OCR (tự động bóc tách các thông tin giao dịch trong hoá đơn cho các hoạt động thanh toán tự động hoặc các chương trình trả thưởng), eKYB - Know Your Business (hỗ trợ bóc tách và xác minh thông tin doanh nghiệp), và TrueAML (nền tảng phòng chống rửa tiền dựa trên Trí tuệ nhân tạo AI đầu tiên của Việt Nam)...
.svg){kind=icon}
